یزد، پایلوت اجرای طرح بازچرخانی آب

سارا گلابگیریان| یزد - خبرنگار:

بازچرخانی آب از اولویت‌های وزارت نیرو است و در قالب 13 پروژه پیشنهادی این وزارتخانه برای سازگاری کشور با کم‌آبی گنجانده شده و قرار است به صورت پایلوت در استان اجرا شود.
یزد همواره جزو کم‌بارش‌ترین استان‌های کشور است و میانگین بارندگی در آن هر سال کمتر می‌شود. خشکسالی‌ها سفره‌های آب زیرزمینی را نیز سال به سال فقیرتر کرده است و هر سال سطح آب‌های زیرزمینی افت قابل‌توجهی دارد.
شاید با این تفاسیر، یزد بهترین استان برای اجرای طرح بازچرخانی آب در کشور است تا به این ترتیب حداکثر بهره‌وری از آب موجود صورت گیرد، اما در همین شرایط، یزد کم‌آب، هنوز از داشتن شبکه کامل فاضلاب محروم است و تنها 30 درصد از فاضلاب تولیدی یزدی‌ها وارد تصفیه‌خانه و به پساب تبدیل می‌شود.
پساب تولید‌شده در دل کویر رها و به دریاچه‌ای مصنوعی تبدیل شده است؛ چرا که متقاضیان و مالکان این پساب هنوز برای انتقال آن به محل مورد نظر اقدام نکرده‌اند.

در شرایطی که انتقال آب از منابع خارج از استان بسیار پرهزینه و دردسرساز شده است، به نظر می‌رسد استفاده حداکثری از پساب تولید‌شده و تلاش برای تکمیل شبکه فاضلاب برای بازچرخانی آب، سیاست خوبی برای رفع بخشی از نیازهای آبی استان در بخش صنعت است.
وزارت نیرو طرح بازچرخانی آب را با هدف حفظ محیط زیست، تولید محصولات دامی و کشاورزی سالم و بهداشتی و استفاده از پساب تصفیه‌شده برای تغذیه منابع زیرزمینی آب مد نظر قرار داده و قرار است این طرح در استان اجرا شود.
قطعا بهترین اقدام برای اجرای موفق این طرح در استان، تکمیل شبکه فاضلاب شهرهای استان و استفاده حداکثری از ظرفیت تصفیه‌خانه‌ها، برای تولید پساب بیشتر است.


ارزش پساب برای استان کم‌آب

رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر یزد به اهمیت استفاده از پساب برای رفع نیازهای آبی استان تاکید می‌کند و می‌افزاید: به گفته مسئولان حدود 800 میلیارد تومان برای تکمیل شبکه فاضلاب یزد نیاز است و با توجه به اهمیت پساب و مشکلات زیست محیطی ناشی از اجرا نشدن شبکه فاضلاب در شهر و ورود فاضلاب به سفره‌های آب زیرزمینی، تکمیل شبکه فاضلاب از اهمیت بسزایی برخوردار است.«مهدی کاشفی‌زاده» ادامه می‌دهد: با توجه به هزینه‌هایی که برای انتقال آب از خارج از استان مطرح است، تامین این اعتبار برای اجرای شبکه فاضلاب با مشارکت سرمایه‌گذاران بخش خصوصی با توجه به ارزش پساب مقرون‌به‌صرفه خواهد بود.

وی می‌افزاید: سهمیه شهرداری‌ها برای بهره‌برداری از پساب تصفیه‌خانه فاضلاب یزد باطل و از متقاضیان بهره‌برداری از پساب خواسته شده است که به سرمایه‌گذاری در شبکه فاضلاب اقدام کنند.
این عضو شورای شهر با اشاره به مشکلات ناشی از رها شدن پساب تصفیه‌خانه فاضلاب یزد برای شهرک صنعتی زارچ می‌گوید: تخصیص نیافتن آب مشکلات بسیاری به دنبال خواهد داشت.


مزایای بازچرخانی آب

مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای استان از انتخاب یزد به عنوان پایلوت اجرای طرح بازچرخانی آب در کشور خبر می‌دهد و می‌افزاید: طرح سیزده‌گانه وزارتخانه‌های نیرو، راه و شهرسازی و صنعت، معدن و تجارت و سازمان حفاظت محیط زیست برای سازگاری کشور با کم‌آبی تهیه شده و یکی از این پروژه‌ها طرح بازچرخانی آب با توجه به اهمیت پساب است.

«مهدی جوادیان‌زاده» می‌افزاید: اجرای طرح بازچرخانی آب به صورت پایلوت در استان آغاز شده و به سرعت در حال پیشرفت است. امیدواریم تا پایان سال نتایج مطلوبی به دست آوریم.
وی تاکید می‌کند: یکی از اقدامات مهم برای بهره‌وری حداکثری از بازچرخانی آب استفاده از پساب تصفیه‌خانه‌های فاضلاب است؛ از این رو تکمیل شبکه فاضلاب یزد از سوی شرکت آب و فاضلاب شهری در حال پیگیری است.
این مسئول می‌گوید: تنها 30 درصد از شبکه فاضلاب یزد اجرا شده است و دولت بودجه کافی برای تکمیل این طرح ندارد؛ از این رو شبکه فاضلاب یزد باید با مشارکت بخش خصوصی تکمیل شود و ورود سرمایه‌گذار به این مبحث نیازمند انجام مطالعات تکمیلی و تصویب مطالعات در کارگروه پساب در وزارتخانه است.


سرانجام پساب رها شده در کویر

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان درباره پساب رها‌شده تصفیه‌خانه فاضلاب یزد می‌گوید: پساب تولیدی تصفیه‌خانه فاضلاب یزد 240 لیتر در ثانیه و معادل 30 درصد ظرفیت تصفیه‌خانه است.
وی می‌افزاید: این پساب در سال‌های 92 و 93 به متقاضیان تخصیص داده شده است، اما به دلایل مختلف نتوانسته یا نخواسته‌اند که پساب را منتقل کنند. از سال گذشته، ضمن برگزاری جلسات با متقاضیان، ساماندهی پساب موجود در دستور کار قرار گرفته است.
جوادیان‌زاده می‌گوید: با توجه به اینکه این پساب در گذشته واگذار شده و صاحب دارد، نمی‌توانیم برای آن برنامه‌‌ریزی جدیدی انجام دهیم، اما به متقاضیان دارای سهمیه اخطار دادیم که زودتر خط را اجرا و پساب را منتقل کنند، در غیر این صورت تخصیص باطل خواهد شد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان درباره سهمیه شهرداری‌های استان از پساب و باطل شدن آن نیز می‌گوید: در سال‌های گذشته طبق توافق داخلی پساب برای برخی شهرداری‌ها سهمیه‌بندی شده بود، اما این توافق به تصویب کمیته مربوطه نرسیده و ابلاغ نشده است و باید مراحل لازم طی شود تا این سهمیه‌بندی به تصویب برسد.
وی ادامه می‌دهد: شهرداری‌های متقاضی بهره‌برداری از پساب می‌توانند در مورد جایگزینی آب با پساب اقدام کنند؛ به این ترتیب که با تحویل چاه به شرکت آب منطقه‌ای، مجوز بهره‌برداری از پساب را دریافت خواهند کرد.
جوادیان‌زاده اضافه می‌کند: برای استفاده از پساب به عنوان یک منبع آب جدید، باید مطالعات در کارگروه پساب در وزارتخانه بررسی شود و در صورت تصویب و تایید، این اختصاص صورت می‌گیرد.
وی همچنین پیشنهاد مشارکت شهرداری‌ها را برای تکمیل شبکه فاضلاب و استفاده از پسابی که بعد از تکمیل خط تولید خواهد شد، مطرح می‌کند.


ایجاد تصفیه‌خانه‌های کوچک 

«مهدی کاشفی‌زاده»، رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر یزد، پیشنهاد می‌کند: مدیران بیمارستان‌ها و مجتمع‌های آپارتمانی به اجرای تصفیه‌خانه‌های کوچک به‌منظور استفاده از پساب برای آبیاری فضای سبز اقدام کنند.