موج دریا تو را برد

وقتی صحبت از نسل نخست بسکتبالیست‌های ایرانی به میان می‌آید، نام بازیکنی به نام مسعود ماهتابانی بیش از بقیه مطرح می‌شود. او را باید در زمره بسکتبالیست‌هایی قرار داد که با امکانات محدود دهه‌های 20و 30به بازیکنانی ممتاز و طراز اول بدل شدند. او یکی از اعضای تیم ملی ایران بود که در بازی‌های آسیایی بازی کرد و در المپیک لندن به میدان رفت. مسعود ماهتابانی در کنار ابرستاره‌هایی مثل کامبیز مخبری، نادر کاشانی، سروش نگهبان، امیر ایلیاوی، مجید توفیق و مظفر بنی‌هاشم یکی از بهترین تیم‌های تاریخ بسکتبال ایران را تشکیل دادند و با گذشت دهه‌های طولانی هنوز هم از آن تیم به‌عنوان بهترین تیم تاریخ بسکتبال ایران یاد می‌کنند. ماهتابانی به‌خاطر منش خاصی که داشت و به واسطه رفتاری که در داخل زمین بسکتبال بروز می‌داد، به‌عنوان بازیکنی با شخصیت شناخته می‌شد و به همین دلیل برای بازیکنان نسل‌های بعد از خودش یک الگوی تمام‌عیار بود. در سال‌هایی که ورزش حرفه‌ای هنوز در ایران سر و شکل نگرفته بود و رقابت صرفاً بر سر برنده شدن در یک مسابقه ورزشی بود، مسعود ماهتابانی جزو  ورزشکارانی به‌حساب می‌آمد که به رعایت ارزش‌های اخلاقی در محیط ورزش پایبند بود.

پیش به‌سوی بسکتبال
مسعود ماهتابانی از 15سالگی و تحت‌تأثیر دایی‌اش، حسین صعودی‌پور والیبال و بسکتبال بازی می‌کرد. صعودی‌پور از بازیکنان تاج و تیم ملی بسکتبال بود و مسعود ماهتابانی در خاطراتش مدام از او به‌عنوان الگوی اخلاقی‌اش نام می‌برد. او در نوجوانی به همراه دایی‌اش مدام به زمین‌های بسکتبالی که اطراف امجدیه بود سرک می‌کشید و دنبال ماجراجویی در محیط ورزش بود. بعد از تمرین‌های منظم و بازی در تیم‌های محلی و آموزشگاهی به باشگاه بوستان ورزش، که در آن سال‌ها جایی برای مراقبت از استعدادها بود پیوست و الفبای بسکتبال را در این باشگاه آموخت. در آن سال‌ها والیبال و بسکتبال یک فدراسیون مشترک داشتند و این دو رشته ورزشی خیلی به هم نزدیک بودند. یعنی والیبالیست‌ها معمولاً بسکتبال هم بازی می‌کردند و بسکتبالیست‌ها دستی هم در والیبال داشتند. این رویه در سال 1324تغییر کرد و بعد از تأسیس فدراسیون بسکتبال، مسعود ماهتابانی هم ترجیح داد روی موفقیت در بسکتبال تمرکز کند.

مرد اخلاق
با تأسیس باشگاه پاس، بسیاری از بسکتبالیست‌های مطرح آن سال‌ها به این تیم پیوستند و ماهتابانی هم بعد از آنکه به عضویت پاس درآمد، افسر شهربانی شد چون پاس در آن سال‌ها یک تیم نظامی بود و فقط افسران می‌توانستند در آن تیم بازی کنند. ماهتابانی 4بار متوالی با پاس قهرمان باشگاه‌های تهران شد و تا پایان دوران حرفه‌ای به این تیم وفادار ماند. او همزمان در تیم ملی هم یک مهره کارآمد و تأثیرگذار بود و بین بازیکنان ملی‌پوش محبوبیت قابل اعتنایی داشت. بازیکنانی که با ماهتابانی همدوره بودند در خاطراتشان به این نکته اشاره کرده‌اند که این بازیکن در فضای آماتور ورزش ایران هرگز در برابر بازیکنان تیم بازنده خوشحالی نمی‌کرد و بعد از هر برد، بازیکنان حریف را دلداری می‌داد. ماهتابانی این خصوصیات اخلاقی را در دوره‌ای بروز می‌داد که ورزش حرفه‌ای اساساً در ایران مطرح نبود و اصل بازی جوانمردانه و رعایت اخلاق ورزشی حتی در برخی کشورهای صاحب ورزش نادیده گرفته می‌شد. برخی رفقای مسعود ماهتابانی مثل مجید توفیق بارها از اخلاق نیکو و محبوبیت او سخن گفته‌اند. توفیق می‌گوید برای نخستین بار در مسابقات قهرمانی کشور در اواخر دهه 30، بازی‌اش توسط مسعود ماهتابانی تحسین شد و به او انگیزه داد.

ستاره شرقی
در سال‌های دهه 40، نام مسعود ماهتابانی مدام در بازی‌های ملی و باشگاهی تکرار شده است. او ستاره پرفروغ تیم بسکتبال پاس در نخستین سال‌های تأسیس این باشگاه و همزمان کاپیتان تیم ملی بود و یک‌بار هم با تیم منتخب ارتش راهی مسابقات جهانی پاریس شد. وقتی 17سال داشت در آن مسابقات چنان درخشید که نشریه اکیپ فرانسه شرایط بدنی، هوش و ذکاوت و تکنیکش را ستود و از او به‌عنوان ستاره بسکتبال ایران نام برد. در نشریات دهه 40هم از شوت‌های راه دور، برش‌های زیرکانه و پاس‌های ظریف مسعود ماهتابانی بسیار نوشته شده است. او نماد بسکتبال رو به پیشرفت ایران در دهه 40بود و در کنار بازیکنان مطرح آن سال‌ها عنوان پنجم بازی‌های آسیایی 1966را تصاحب کرد. تیم ملی ایران در فاصله یک سال مانده به بازی‌های آسیایی در یک مصاف دوستانه تیم ملی کره‌جنوبی را برای نخستین بار مغلوب کرد. بعد از این بازی بود که کیهان ورزشی با تیتر «بازیکنان عصر طلایی»، بازی ملی‌پوشان بسکتبال در برابر کره‌ای‌ها را تحسین کرد. مسعود ماهتابانی کاپیتان تیم ملی بسکتبال و نماینده نسل طلایی
بسکتبال بود.

مرگ تراژیک
ماهتابانی 12سال در تیم ملی بازی کرد که آخرین بار در مسابقه‌های دوستانه ایران با جمهوری‌های شوروی سابق به میدان رفت و در سال 1348از تیم ملی کناره‌گیری کرد. او در ابتدای دهه 50به‌عنوان کمک مربی در تیم ملی ایران مشغول به‌کار شد و قرار بود بعد از پایان کار سرمربی رومانیایی به مرد نخست نیمکت تیم ملی بدل شود اما این اتفاق هرگز رخ نداد. ماهتابانی در ماه‌های منتهی به بازی‌های آسیایی 1974تهران، دستیار جورج شیرالیو، سرمربی رومانیایی تیم ملی بسکتبال شد و همراه این تیم به سفر تدارکاتی کره، ژاپن، هنگ‌کنگ و کویت اعزام شد. در بازگشت تیم ملی به ایران و در اردویی که برای تدارک بیشتر در بابلسر برپا شده بود به دریا رفت و بر اثر غرق شدگی در 35سالگی جامعه ورزش ایران را در بهت و اندوه فرو برد.

به‌سوی جاودانگی
قبل از مرگ تراژیک مسعود ماهتابانی، یکی دیگر از ستاره‌های آن سال‌های بسکتبال ایران به نام کامبیز مخبری در یک سانحه دلخراش جانش را از دست داده بود و 2 دهه بعد از مرگ این دو بازیکن، مجیدپاشامقدم یکی از بهترین‌های بسکتبال در آغاز دهه 60بر اثر یک بیماری نادر حین تمرین درگذشت. آیدین‌نیکخواه‌بهرامی، ملی‌پوش دهه 80هم بعد از قهرمانی تیم ملی در بازی‌های آسیایی 2006دوحه و راهیابی به المپیک 2008بر اثر تصادف جان باخت تا تعداد مرگ‌های دردناک در بسکتبال ایران افزایش یابد. فصل مشترک زندگی ستاره‌های فقید بسکتبال این است که هر کدام بنا به‌دلیلی وداع زودهنگامی با صحنه ورزش داشتند اما مرگ ناگهانی هم نتوانست نام آنها را از تاریخ ورزش ایران محو کند؛ چنان‌که هنوز از مسعود ماهتابانی به‌عنوان یکی از خوشنام‌ترین اسطوره‌های بسکتبال نام می‌برند.