یادداشت
برای فرهنگ، فکر تازه می‌خواهیم
بهناز ضرابی‌زاده؛ نویسنده
در بخش فرهنگسازی و انجام فعالیت‌های گوناگون فرهنگی و هنری در حوزه کودکان و نوجوانان بخش عظیمی از رسالت هنرمندان و حتی مسئولان کشور بر زمین مانده و انجام نشده است؛ برخلاف حوزه بزرگسال که در کشور ما بودجه‌های کلان و توجه‌های بسیاری را به‌سوی خود جلب می‌کند، حوزه کودک و نوجوان که اتفاقاً بیش از حوزه بزرگسال به فرهنگسازی و انجام فعالیت‌های فرهنگی و هنری نیاز دارد، متأسفانه مغفول مانده و در بسیاری از رویدادهای بزرگ فرهنگی و هنری کشور، قشر کودک و نوجوان به کل نادیده گرفته می‌شود یا آنطور که باید و شاید دیده نمی‌شود؛ به‌عنوان مثال در یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای ادبی کشور، جایزه کتاب سال جلال‌آل‌احمد، کتاب‌های بخش کودک و نوجوان اصلاً دیده نشده است.
درحالی‌که این جایزه بزرگ و ملی، یکی از عوامل انگیزشی برای نویسندگان جهت خلق آثار است. در چنین شرایطی نمی‌توان خیلی انتظار خلق آثار قابل توجه برای کودکان و نوجوانان از سوی نویسندگان داشت، چرا که ادبیات کودک و نوجوان در جایی مثل جایزه جلال‌آل‌احمد که پشتوانه خوبی برای اهالی ادبیات است، اصلا تعریف نشده است. نویسنده‌ای که برای کودکان و نوجوان می‌نویسد، وقتی این نوع بی‌مهری‌ها از سوی مسئولان فرهنگی را می‌بیند، دیگر انگیزه چندانی برای فعالیت‌های مستمر و ریشه‌ای در این حوزه نخواهد داشت. از سوی دیگر، در بخش ادبیات بزرگسال، فعالیت‌های چشمگیری در حوزه دفاع مقدس انجام شده که ضرورت داشته و باید توسعه هم بیابد، اما این نوع فعالیت‌های فرهنگی و ادبی در بخش کودک و نوجوان عملاً نادیده گرفته شده است. الان تعداد کتاب‌های کودک و نوجوان ماندگار و قابل دفاع در بخش ادبیات دفاع مقدس به‌شدت کم است و آن موفقیت مثال‌زدنی نویسندگان در بخش بزرگسال، در بخش کودک و نوجوان دیده نمی‌شود.
درحالی‌که در این بخش هم به نویسندگان و آثار خواندنی و ماندگار به‌شدت احساس نیاز می‌شود، چرا که کودک و نوجوان امروزی باید بداند که در کشور ما و در طول دوران دفاع مقدس چه فداکاری‌ها و رشادت‌های بی‌نظیری توسط رزمندگان ما صورت گرفته و چه دستاوردهای بزرگی در این زمینه داریم که برای بچه‌ها به درستی روایت نشده است؛ بنابراین در بخش کودک و نوجوان و فرهنگسازی برای این قشر در حال رشد و کنجکاو در زمینه‌های گوناگون، به یک روایتگری برنامه‌ریزی شده و مدون و با حمایت‌گری لازم از سوی مسئولان فرهنگی کشور نیاز اساسی داریم. راهکارهای متعددی هم در این زمینه وجود دارد که یکی از آنها، تعریف بودجه اختصاصی برای فرهنگسازی در حوزه کودک و نوجوان، البته در همه ابعاد فرهنگی و هنری آن است. به‌گونه‌ای که در طول سال، شاهد برگزاری همایش‌های فرهنگی و ادبی متعدد با حضور فعالان این عرصه در کشور باشیم و جوایز ملی متناسب با این حوزه هم تعریف و راه‌اندازی شود. اغراق نیست اگر بگوییم با حمایت از ادبیات کودک و نوجوان و تولید آثار فاخر و ارزشمند در این بخش، به نوعی خوراک سایر حوزه‌های فرهنگی و هنری در کشور را هم تهیه کرده و تدارک دیده‌ایم. وقتی یک داستان کوتاه یا رمان موفق کودک و نوجوان داشته باشیم، آن‌وقت این امکان را فراهم کرده‌ایم که یک نمایشنامه یا یک فیلم موفق و حتی یا یک قطعه موسیقایی خوب و موفق هم ساخته شود. در مجموع، به‌نظرم لازم است در اغلب زمینه‌هایی که برای قشر کودک و نوجوان آثار فرهنگی و هنری تهیه و تولید می‌شود، یک بازنگری اساسی در دستورالعمل‌ها صورت گیرد تا طرح‌های نو و متناسب با نیاز کودکان و نوجوانان امروزی طراحی و برنامه‌ریزی‌های اساسی و زیربنایی صورت گیرد و اهداف بلندمدتی هم برای این برنامه‌ها تعریف و اجرایی شود.
بودجه‌های لازم به طرح‌های تازه اختصاص یابد تا فکرها و ایده‌های بکر و درخشان در بخش فرهنگسازی برای کودکان و نوجوانان عملیاتی شود تا بشود به نتایج رضایت‌بخش امیدوار بود.
