نجات در باغ فلاحت

فاطمه عباسی-روزنامه‌نگار

از زمانی که نخستین درخت اکالیپتوس در ایران کاشته شد، 90سال می‌گذرد. در حدود سال ۱۳۱۰ گونه‌های مختلفی از اکالیپتوس به ایران آمد و در شمال کشور کشت شد و خیلی زود تعداد این درختان افزایش پیدا کرد، ولی اکثر درختان در اثر سرما و برف در سال‌های ۱۳۲۷ و ۱۳۲۸ از بین رفتند. در سال ۱۳۳۰ نیز چند گونه از بذرهای مقاوم به سرما، به وسیله پروفسور گائویا به ایران ارسال شده و در خزانه چمارسرای رشت کشت شدند. در بهار ۱۳۳۵ نیز تعداد ۱۸ گونه اکالیپتوس مقاوم به سرما از استرالیا و مراکش وارد کشور شد و در خزانه باغ اکولوژی نوشهر (ایستگاه تحقیقات جنگل و مرتع فعلی) کشت شدند و سپس به قطعات مختلف باغ مذکور انتقال یافتند. در سال ۱۳۴۲ نیز بیش از ۳۰ گونه مختلف در اختیار سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور قرار گرفت تا نتیجه رشد و مقاومت آنها در شرایط مختلف کشور مورد مطالعه قرار گیرد. اما نخستین درخت اکالیپتوس در ایران، در باغ فلاحت یا همان باغ کشاورزی قائمشهر امروزی کاشته شد و از بین نرفت و در حدود 3سال پیش نیز در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و حالا این درخت قدیمی، ارزشی تاریخی دارد.
باغ کشاورزی قائمشهر جزو شناسنامه تحقیقاتی استان مازندران است و به جز این درخت اکالیپتوس کهنسال، از لحاظ گونه‌های گیاهی موجود و کیفیت تحقیقات در استان در نوع خود منحصر به فرد است. در این باغ حتی گونه‌های گیاهی و درختانی دیده می‌شود که به‌گفته کارشناسان درحال انقراض بوده و از این گونه‌ها تنها تعداد انگشت شماری وجود دارد و به‌عبارتی این مجموعه قدیمی پایگاهی ارزشمند برای انجام کارهای تحقیقاتی به شمار می‌رود. بناهای موجود در این باغ نیز همچون گونه‌های گیاهی، آثاری تاریخی محسوب می‌شوند و جزو میراث فرهنگی کشور هستند.
چند سالی بود که باغ فلاحت مازندران با وجود ثبت در آثار ملی مورد بی‌توجهی قرار گرفته بود و شرایط خوبی نداشت. از سوی دیگر چند تعاونی مسکن قصد تصرف غیرقانونی بخش‌هایی از این باغ را داشتند که خوشبختانه با اطلاع‌رسانی در شبکه‌های مجازی و پخش شدن تصویر درخت قدیمی اکالیپتوس در رسانه‌های اینترنتی، مردم و مسئولان از شرایط این باغ آگاه شدند و به داد آن رسیدند. نخستین درخت اکالیپتوس کشور حالا در امان است و با صلابت سرجایش ایستاده و باغ فلاحت قائمشهر هم فعلا در شرایط خوبی به‌سر می‌برد.