تنش در گردشگری ایران

محمد باریکانی-دبیر گروه زیست‌بوم

گردشگری یکی از شکننده‌ترین و در عین حال پول‌سازترین صنایع جهان است که پس از نفت و خودرو جایگاه سوم در اقتصاد جهانی را به‌خود اختصاص داده است. سازمان جهانی گردشگری ورود یک گردشگر خارجی به کشور مقصد را به‌معنای ورود میانگین 1500دلار به آن مقصد گردشگری و ایجاد اشتغال برای 5تا 10نفر ارزیابی می‌کند.
اما این پول‌سازترین و در عین حال شکننده‌ترین صنعت جهان وابستگی عمیقی به مولفه امنیت و ثبات سیاسی یک کشور دارد. وجود امنیت و ثبات سیاسی از نخستین موضوعاتی است که یک گردشگر خارجی پیش از تصمیم گرفتن برای سفر به یک کشور مقصد، بررسی می‌کند و درصورتی که بتواند یک سفر امن را تجربه کند، اقدام به هزینه‌های بعدی برای سفر به کشور مقصد می‌کند.
سازمان جهانی گردشگری در شاخص‌های جهانی خود در موضوع سفر، وجود امنیت را یکی از شاخص‌های اصلی برای ارزیابی مقاصد گردشگری جهان دانسته و بر این اساس کشورهای جهان را به‌عنوان مقصد امن سفر رتبه‌بندی می‌کند. ایران در فهرست سازمان جهانی گردشگری همواره یکی از مقاصد امن سفر شناخته می‌شد و مقامات این سازمان، همواره در رویدادهای جهانی مرتبط با سفر، گردشگران جهان را ترغیب به سفر به ایران می‌کردند. ایران همچنین ارزان‌ترین مقصد گردشگری جهان شناخته می‌شود. اتفاقات رخ داده در ماه‌های گذشته اما گردشگری ورودی ایران از مبدا کشورهای غربی را متوقف کرد و تشکل‌ها و فعالان گردشگری کشور از کنسل شدن 90درصد تورهای ورودی به ایران در پی حوادث اخیر خبر دادند. بسیاری از کشورهای اروپایی و غربی نیز شهروندان خود را از سفر به ایران منع کردند.

شرایط گردشگری بسیار بد است
انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران اعلام کرده است شرایطی در کشور به‌وجود آمده و کشورهای غربی هم روی این موضوع مانور می‌دهند و قرار گرفتن ایران در لیست قرمز و ممنوعیت سفر توسط کشورهای غربی، باعث عدم‌ورود گردشگر به ایران شده است. شرایط در حوزه گردشگری بسیار بد است و در مهر و آبان نزدیک به 90درصد تورهای ورودی ما به کشور کنسل شده است. برآورد ریالی ناشی از این خسارت نیز هنوز ارزیابی نشده است اما آماری که گرفته شده حاکی از آن است که متأسفانه اتفاقات و شرایط خوب و مناسبی در حوزه گردشگری وجود ندارد. انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی همچنین اعلام کرده است: به‌دلیل شرایط موجود در کشور در بحث تبلیغات هم دچار مشکل شده‌ایم و راه‌های ارتباطی و کانال‌های تلگرامی که برنامه‌ها و بسته‌های سفر در داخل این کانال‌ها به فروش رسانده می‌شد تقریبا از دست رفته‌اند. شرایط نامناسبی به‌وجود آمده و کندی اینترنت هم مزید بر علت شده است تا در آپلود کردن اطلاعات مسافر دچار چالش شویم.

فرصت گردشگری 1402 از دست رفت
محسن حاجی‌سعید،رئیس جامعه حرفه‌ای راهنمایان گردشگری: تورهای فرهنگی به مقصد ایران به‌طور کامل از بازارهای هدف گردشگری ایران کنسل شده است. بسیاری از تورها حتی برای سفر به ایران نیز ثبت نام نکرده‌اند که حالا بخواهند سفر خود به ایران را کنسل کنند. متأسفانه شرایط باعث شد که اوج سفر به ایران را از دست بدهیم. گردشگران ورودی از چین را هم از دست دادیم. آمار کنسل شدن 90درصدی تورهای ورودی به ایران را باید در تصمیم به سفر نکردن به ایران هم جست. حتی تورهای ورودی برای سال1402 را هم از دست داده‌ایم. بسیاری از کشورهایی که بازار هدف گردشگری ایران بودند توصیه عدم‌سفر به ایران را در وب‌سایت‌های خود به‌دلیل شرایط کشور گذاشتند. معنای این توصیه آن است که در درازمدت اروپا که بازار هدف گردشگری فرهنگی ایران بوده است و همچنین برخی دیگر از کشورهایی که توصیه عدم‌سفر به ایران را درج کردند به‌صورت حداکثری در ریزش گردشگری کشور سهم داشتند و شرایط به‌گونه‌ای است که دیگر حتی گردشگران فکر سفر به ایران را هم نمی‌کنند چه برسد به آنکه بخواهند تورهای سفر به ایران را کنسل کنند. حداقل 7کشور توصیه عدم‌سفر به ایران را در بازارهای هدف گردشگری ایران به اتباع خود اعلام کرده‌اند که تأثیر بسیار بدی در صنعت گردشگری ورودی ایران برجای خواهد گذاشت.

ورود گردشگران سلامت متوقف شد
حسین نکونام ،رئیس‌جامعه حرفه‌ای گردشگری سلامت ایران گفت:  آمار ورودی گردشگران سلامت از عراق با توجه به اغتشاشات اخیر حدود ۴۰درصد و از کشورهای اروپایی نزدیک به ۹۰درصد و از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس بالغ بر ۷۰درصد کاهش یافته است. این در حالی است که آمار گردشگران ورودی سلامت به ایران از اردیبهشت‌ماه سال‌جاری 200درصد رشد یافته بود. اما متأسفانه شاهد کاهش قابل توجه تعداد گردشگران ورودی سلامت در جریان اغتشاشات و ناآرامی‌های اخیر از تمامی مبادی و کشورهای دیگر ازجمله عراق، افغانستان و اروپا بودیم. عمده بیمارانی که در قالب گردشگر سلامت برای دریافت خدمات درمانی و پزشکی وارد ایران می‌شوند از کشور عراق هستند و براساس آمار موجود تعداد 50درصد از کل گردشگران سلامت ورودی به کشور، عراقی هستند. اما در مجموع بالغ بر 70درصد از بیمارانی که به‌طور مشخص برای دریافت خدمات سرپایی و بستری به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند از این کشور هستند. . بیماران ورودی از کشورهای اروپایی نیز متأثر از اغشاشات ایران با کاهش نزدیک‌ به 90درصد و از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس نیز افتی نزدیک به 60 تا 70درصد را به همراه داشت.