خانه‌ نوری، موزه مشروطه می‌شود

زینب زینال‌زاده-روزنامه‌نگار

سازمان زیباسازی شهر تهران متولی مرمت خانه شیخ‌فضل‌الله نوری و تبدیل آن به خانه مشروطه شده است. این ملک در خیابان بهشت، جنب مسجد شیخ‌فضل‌الله و در بن‌بست جوان قرار دارد و سال‌ها پیش ملک برای احداث حسینیه توسط خیریه و هیأت صنف کفاشان خریداری شد؛ اما بنا به دلایلی بلااستفاده رها شد؛ به‌گونه‌ای که تبدیل به پاتوق افراد آسیب‌دیده شده بود. بخش‌هایی از بنای تاریخی ملک تخریب شده و مدیریت شهری در این دوره برای صیانت از میراث‌ فرهنگی تهران تلاش کرد تا برای تملک آن توافقاتی با صنف کفاشان انجام دهد؛ اوایل امسال این موضوع در دستورکار شهرداری تهران قرار گرفت و شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهر تهران متولی آن شد تا فرایند تملک و مرمت و بازسازی را انجام دهد؛ اما مذاکره برای انجام توافقات طولانی شد و در نهایت اوایل دی‌ماه رضا صیادی، مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران از توافقات انجام شده با نمایندگان اصناف کفاشان خبر داد و گفت که این ملک در اختیار سازمان قرار گرفته است و به‌زودی مرمت آن شروع می‌شود. محمدرضا نوریان، مدیر روابط‌عمومی سازمان زیباسازی در گفت‌وگو با همشهری عنوان کرد: «مراحل حقوقی واگذاری این ملک به سازمان در حال طی‌شدن است که پس از انجام این کار، مرحله مطالعات اولیه مرمت شروع می‌شود که حدود 6ماه به طول می‌انجامد. چراکه بنا تاریخی است و باید با رعایت استانداردهای میراثی مرمت شود تا هویت آن حفظ گردد.» به‌گفته او خانه شیخ‌فضل‌الله قرار است به موزه مشروطه تبدیل شود و کاربری‌های فرهنگی برای آن پیش‌بینی‌شده است.
شیخ‌فضل‌الله نوری از رهبران قیام تنباکو در تهران بود و در آغاز جنبش مشروطه از مخالفان بود؛ اما پس از مدتی به مشروطه‌خواهان پیوست و در مهاجرت به قم با آنها همراهی کرد. ولی پس از مدتی به مخالفت با مشروطه غیرمشروعه برخاست و پس از فتح تهران به‌دست مشروطه‌خواهان و به‌حکم دادگاهی به ریاست قاضی شیخ‌ابراهیم زنجانی، در میدان توپخانه به دار آویخته شد و به شهادت رسید.

قدمت ۱۱۰ساله
۱۱۰سال از مشروطه می‌گذرد و بنای این خانه مربوط به دوره قاجار است. بخشی از سقف خانه کاملا فروریخته و قاب چوبی پنجره‌ها از جا کنده شده‌اند. این خانه تاریخی گرچه بافت فرسوده محسوب می‌شود اما شهرداری تهران قصد دارد آن را مرمت و بازسازی کند.

سال93 در خانه ‌باز شد
خانه سال‌ها رها شده بود و معتادان در آن اتراق می‌کردند تا اینکه در خانه برای جلوگیری از ورود کارتن‌خواب‌ها مسدود شد. سال93 به دستور رئیس شورای چهارم شهر تهران(احمد مسجدجامعی) برای بررسی وضعیت خانه، درهای آن باز شد.

دفن در خانه به ‌مدت 18ماه
پس اعدام شیخ در میدان توپخانه، جسد تحویل خانواده شد و آنها شبانه مراسم غسل و کفن را انجام دادند و پیکر را در یکی از اتاق‌های خانه دفن و درهای اتاق را تیغه کردند. پس از 18ماه، نبش قبر انجام شد و جنازه از تهران به قم منتقل و در صحن اتابکی حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.

کفاشان بی‌پول شدند
این خانه سال78 توسط صنف کفاشان از خانواده هادوی خریداری شد تا در آن حسینیه ساخته شود و مجوز این کار سال92 صادر شد؛ اما این صنف به‌دلیل مشکلات مالی نتوانست عملیات ساخت را اجرایی کند و در گذر زمان این خانه دچار تخریب‌های جدی شد به‌گونه‌ای که امروز ویرانه‌ای بیش نیست.