دین‌خواران مدرن

سیدمحمدرضا واحدی-کارشناس فرهنگی

در گزارشی می‌خواندم بعضی از روحانیون و مداحان سرشناس که گاه این سرشناسی و شهرت‌شان حاصل الطاف رسانه ملی و شهرت حاصل از حضور در آن است، برای سخنرانی و اجرای برنامه، نرخ‌های نجومی دارند و برای میزبان و دعوت کننده، شرایطی سخت در نوع رفت‌وآمد و پذیرایی و محل اقامت تعیین می‌کنند.
البته این مشکل فرهنگی ماست که هرکس مدتی در رسانه رفت‌وآمد کرد و شهرتی به هم زد و چهره تلویزیونی پیدا کرد، چنان خریدار پیدا می‌کند که مردم و نهادها برای رونق مجالس‌شان آنان را دعوت می‌کنند و هزار جور نازشان را می‌کشند و خروار خروار پول بادآورده نهادهای دولتی و پول کمک‌های مردمی به هیئت‌های مذهبی را به آنها می‌دهند تا بیایند و یک ساعت برایشان افاضه کنند. من خودم سال‌ها در مسئولیت‌های فرهنگی اشتغال داشته و درگیر چنین مراسمی بوده و با عده‌ای از این حضرات از دور و نزدیک ارتباط داشته‌ام. گروهی از مجریان تلویزیونی نیز از این دسته‌اند که برای یک برنامه، مبالغ ده و ده‌ها میلیونی مطالبه می‌کنند تا یکی دو ساعت به مجلسی یا همایشی بروند و برنامه اعلام کنند و مثلاً بگویند خب حالا کی سخنرانی می‌کند و حالا این کلیپ را ببینید و حالا این موسیقی را بشنوید. جالب است که بسیاری از اینان حتی تحصیلات معتنابهی هم ندارند که بگوییم زحمتی کشیده‌اند و حالا دارند نان دود چراغ‌ها را می‌خورند. بسیاری از اینان مدیون تهیه‌ کنندگانی هستند که برای کمتر پول دادن، به کارشان گرفته‌اند و اینها هم که فهمیده‌اند حضور در جعبه‌ جادویی چه مزایا و منافعی دارد، برای تهیه‌کنندگان، به‌طور مجانی به تلویزیون می‌روند تا جای دیگری جبران مافات کنند. بدتر از اینها اینکه گروهی از پزشکان و متخصصان حرفه‌های مختلف به تهیه‌کنندگان پول می‌پردازند تا آنها را در برنامه‌هایشان دعوت کنند. البته که این سرمایه‌گذاری مفیدی است چه آنکه می‌دانند اگر چهره تلویزیونی شوند و قاب رسانه ملی چندین بار آنها را نشان بدهد نانشان در روغن است و پس از آن کرور کرور به جیب بزنند.
البته از مجری و خواننده‌ و بازیگر سینما و تئاتر و فوتبالیست و متخصصان رشته‌های مختلف هیچ انتظاری نیست؛ اما شنیدن چنین مطلبی از جماعت دینی مثل مداحان و قاریان قرآن و به‌خصوص عناصر روحانی ـ هرچند تعدادشان کم باشد ـ واقعاً تأسف‌بار و دردناک است.
شاید عده‌ای از هم‌صنفان و بچه‌های مذهبی این سخنم را برنتابند و آن را پای تضعیف جامعه‌ دین‌مداران و روحانیت بگذارند. شاید گلایه کنند که چرا آبروی جماعت دین‌مدار را می‌بری؟ چرا در این زمانه که جماعت متدینان از هر سو مورد تهاجم بی‌دینان هستند اینطور حرف می‌زنی؟ اما مطمئن باشید که نه تضعیف است و نه آبروریزی. اگر هم آبروریزی باشد بگذار آبروی کسانی که دین را وسیله‌ ارتزاق و انباشتن سرمایه کرده‌اند برود تا آبروی دین خدا و مبلغان پاک و بی‌ادعای آن حفظ شود. بگذار مردم بدانند که دین خدا این نیست که اینها مبلغانش هستند. بگذار مردم بدانند که عده‌ای هرچند قلیل چگونه با آبروی انبوهی خدمتگزار واقعی و مخلص بازی می‌کنند و متأسفانه همیشه همین عده اندک، ملاک قضاوت مردم در مورد بقیه هستند که فراوانند و منیع الطبع.
این از یک طرف و اما از طرف دیگر، وقتی یک روحانی برای سخنرانی دینی و مذهبی نرخ تعیین کند، چه انتظاری دارید که سخنانش در روح و جان مردم تأثیر داشته باشد؟ اگر پیامبر اسلام صلی‌الله علیه و آله چنان تأثیری در دل و جان مردم گذارد که امروزه پیروان او می‌روند تا جهان را به تسخیر درآورند، به‌خاطر آن بود که قرآن از قول او نقل می‌کند من در قبال آموزش و تربیت و هدایت شما تقاضای مزدی ندارم و اجری نمی‌خواهم و اجر خود را از خداوند متعال می‌طلبم. ما در روایات دینی داریم که مزد گرفتن بر تعلیم و آموزش واجبات حرام است و برای امور مستحب حرام نیست اما گروهی از فقها آن را مکروه می‌دانند. مسلم است کاری که بدون ریا و بدون درخواست مزد باشد تأثیر آن در جان و نفوس مردم خیلی بیشتر و کاری‌تر است. آن وقت دائم می‌نشینیم و افسوس می‌خوریم و دست بر پشت دست می‌کوبیم که چرا گرایش جوانان به دین کم شده‌ است؟ یکی نیست بگوید برادر من! گرایش مردم و جوانان به دین کمتر نشده است. مردم دینشان را دوست دارند اما گرایش‌شان به این عده از دین‌خواران کم شده است و از آنان بیزار و فراری‌اند.
ای خدای محمد! تو شاهد باش که ما از روحانیون و قاریان قرآن و مداحانی که برای سخنرانی یا اجرای مراسم دینی پول می‌طلبند و نرخ مشخص می‌کنند و اگر کمتر پرداخت شود، برمی‌آشوبند و به روی طرف می‌آورند، متنفریم و بیزار. خداوندا! محافظت از دین‌مان را به عنایت تو می‌سپاریم و دین‌خواران را به‌دست عدالت‌ات.‌