دیدگاه کارشناسان

نا اطمینانی در اقتصاد

علی مروی، کارشناس اقتصادی:  نوسان ارزی اتفاق افتاده، دلایل متعددی دارد. به‌نظر می‌رسد، دلیل اصلی افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر، نااطمینانی مردم نسبت به شرایط پایان سال دولت و چشم‌انداز اقتصادی کوتاه‌مدت پیش‌ِ رو است. وقتی که دولت‌ها عموما در 3ماهه پایان سال کسری بودجه خود را با استفاده از ظرفیت بانک مرکزی جبران می‌کنند، مردم حتی حرف رئیس‌کل بانک مرکزی مبنی بر مازاد عرضه ارز را هم باور نمی‌کنند و همین مسئله عامل افزایش قیمت می‌شود. مهم‌ترین راهکار کوتاه‌مدت کنترل نرخ ارز، حذف فروش ارز کاغذی است که در ایران و چند کشور معدود جریان دارد. فروش ارز کاغذی در صرافی‌ها، زمینه بازیگری تقاضای کاذب را ایجاد کرده و همین مسئله عامل مهم افزایش قیمت ارز است. در این مسیر اجرای مالیات بر عایدی سرمایه یکی از راهکارهای مقابله با دلالی و مدیریت بازار است.

ارز، دلیل رشد طلا

نادر بذرافشان،  رئیس اتحادیه فروشندگان طلا و جواهر تهران:  در 3روز گذشته، قیمت سکه تا یک میلیون و 800هزار تومان افزایش یافته و هر گرم طلای 18عیار نیز رشد 100هزار‌تومانی قیمت را شاهد بوده، با توجه به ثبات قیمت‌های جهانی، نوسان نرخ ارز تنها عامل این رشد بوده است. سکه 2میلیون تومان حباب دارد، اگر حباب سکه صفر شود افزایشی در قیمت طلا و سکه نداریم و این موضوع هم به شیوه مدیریت‌ بانک مرکزی برای آرامش در بازار برمی‌گردد. به مردم توصیه می‌کنیم تا زمان ثبات قیمت، وارد این بازار هیجانی نشوند.

نرخ ارز معلول نقدینگی و تورم

میثم مهرپور، کارشناس اقتصادی: افزایش نرخ ارز در اقتصاد، معلول شاخص‌هایی نظیر میزان حجم نقدینگی و میزان نرخ تورم است، بنابراین تحلیل دلایل نوسان نرخ ارز در اقتصادی همراه با تورم و نقدینگی بالا، با اقتصاد دیگری که تورم به‌شدت پایین‌تری دارد، متفاوت است. برخی برای حل مسائل ارزی ایران مدل روسی را پیشنهاد می‌دهند اما اقتصاد ایران و روسیه در 2مسئله نرخ نقدینگی و تورم شباهتی با یکدیگر ندارد؛ به‌طور مثال انباشت نرخ تورم روسیه در 3سال اخیر به 20درصد هم نرسیده است؛ اما در ایران به 150درصد می‌رسد و این موضوع در مقایسه میان نقدینگی 2کشور نیز صادق است. دلیل موفقیت روسیه در الزام فروش گاز به اروپا با روبل، وابستگی بالای اروپا به گاز روسیه و نبود جایگزین برای تأمین آن بود؛ به همین‌خاطر روسیه در این تبادل توانست این شرط را تعیین کند.

اثر هیجان‌های سیاسی

شهباز حسن‌‌پور بیگلری،  نایب‌رئیس اول کمیسیون اقتصادی مجلس:   هیجانات سیاسی نخستین عامل رشد اخیر نرخ ارز است. دشمنان قسم‌خورده ما در چند روز گذشته، به‌طور مرتب در حال ایجاد جو روانی ایران‌هراسی در منطقه بوده‌اند که نمونه‌ آن برخورد کانادا، سوئیس، فرانسه و آلمان در چند روز گذشته است. دلیل دیگر این است که براساس اختیاراتی که رئیس‌کل بانک مرکزی در تیم اقتصادی دولت دارد، می‌تواند با تزریق به‌موقع ارز به بازار و تامین نیازهای ارزی کشور، بازار را کنترل کند که در این زمینه، دولت تاکنون برنامه‌ای نداشته است. دولت باید با پیش‌بینی چنین مشکلاتی، برنامه‌ای جامع داشته باشد؛ نه اینکه مقطعی و یک‌ساعته برای چنین موضوعاتی تصمیم‌گیری کند. تیم اقتصادی دولت و بانک مرکزی باید حداقل یک‌سال زودتر پیش‌بینی‌های لازم را درخصوص بازار ارز انجام دهند که به عقیده من در این زمینه بی‌تدبیری صورت گرفته است.

رشد دلار روی موج نقدینگی

محمد نوربخش،  کارشناس بازارهای مالی:  دلیل افزایش قیمت دلار، افزایش حجم نقدینگی است، افزایش حجم نقدینگی هم ناشی از کسری بودجه دولت و شرکت‌های دولتی است. کسری بودجه شرکت‌های دولتی و دولت نیز ناشی از ریخت و پاش‌های بی‌برنامه‌ای است که در سال‌های بسیار دور ریشه دارد و بحث امروز و دیروز نیست. در نتیجه روند افزایش نرخ دلار در روزهای اخیر، نه آن طور که برخی می‌گویند، ناشی از دلال‌بازی است و نه تحت‌تأثیر اغتشاشات و اعتراضات. این موضوع تماما در پایه پولی و حجم نقدینگی ریشه دارد. این 2 متغیر پولی در سال‌های اخیر، عمدتا تحت‌تأثیر کسری بودجه رشد بسیار زیادی داشته و تا زمانی که بودجه منضبط نشود و موانعی نظیر تحریم‌ها هم رفع نشود با در نظر گرفتن متغیرهای اقتصادی، افزایش نرخ ارز تداوم خواهد داشت.

تاثیر اسکناس‌فروشی

حسین دارابی، کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس:  با این نحوه اسکناس‌فروشی بانک مرکزی سالانه بین ۵ تا ۷میلیارد دلار اسکناس در بازار غیررسمی به فروش می‌رسد و این مبلغ با تبدیل به قاچاق ارز، به فرار سرمایه‌ها می‌انجامد. بانک مرکزی باید با استفاده از سیاست سال‌های ۹۷ و ۹۸، بازار اسکناس را به ثبات برساند و نرخ ارز سهمیه‌ای را به نرخ بازار غیررسمی نزدیک کند تا از هدررفت اسکناس‌ها جلوگیری شود. باید نرخ‌های دستوری در بازار حواله یا همان نیما برچیده شود و از ایجاد یک ارز ۴۲۰۰تومانی جدید جلوگیری شود.