به بهانه روز جهانی درون‌گرایی ته و توی این ویژگی شخصیتی را درآورده‌ایم
سفر به دنیای درونی درون‌گرایان
نیلوفر ذوالفقاری
درون‌گراها نه افسرده‌اند، نه مردم‌گریز، نه خجالتی. این تصورات نادرست درباره درون‌گرایی باعث می‌شود نه‌تنها رابطه فرد درون‌گرا با اطرافیان دچار مشکل شود بلکه عاملی است برای اینکه افراد در تشخیص و شناخت این تیپ شخصیتی خطا کنند. درون‌گرایی، یک ویژگی شخصیتی با مشخصات معین است که هیچ‌کدام از آنها بیماری و عیب نیستند و کافی است این مشخصات را بشناسیم تا اگر خودمان درون‌گرا هستیم، ریشه رفتارهایمان را بدانیم و اگر اطرافیانمان درون‌گرا هستند، روش مواجهه درست با رفتارها و انتخاب‌هایشان را یاد بگیریم. در تقویم مناسبت‌های جهانی این هفته، یک روز به نام درون‌گراها ثبت شده است. به همین بهانه از «محمدرضا دژکام»، روانشناس و روان‌درمانگر خواسته‌ایم درباره درون‌گرایی و مشخصات آن برایمان توضیح دهد و بگوید ارتباط با درون‌گراها چه ملاحظاتی دارد.
چطور درون‌گراها را شناسایی کنیم؟
خلوت‌گزینی برای کسب انرژی
درون‌گراها یک مشخصه بسیار مهم دارند و آن هم این است که اگر زمانی را در خلوت و تنهایی سپری کنند، می‌توانند انرژی لازم را برای حضور در جمع و فعالیت‌های اجتماعی به‌دست بیاورند. تمایل درون‌گراها به سکوت و خلوت، خیلی اوقات باعث می‌شود اطرافیان آنها را منزوی و مردم‌گریز بدانند. این در حالی است که درون‌گراها هیچ مشکل مهارتی در برقراری ارتباط با دیگران، ایجاد شبکه‌های ارتباطی و گفت‌وگو با افراد را ندارند. همه‌‌چیز به ترجیحات آنها برمی‌گردد. درون‌گراها از بودن کنار دیگران لذت می‌برند اما قرارگرفتن طولانی‌مدت در جمع و شلوغی و فاصله‌گرفتن از خلوت، انرژی زیادی از آنها می‌گیرد، در نتیجه احساس خستگی می‌کنند و نیاز دارند این انرژی از دست‌رفته را با ایجاد یک خلوت خودخواسته دوباره به‌دست بیاورند. زمانی که درون‌گراها در سکوت به حرفهای بقیه گوش می‌دهند، در واقع مشغول فکرکردن دقیق به موضوعات هستند و سکوت آنها، به‌معنای بی‌توجهی به دیگران و انزوا نیست. بنابراین خلوت‌گزینی آنها نشانه ناتوانی آنها در برقراری ارتباط با دیگران محسوب نمی‌شود و فقط یک انتخاب با توجه به ویژگی‌های شخصیتی آنهاست. درون‌گراها یاد گرفته‌اند از تنهایی خودشان هم لذت ببرند، بنابراین اصراری بر برقراری ارتباطات گسترده و رفت‌وآمدهای متعدد با دیگران ندارند.
شنونده‌های حرفهای
اگر شما هم درون‌گرا باشید یا چنین فردی جزو اطرافیانتان باشد، حتما تأیید می‌کنید که درون‌گراها اغلب شنونده‌های خوبی هستند. برخلاف برون‌گراها که تلاش می‌کنند خیلی زود وارد بحث‌ها شوند و نظر خودشان را بگویند، درون‌گراها یاد گرفته‌اند که صبور باشند، به حرفهای دیگران به دقت گوش دهند و بعد از تجزیه و تحلیل دقیق، نظر خودشان را بگویند. همین ویژگی باعث می‌شود که درون‌گراها به شنوندگان خوبی تبدیل شوند که تلاش نمی‌کنند خودشان متکلم وحده باشند، عجله‌ای برای حرف‌زدن ندارند، بین حرفهای طرف مقابل نمی‌پرند و بعد از درک کامل صحبت‌های او، با آرامش نظر خودشان را می‌گویند. از آنجا که درون‌گراها سنجیده‌تر و با درنظر گرفتن ملاحظات بیشتری حرف می‌زنند، معمولا نظرات آنها بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد و میزان تأثیرگذاری سخنان آنها بیشتر است. درون‌گراها زمان بیشتری را صرف فکرکردن قبل از صحبت‌‌کردن می‌کنند، بنابراین حرف‌هایشان کمتر براساس هیجان و بیشتر محصول تحلیل و تفکر است. این ویژگی‌ها از درون‌گراها، شنونده‌های حرفهای و گوینده‌های منطقی می‌سازد. درون‌گراها کمتر درباره خودشان حرف می‌زنند، کمتر سر صحبت را با دیگران باز می‌کنند و کمتر وارد جمع‌هایی می‌شوند که افراد با سر و صدا و شلوغی مشغول حرف‌زدن و هیاهو هستند.
ترجیح خلوت بر جمع اما نه همیشه
تصور بسیاری از افراد از درون‌گراها این است که آنها ترجیح می‌دهند تمام مدت در تنهایی گوشه‌ای بنشینند، کتاب بخوانند، فیلم ببینند و با کسی معاشرت نکنند. این تصور اشتباه، درون‌گرایان را افرادی معرفی می‌کنند که به همه دعوت‌های مهمانی، دورهمی و سفر جمعی، جواب منفی می‌دهند، درحالی‌که این یک تصور نادرست و اغراق‌شده است. درون‌گراها زمان بیشتری را صرف شناختن افراد می‌کنند و طول می‌کشد تا با دیگران صمیمی شوند. واقعیت این است که درون‌گراها از اجتماع فراری نیستند، آنها فقط در زمان‌هایی که خودشان می‌خواهند، اجتماعی می‌شوند. آنها هم رفتن به مهمانی را دوست دارند، اما نه به اندازه برون‌گراها. درون‌گراها هم از سفرهای جمعی استقبال می‌کنند اما فقط با جمع‌های آشنا و افرادی که با آنها احساس صمیمیت دارند. درون‌گراها دایره‌ای از افراد امن دور خود می‌سازند و از آنجا که در این دایره احساس آشنایی و امنیت دارند، چندان از حضور در جمع‌های غریبه یا آشنایی با افراد جدید استقبال نمی‌کنند. بیشتر درون‌گراها، چند دوست بسیار صمیمی دارند که قدمت آشنایی آنها زیاد است، روابط درون‌گراها معمولا مستحکم و وفادارانه است.
چه‌کسانی میانه‌رو هستند؟
بعد از اینکه با ویژگی‌های افراد درون‌گرا و برون‌گرا آشنا شدید، به‌خودتان یادآوری کنید که بین این دو نوع شخصیت، هیچ‌کدام بر دیگری برتری ندارند. شاید این روزها شخصیت‌های برون‌گرا بیشتر موردتوجه قرار بگیرند و به‌دلیل داشتن ویژگی‌هایی مثل ارتباطات اجتماعی گسترده‌تر، موقعیت‌های مناسب‌تری برای پیشرفت سر راهشان قرار بگیرد. با این حال این موضوع به‌معنای ناتوانی یا ضعیف‌تربودن درون‌گراها نیست. نکته مهم دیگر این است که تشخیص برون‌گرایی یا درون‌گرایی در بعضی افراد خیلی سخت است، چون این افراد در موقعیت‌هایی خاص نشانه‌هایی از افراد برون‌گرا دارند و در موقعیت‌های دیگر، شبیه درون‌گراها رفتار می‌کنند. این موضوع کاملا طبیعی است. درصد بسیار زیادی از مردم، شخصیتی نزدیک به نقطه میانی درون‌گرایی و برون‌گرایی دارند و بسته به موقعیت، نیازها و تعاملاتشان طیفی از رفتارها را انتخاب می‌کنند که به یکی از این دو نوع شخصیت شبیه‌تر است. بعضی محققان به این دسته افراد، میانه‌رو می‌گویند.
مدیران موفق درون‌گرا
برخلاف این باور که درون‌گراها را در موقعیت‌های مدیریتی ناموفق تصور می‌کند، اتفاقا درون‌گراها ویژگی‌هایی دارند که باعث می‌شود آنها در بعضی شغل‌ها، به‌خصوص شغل‌های مدیریتی، موفق‌تر باشند. درون‌گراها اهل تصمیم‌گیری باحوصله و اختصاص‌دادن زمان زیاد به تفکر هستند، به همین دلیل هم تصمیم‌هایشان با درنظر‌گرفتن ملاحظات مختلف و محتاطانه است. این ویژگی باعث می‌شود انتخاب‌های آنها مطمئن‌تر و دورتر از ریسک‌های قابل پیش‌بینی باشد. از طرف دیگر درون‌گرایان تلاش می‌کنند کمتر تحت‌تأثیر هیجانات و احساسات تصمیم بگیرند، در نتیجه مسیری که در آن قدم می‌گذارند امن‌تر است، حتی اگر طولانی‌تر باشد. آنطور که تحقیقات نشان می‌دهد، درون‌گراها افرادی وظیفه‌شناس هستند و می‌توانند در جایگاه یک مدیر، با دقت و حوصله به حرفهای اعضای تیم و همکاران گوش دهند، به همین دلیل روابط آنها در محیط کار مبتنی بر اعتماد و منطق است.
چه باید کرد؟
درون‌گرایان اطرافتان را دریابید
برای اطرافیان افراد درون‌گرا، برقراری ارتباط صمیمانه، وقت‌گذراندن مشترک و نزدیک‌شدن به این افراد ممکن است با چالش‌هایی همراه باشد، به‌خصوص اگر فرد خودش برون‌گرا باشد. اما دانستن بعضی نکات و انجام بعضی کارها می‌تواند بروز اختلافات و تنش‌ها را کاهش دهد.
1- در قدم اول، تلاش کنید همه رفتارها و تصمیم‌های طرف مقابل را به درون‌گرابودن او نسبت ندهید و درباره دلایل تصمیماتش از او سؤال بپرسید. در واقع تلاش کنید همه‌‌چیز را با یک برچسب درون‌گرایی تحلیل نکنید، چون در این صورت فرصت شناخت از شما گرفته خواهد شد.
2- موقع مکالمه با افراد درون‌گرا، سکوت آنها را نشانه گوش‌ندادن و بی‌توجهی به حرف‌هایتان نشمارید. اتفاقا آنها با دقت و تمرکز مشغول شنیدن حرف‌هایتان هستند، اما بروز واکنش‌های هیجانی و سریع در توانشان نیست. در مقابل شما هم باید سعی کنید با اشتیاق و توجه حرفهای درون‌گراها را بشنوید و به آنها این احساس را منتقل کنید که برای دغدغه‌ها و حرف‌هایشان ارزش قائل هستید.
3- به درون‌گرایان صفاتی مثل مردم‌گریزی یا غیراجتماعی‌بودن را نسبت ندهید. درون‌گرایی ضعف این افراد نیست، ویژگی آنهاست و این افراد به خوبی توانایی برقراری ارتباط صمیمانه با دیگران را دارند، البته اگر و هر وقت که بخواهند.
4-اصرار به شکستن حریم خصوصی و فضای امن درون‌گراها نداشته باشید. آنها را با پیشنهادهای متعدد دورهمی، مهمانی و قرارگرفتن در جمع‌های شلوغ کلافه نکنید و زمان موردنیازشان را در اختیار آنها قرار دهید تا با تنهایی و خلوت، انرژی کسب کنند.
5- در گروه‌های دوستانه یا کاری، مسئولیت‌هایی را به فرد درون‌گرا بسپارید که با ویژگی‌های شخصیتی او هماهنگی بیشتری دارد. مثلا بهتر است ارتباط با مشتریان یا دعوت از مهمانان را به آنها محول نکنید، در عوض کارهای فنی یا تدارکات مهمانی را به آنها بسپارید.