شهری که روستا شد

عمر روستا به 100سال هم نمی‌رسد، اهالی هیچ‌گاه فکر نمی‌کردند وقتی خانه‌های خود را در دهستان زنگوان بنا می‌کنند، سرنوشت‌شان با شهری از دوران ساسانیان پیوند بخورد؛ شهری تاریخی که مرکز ولایت «ماسَبَذان» بوده است و بیش از 1500سال قدمت دارد. به گزارش همشهری، بقایای شهر تاریخی سیروان که اکنون روستای «سراب‌کلان» روی آن بنا شده است، سال1380 با مجموعه برج و بارو، زیرزمین، سردابه و بناهای یک و 2طبقه خود در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و حالا نشانه‌های آن را در میانه و اطراف روستا هم می‌توان دید. به همین دلیل، اهالی سراب‌کلان امکان هیچ تغییر و تحولی را ندارند. جمعیت روستا طی سال‌ها زیاد شده اما اجازه ساخت‌وساز و توسعه هم ندارند و بدون امکانات اولیه سر می‌‌کنند. طرح جابه‌جایی روستا هم که از سال‌های پیش مطرح بوده، همچنان بلاتکلیف است و انجام نشده. گرچه مسئولان استان در بازدید اخیر خود، قول ارائه امکانات اولیه چون آب و برق به اهالی را تحت‌نظر میراث فرهنگی‌ داده‌اند، اما نگرانی‌ها درباره وضعیت مردم و حفاظت از شهر تاریخی سیروان همچنان ادامه دارد.‌

روستایی جوان با تاریخی کهن

روستای سراب‌کلان با ۳۵۰خانوار و بیش از 1200نفر جمعیت به‌دلیل وجود بقایای شهر تاریخی سیروان در کنار «زنجیره‌‌علیا» و «سنگ‌سفید» چرداول، «کلم» بدره، «خوران» ایوان، «بیشه‌دراز» دهلران، «شیخ‌ماخو» دره‌شهر و «حیدرآباد میش‌خاص» ایلام، جزو 8روستای ثبت شده هدف گردشگری استان است. این روستا در 55کیلومتری جنوب‌شرقی شهر ایلام قرار دارد و شهر تاریخی سیروان در شمال‌شرقی شهر ایلام در دامنه‌های اطراف و لایه‌های زیرین روستای سراب‌کلان به‌صورت نیمه‌مدفون با بقایای آثار معماری ارزشمند قرار گرفته است. با گذشت سال‌ها از پیدا شدن این شهر تاریخی نه‌تنها کاوش‌های تاریخی در‌ آن انجام نشده است، بلکه امکان هیچ‌گونه عملیات عمرانی و همچنین ارائه خدماتی همچون آب و برق به اهالی وجود ندارد و در همه سال‌های گذشته فقط اهالی از نعمت گاز بهره‌مند شده‌اند. این مشکل چند سال است هم شهر تاریخی سیروان را زیر خاک و هم مردم روستای سراب‌کلان را در بلاتکلیفی نگه داشته است. روستای کوهستانی سراب‌کلان به‌دلیل برخورداری از چشم‌اندازهای جذاب و متنوع طبیعی مانند جنگل، رودخانه و کوهستان‌های سرسبز و پوشیده از گیاهان دارویی و گل‌های رنگارنگ، شرایط مناسبی برای حضور گردشگران دارد و از سوی دیگر، یکی از قطب‌های تاریخی و طبیعی در استان ایلام است که کشت برنج موجب رونق اقتصادی آن شده است.

تاریخ بدون کاوش

شهر تاریخی سیروان در دوران شکوه و عظمت خود مرکز ایالت ماسبذان از شهرهای مهم و آباد ایران در دوره ساسانی بوده و وجود پل‌ها ، راه‌ها، محوطه‌ها، قلاع و سکونتگاه‌های باستانی در این محوطه گویای اهمیت این شهر است ولی روستای فعلی سراب‌کلان روی بناهای متعدد و مختلف باقیمانده از این شهر تاریخی ساخته شده و به همین دلیل امکان کاوش‌های بیشتر روی آن نیست.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایلام از اجرا نشدن کاوش‌های تاریخی در شهر تاریخی سیروان خبر می‌دهد و به همشهری می‌گوید: مطالعات زیرساختی شهرتاریخی سیروان با اولویت حفاظت از آثار تاریخی انجام شده است که متناسب با این طرح مطالعاتی، نیازهای اولیه شهر تاریخی با همکاری دستگاه‌های اجرایی تامین می‌شود. فرزاد شریفی تأکید می‌کند که اداره میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نهایت تلاش خود را برای همکاری با دستگاه‌های خدمات‌رسان خواهد داشت. به‌گفته وی، جابه‌جایی روستا در شرایط کنونی در دستور کار نیست و به آینده و تامین سایت از سوی فرمانداری و مسکن و شهرسازی موکول شده است تا مردم با امتیازهای ویژه جابه‌جا شوند، گرچه کمتر تمایل به این جابه‌جایی دارند. به‌تازگی مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق ایلام از آمادگی لازم برای اصلاح شبکه برق روستا با مبلغ ۲۵هزار میلیارد ریال خبر داده و مدیرعامل آب و فاضلاب هم بهسازی چشمه آب روستا در آینده نزدیک را در دستور کار اعلام کرده است.‌

مکث
ارائه خدمات با نظارت میراث

فرماندار شهرستان سیروان با بیان اینکه روستای تاریخی و هدف گردشگری سراب‌کلان به‌دلیل محدودیت از خدمات‌رسانی مطلوب، محروم و نیازمند توجه ویژه است، به همشهری می‌گوید: موضوع جابه‌جایی از مدت‌ها قبل مطرح شده بود، اما به‌دلیل کمبود امکانات و اعتبار،  انجام نشده است و از سوی دیگر، به‌دلیل محدودیت فعالیت‌های عمرانی، اهالی روستا با مشکل زیرساخت، راه، آب‌آشامیدنی، روشنایی معابر و خدمات اولیه مواجه هستند. به‌دلیل بی‌توجهی مسئولان و خدمات‌رسانی نامطلوب حتی تعدادی از اهالی این روستا به دیگر شهرها ازجمله ایلام و تهران مهاجرت کرده‌اند. علیرضا رئیسی با اشاره به آخرین بازدید از روستا در اوایل آذرماه توضیح می‌دهد: با توجه به شعار دولت یعنی خدمت‌رسانی به مردم تصمیم بر این است که خدمات اولیه با نظارت میراث فرهنگی و دستگاه‌های متولی ارائه شود تا ببینیم در آینده تصمیم به جابه‌جایی روستا گرفته می‌شود یا خیر. این خدمات حتی در آینده اگر روستا جابه‌جا شود هم برای رویکرد گردشگری این منطقه تاریخی مهم است و مورد استفاده قرار می‌گیرد. فرماندار سیروان با بیان اینکه هرگونه خدمات‌رسانی باید با حفظ آثار تاریخی انجام شود، تصریح می‌کند: به‌منظور رفاه حال ساکنان این روستا، باید مسئولان میراث فرهنگی و گردشگری، تعامل، همکاری و همراهی لازم را داشته باشند تا امید به زندگی مردم در این منطقه از بین نرود.