هند امضایش را پای آنچه دیگران پخته‌اند نمی‌گذارد

جنگ اوکراین تا حدی خط‌کشی‌های شرقی-غربی بعد از جنگ جهانی دوم را زنده کرده است. طی 10ماهی که از آغاز جنگ می‌گذرد، غربی‌ها با هدف انزوای روسیه، تلاش کرده‌ا‌ند این خط‌کشی‌ها را پررنگ‌‌تر کنند. شمار کشورهایی که در این مدت سعی کرده‌اند تا حد امکان از این بحران دور بمانند، اندک نیست. در این میان، نام هند بیش از دیگران به چشم می‌آید؛ کشوری که یکی از متحدان اصلی آمریکا در آسیا به شمار می‌رود، اما در قبال جنگ اوکراین یک موضع مستقل اتخاذ کرده است. این موضع بارها از سوی آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها با انتقاد روبه‌رو شده است. غربی‌ها هند را متهم می‌کنند که با خرید نفت روسیه، به تامین بودجه نظامی این کشور که در نهایت سر از جنگ اوکراین درخواهد آورد کمک می‌کند. سفر اخیر سوبرامانیام جیشانکار، وزیر خارجه هند به اتریش، فرصتی به 2 روزنامه «پرس» و «استاندارد»، چاپ وین داد تا بی‌‌پرده مواضع هند را به چالش بکشند. پاسخ‌های جیشانکار به این سؤالات، نگاه دستگاه سیاست خارجی این کشور را به بحران اوکراین بازگو می‌کند.

به‌نظر شما جنگ اوکراین، نظام بین‌الملل را به لرزه درآورده است؟
با گذشت کمتر از یک سال از آغاز جنگ، گفتنش کمی سخت است اما به هر حال در اروپا اثر روانی مشخصی داشته است. اروپا مجبور شده پس از مدت‌ها با یک درگیری در نزدیکی خود روبه‌رو شود. روسیه همیشه مثل عقاب دو‌سری بوده که یک سرش در اروپا بود و سر دیگرش در آسیا. روس‌ها اما بیشتر، خود را اروپایی می‌دانستند. جنگ اوکراین باعث شد روسیه به سمت آسیا چرخش کند. این از نظر ژئوپلیتیک مهم است.

هند از قطعنامه‌های سازمان ملل علیه روسیه حمایت نمی‌کند. چرا؟
هرکشوری رویدادها را براساس محل وقوع آنها، منافع خود و موقعیت تاریخی تفسیر می‌کند. وقایعی هم در آسیا رخ می‌دهند که اروپایی‌ها ترجیح می‌دهند در قبال آنها موضع‌گیری نکنند. آنچه در اوکراین رخ داده، به اروپا نزدیک‌تر است. منافع ما در قبال اوکراین با منافع شما متفاوت است. مثل این است که بگویید منافع من تهدید شده، شما هم باید در سمت من قرار بگیرید. به هر حال، ما هم انتظار نداریم اروپا در زمینه سیاست خارجی دنباله‌رو هند باشد.

هند از تحریم‌های روسیه نفع می‌برد، به تحریم‌ها نپیوسته و از تخفیف‌هایی که روسیه در فروش نفت می‌دهد استفاده می‌کند.
من به شدت این را تکذیب می‌کنم که هند از جنگی که به راه افتاده نفع می‌برد. قیمت نفت به‌خاطر جنگ اوکراین، دوبرابر شده. بازار نفت تحت‌تأثیر تحریم‌های ایران و ونزوئلا هم قرار دارد. در چنین وضعیتی، منافع اقتصادی حکم می‌کند که در بازار به‌دنبال پایین‌ترین قیمت باشید. اروپا اگر مجبور نبود، اینقدر پول برای انرژی می‌داد؟

ولی شما با خرید نفت از روسیه، بودجه جنگ را تامین می‌کنید.
اروپا فقط بعد از آغاز جنگ، بابت خرید انرژی از روسیه حدود 120میلیارد دلار پول به مسکو داده است؛ این، 6برابر بیشتر از خرید نفتی ما از روسیه است.
اروپا حجم واردات نفت از روسیه را کاهش داده است. هند اما واردات خود را افزایش داده است.
دلیلش چه بوده؟ اروپا واردات خود را از روسیه کاهش داده و در بازار انرژی سراغ دیگران رفته است. این دیگران، منبع اصلی واردات نفت ما بوده‌اند. شما لقمه ما را گرفته‌اید؛ ما چه کنیم؟ از گرسنگی بمیریم؟

نظرتان درباره سقف قیمتی نفت روسیه چیست؟
خب، این یک تصمیم غربی بود؛ با ما مشورتی نشده بود. هر کشوری حق دارد برای خودش تصمیم بگیرد. ما هرگز امضایمان را پای آنچه دیگران پخته‌اند نمی‌گذاریم. ما تا همین چند وقت قبل، جزو مشتریان اصلی نفت روسیه نبودیم. اما از زمانی که بازار انرژی سیاسی شده، شرایط تغییر کرده است. قبل از جنگ اوکراین هم اصلی‌ترین منبع تامین نفت ما یعنی ایران را تحریم کردند. ونزوئلا را هم تحریم کردند. اروپایی‌ها آن موقع با خیال راحت از روسیه نفت می‌خریدند.

خب، هر کسی منافعی دارد.
دقیقا. نمی‌شود گفت که شما اصول را دنبال کنید، اما ما منافع‌مان را دنبال می‌کنیم. الان در بازار انرژی چه اتفاقی افتاده است؟ اروپا پول بیشتری می‌دهد که همه محموله‌های گاز مایع را به سمت خود می‌کشد. در این شرایط، ما هم باید به‌دنبال جایی باشیم که نفت‌ و گاز مورد نیازمان را تامین کنیم. هرجا چنین امکانی باشد، ما مشتری آن خواهیم بود.