گزارش
چرا گربه‌های تهران موش نمی‌گیرند؟
فراوانی زباله در جوی‌ها و کانال‌های پایتخت، باعث تغییر رفتار اکولوژیکی گربه‌ها شده است
حسن حسن‌زاده- روزنامه‌نگار
محله‌های حاشیه یا مرکز شهر تهران، فرقی ندارد؛ موش‌ها در جوی‌ها، کانال‌های آب و اطراف سطل‌های زباله جولان می‌دهند. افزایش شمار این جانوران موذی، با زباله به‌عنوان یکی از منابع اصلی غذایی آنها در پایتخت رابطه مستقیم دارد و اکنون دیگر به معضلی آزاردهنده برای شهروندان تبدیل شده است. اثبات اینکه موش‌ها به یکی از دردسرهای جدی شهروندان تبدیل شده و تقریبا هر نقطه‌ای از شهر سر و کله این مزاحمان پیدا می‌شود، کار دشواری نیست. کافی است هنگام عبور از کنار جوی‌ها، کانال‌های آب یا اطراف سطل‌های زباله چشم تیز کنید و موش‌هایی را ببینید که بدون هراس از دشمن طبیعی‌شان یعنی گربه در پی غذا از سر و کول هم بالا می‌روند.
موش‌ها در پارک به‌دنبال زباله می‌گردند
خیابان‌های حسام‌الدین و افتخاری تا محدوده نهر فیروزآباد و... در محدوده منطقه ۱۰ به‌گفته اهالی و شورایاران این محله یکی از نقاط آلوده شهر است و با وجود طعمه‌گذاری و رسیدگی شهرداری به این معضل، باز هم موش‌ها در جوی‌های این خیابان جولان می‌دهند. «حسن کریمی» دبیر شورایاری محله هفت‌چنار معضل جانوران موذی و موش‌ها را یکی از ۵ معضل بزرگ این محله می‌داند:«هر جایی که زباله باشد، موش‌ها هم هستند. در خیابان‌های گلستانی و حسام‌الدین که چند مغازه اغذیه‌فروشی، میوه‌فروشی، فلافل‌فروشی، تهیه غذا، رستوران و... وجود دارد، جولان موش‌ها در جوی آب و حاشیه پیاده‌رو بیشتر است. متأسفانه برخی از کسبه و مشتریان آنها ته‌مانده غذا و زباله‌ها را به جای سطل زباله در جوی آب می‌ریزند. از آنجا که مدت‌هاست در کانال‌ها و جوی‌های این محدوده خبری از آب جاری نیست، زباله‌ها باقی می‌ماند و این فرصت مناسبی برای موش‌هاست.»
محله گلابدره در محدوده منطقه یک هم به‌دلیل وجود معابر کم‌عرض و غیرقابل تردد برای خودروهای جمع‌آوری زباله، با معضل موش‌ها و جانوران موذی دست و پنجه نرم می‌کند. در حاشیه روددره گلابدره که خانه‌ها در کمترین فاصله ممکن با رودخانه قرار گرفته‌اند، معضل جولان موش‌ها در لابه‌لای کیسه‌های زباله دامن ساکنان نزدیک رودخانه را گرفته است. «محمدرضا ترابی گودرزی» مدیر محله گلابدره می‌گوید: «از آنجا که در بالادست محله گلابدره به‌دلیل وجود کوچه‌های پلکانی امکان تردد خودروی جمع‌آوری زباله وجود ندارد، متأسفانه برخی از گردشگران و حتی ساکنان، زباله‌ها را در حاشیه رودخانه و حتی در معابر رها می‌کنند. کارگران شهرداری با مشقت زیاد و به‌صورت دستی این زباله‌ها را جمع‌آوری می‌کنند اما به‌دلیل انباشت گاه و بی‌گاه زباله در برخی کوچه‌ها و حاشیه رودخانه، تجمع موش‌ها اجتناب‌ناپذیر است. تابستان‌ها افزایش با زاد و ولد،موش‌ها به پشت‌بام خانه‌ها هم می‌روند.»
دورریز میوه و سبزی، غذای اصلی موش‌ها
معضل موش‌ها در دیگر محله‌های شمال شهر که به‌دلیل تجمع اماکن گردشگرپذیر، اغذیه‌فروشی و... زباله بیشتری هم در آن نقاط وجود دارد، گزارش می‌شود. «محمود کجوری» رئیس اداره خدمات شهری شهرداری منطقه یک با اشاره به‌دلیل اصلی تجمع موش‌ها در برخی محله‌های این منطقه می‌گوید:«اصلی‌ترین منبع غذایی موش‌ها زباله است. در محدوده منطقه در هر نقطه‌ای که زباله بیشتر وجود دارد، جمعیت موش‌ها هم بیشتر است. براساس آمار، محدوده خیابان ولیعصر(ع) و محله قیطریه از آلوده‌ترین محله‌های منطقه یک هستند و یک بررسی مختصر نشان می‌دهد که در همین مناطق به‌دلیل وجود اماکن تفریحی و رستوران‌ها، منابع غذایی بیشتری برای موش‌ها مهیاست. یکی دیگر از منابع غذایی اصلی موش‌ها، دورریز میوه‌ها و سبزی میوه‌فروشی‌هاست. متأسفانه با وجود اطلاع‌رسانی، باز هم برخی از کارگران این مراکز دورریز میوه و سبزی را در جوی‌ها و کانال‌های آب رها می‌کنند و به افزایش جمعیت این جانوران موذی دامن می‌زنند.»
مکث
«کاپ»؛ راهکار کاهش معضل جانوران موذی
آرش ثمری نیک، کارشناس مدیریت شهری
کارشناسان محیط‌زیست ، مدیریت پسماند و جلب مشارکت شهروندان در تفکیک زباله از مبدا را راهکاری مؤثر در کنترل جمعیت حیوانات شهری ازجمله سگ‌های ولگرد و موش‌ها می‌دانند. «آرش ثمری نیک» کارشناس مدیریت شهری در این‌باره می‌گوید:« اگر دلایل اصلی افزایش جمعیت موش‌های تهران را بررسی کنیم، به موضوع تغییر رفتار اکولوژیکی گربه‌ها و کاهش انگیزه این حیوانات شهری برای شکار موش می‌رسیم. در واقع، اگر شهروندان به‌صورت افراطی به حیوانات شهری مثل سگ‌ها و گربه‌ها غذا بدهند یا آنقدر زباله در دسترس این جانوران شهری باشد، رفتار اکولوژیکی این حیوانات تغییر می‌کند و انگیزه آنها برای پیدا کردن غذا کمتر می‌شود. .» او مدیریت صحیح پسماند شهری را عاملی بسیار مهم برای کاهش مشکلات زیست‌محیطی در شهر و نیز کاهش جمعیت جانوران موذی مثل موش‌ها می‌داند و می‌گوید: « بهترین راهکار برای جلوگیری از دسترسی این جانوران به زباله به‌عنوان یکی از منابع غذایی اصلی آنهاست. برای تحقق این هدف، اجرای دقیق طرح «کاپ» سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران و نیز مشارکت پررنگ شهروندان در این طرح می‌تواند گامی مؤثر در مدیریت پسماند شهری باشد. براساس این طرح، سطل‌های زباله به‌تدریج به داخل آپارتمان‌ها و خانه‌ها منتقل می‌شود و هرکدام از سطل‌های زباله مالک مشخص پیدا می‌کند و گروه‌های مختلف جامعه از دانش‌آموزان تا ساکنان یک مجتمع مسکونی با روش‌های تفکیک پسماند آشنا می‌شوند. به‌عبارت دیگر، اگر این طرح به‌درستی اجرا شود، معضل زباله‌های رها شده در شهر کاهش می‌یابد و در نتیجه شاهد کاهش زباله‌ها و غذای بی‌اندازه برای سگ‌های ولگرد، گربه‌ها، موش‌ها و افزایش خطرآفرین جمعیت این‌گونه‌ها خواهیم بود.»