رستگاری در دوحه

 آرژانتینی‌ها 48ساعت است که خیابان‌ را رها نکرده‌اند. آرژانتین امسال چندین‌بار شاهد اعتراضات گسترده خیابانی علیه وضعیت بد اقتصادی بوده است، اما حضور شهروندان آرژانتینی در خیابان در شب‌های گذشته نه به‌صورت اعتراضی، بلکه برای جشن شادی قهرمانی تیم ملی این کشور در رقابت‌های جام‌جهانی قطر صورت گرفته است؛ رقابت‌هایی که در آن آرژانتینی‌ها پس از 36سال توانستند جام قهرمانی فوتبال را به خانه ببرند.
برخی گزارش‌ها به این موضوع اشاره دارند که پیروزی جام‌جهانی برای آرژانتین که در رکود اقتصادی گرفتار است، تأثیراتی بیش از یک نتیجه ورزشی را به همراه خواهد داشت و به این کشور بحران‌زده آمریکای جنوبی احساس امید جدیدی می‌دهد. هنریکه فرنز، شهروند آرژانتینی به رویترز می‌گوید: «با توجه به شرایطی که در آن قرار داریم، این پیروزی خیلی آرامش‌بخش است.»

جشن در میانه بحران اقتصادی
جشن قهرمانی فوتبال در آرژانتین، در میانه یک بحران عظیم اقتصادی برپا شده است. آرژانتین در دهه‌های گذشته با سقوط شاخص‌های اقتصادی مختلف روبه‌رو بوده است. براساس گزارش اکونومیست، تورم در این کشور امسال به حدود100درصد رسیده و دارایی بسیاری از شهروندان طبقه متوسط این کشور از بین رفته است. نمای بحران اقتصادی آرژانتین را در خیابان‌های بوئنوس‌آیرس، پایتخت و دیگر شهرها که میزبان تعداد زیادی بی‌خانمان هستند، می‌توان دید. در خیابان‌ها هر روز افرادی دیده می‌شوند که تا کمر برای جست‌وجوی غذا در سطل‌های زباله فرورفته‌اند. با این حال، برخی تحلیلگران معتقدند که قهرمانی در جام‌جهانی، می‌تواند به خروج کشورها از بن‌بست اقتصادی منجر شود. مارکو ملو از دانشگاه ساری انگلیس در تحقیقاتی دانشگاهی که 2ماه قبل از برگزاری جام‌جهانی قطر منتشر شد، تلاش کرده تا به این سؤال پاسخ دهد که آیا برنده شدن در جام‌جهانی فوتبال باعث افزایش رشد تولید ناخالص داخلی می‌شود؟ او پاسخ مثبتی به این پرسش دارد و تحقیقاتش ‌نشان می‌دهد که برنده شدن در جام‌جهانی فوتبال، رشد تولید ناخالص داخلی را حداقل 0.25درصد افزایش خواهد داد. به‌گفته ملو، این رشد عمدتاً ناشی از افزایش صادرات در کشورهای پیروز در جام است و این افزایش صادرات نیز به‌دلیل جذابیت بیشتر محصولات و خدمات کشورهای قهرمان جام‌جهانی در بازارهای جهانی است. درواقع پس از پیروزی یک کشور در یک رویداد ورزشی بزرگ، نام آن کشور به‌صورت طبیعی بیشتر در بازارهای جهانی تکرار می‌شود و این تکرار نام به شناخته‌تر شدن محصولات و افزایش صادرات این محصولات منجر خواهد شد.
برخی تحلیلگران شادی مردم در خیابان‌ها را می‌بینند، اما در نهایت، نگاه ناامیدانه‌ای به قهرمانی جام‌جهانی دارند و معتقدند برای مردمی که نزدیک به 40درصد از آنها زیر خط فقر زندگی می‌کنند، پیروزی جام‌جهانی فقط یک امیدواری مقطعی ایجاد می‌کند و در عمل شاید نتوان شاهد تغییرات اقتصادی چشمگیری حداقل در کوتاه‌مدت بود. طبق ارزیابی که ماه گذشته توسط سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) منتشر شد، آرژانتین همچنان در سال‌های آینده با تورم دست و پاگیری مواجه خواهد بود. پیش‌بینی شده نرخ تورم در سال 2023حدود 83درصد و در سال 2024، حدود 60درصد باشد.
روزنامه واشنگتن‌پست درباره وضعیت اقتصادی آرژانتین گزارش می‌دهد که تولید ناخالص داخلی اقتصاد این کشور برای 3سال متوالی 2018، 2019 و 2020با رکود روبه‌رو بوده است. براساس این گزارش، تولید ناخالص داخلی آرژانتین به‌ویژه در بحران مالی جهانی در سال 2008، روی عدد 533میلیارد دلار بود و این میزان پس از 13سال بدون تغییر قابل‌توجهی به 568میلیارد دلار در سال 2021رسیده است که نشانگر رکود مزمن اقتصاد این کشور است. به این وضعیت، می‌توان نرخ بیکاری بالا را هم افزود. با وجود کاهش نرخ بیکاری در سال گذشته، اما همچنان فرصت‌های اقتصادی برای جوانان به‌ویژه زنان جوان با سطح تحصیلات پایین، بسیار کم است. به‌طور کلی نرخ بیکاری روی عدد 10.9درصد قرار گرفته است. مجموع این شرایط حکایت از آن دارد که آرژانتین با عدم‌تعادل و توازن نرخ‌های کلان اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند. در گزارش OECD آمده است: «اگرچه فعالیت‌های اقتصادی به سرعت پس از بحران کوویدـ 19 بهبود یافت و در سال 2021به سطح قبل از همه‌گیری بازگشت، اما هنوز تولید ناخالص داخلی آرژانتین 2درصد کمتر از دوره قبل از کوویدـ19 است و رشد اقتصادی از اوایل سال 2022کند شده است.»

مکث
تغییرات سیاسی در آرژانتین از راه می‌رسد؟
صرف‌نظر از نوع تأثیرات اقتصادی، قهرمانی در جام‌جهانی می‌تواند جهت باد در میدان رقابت‌های سیاسی را تغییر دهد. کلی اولموس، وزیر کار آرژانتین به تأثیرات سیاسی قهرمانی تیم ملی فوتبال این کشور اشاره کرده و می‌گوید: «این پیروزی شبیه نخستین پیروزی آرژانتین در سال 1978است؛ زمانی که کشور توسط یک دیکتاتوری نظامی اداره می‌شد و ما نمی‌دانستیم فردا چه خواهد شد، اما آرژانتین قهرمان شد و ما برای جشن در خیابان‌ها بیرون رفتیم.» گیرمو آلبرتو، از هواداران فوتبال در خیابان‌های بوئنوس‌آیرس به پولیتیکو می‌گوید: «شاید پیروزی امسال بتواند پیش‌درآمدی برای نوسازی سیاسی و اقتصادی باشد که کشور ما به‌شدت به آن نیاز دارد.» احتمالا هرکدام از رقبای سیاسی تلاش خواهند کرد تا پیروزی تیم ملی این کشور را دستاویزی برای تبلیغات خود قرار دهند و البته دست دولت چپ‌گرا برای سوار شدن بر موج قهرمانی تیم ملی بالاتر از دیگر رقبا خواهد بود. آرژانتین قرار است انتخابات پارلمانی خود را در اکتبر سال آینده، یعنی 10ماه دیگر برگزار کند. در این انتخابات، دولت جناح چپ قرار است با نامزدهای بلوک راست میانه و یک حزب لیبرال رقابت کند. برخی امیدوارند موسم تغییرات سیاسی در همین انتخابات از راه برسد.

تحلیل
معنای جام‌جهانی برای آرژانتین

ایشان تارور، ستون‌‌نویس واشنگتن پست:آرژانتینی‌ها در یک وضعیت آشفته اقتصادی به‌سر می‌برند اما همه کسانی که در قطر حضور داشتند، شاهد بودند که آرژانتین یکی از کشورها با بیشترین  تعداد هوادار حاضر در این رقابت‌ها به شمار می‌رفت. حتی با وجود تورم بالا، هزاران نفر از شهروندان این کشور تلاش کردند تا برای بازی‌های نیمه‌نهایی و فینال خود را به دوحه برسانند. آنها همه پولی که سال‌ها پس‌انداز کرده‌ بودند را صرف حضور در قطر و آماده شدن برای جشن قهرمانی در دوحه کردند. خوزه ابادی، روانپزشک در بوئنوس آیرس، در جایی نوشته است: «جام جهانی فرصتی برای بازگرداندن اشتیاق در کشوری است که به‌شدت ناامید شده و پر از احساس شکست‌های پی در پی است.» در واقع جام جهانی برای مردم آرژانتین که در سال‌های اخیر همواره درگیر بحران‌های اقتصادی و سیاسی بوده‌اند، فرصتی بود برای یک‌بار برنده شدن. آنها می‌خواستند به جهان بگویند ببینید فوتبال ما آرژانتینی‌ها چقدر خوب است نه اینکه ببینید چقدر پول بدهکاریم! فوتبال بیش از هر ورزش دیگری، ظرفیت نمایش بهترین لحظه‌ها را برای یک کشور دارد.