کرونا تمام شد، وعده‌ها فراموش

 10هزار و800تخت بیمارستانی طی یک سال گذشته به ظرفیت مراکز درمانی کشور افزوده شده و این عدد به‌گفته بهرام ‌عین‌اللهی، وزیر بهداشت با اضافه شدن 7700تخت دیگر تا پایان امسال بیشتر هم خواهد شد. افزایش سرانه تخت‌های درمانی اتفاق خوبی است اما تخت بدون نیروی انسانی به‌ویژه پرستار، قطعا مشکلات بیماران را کم نمی‌کند و برای تخت‌های جدید چیزی حدود 24هزار نیروی جدید پرستاری نیاز است تا خدمات‌رسانی مناسبی صورت بگیرد. این در حالی است که به جز جایگزین نشدن 17هزار نیروی بازنشسته طی یک سال اخیر، مشکل جدی دیگر برای وزارت بهداشت، تبدیل وضعیت نشدن 17هزار پرستار طرحی دوران کرونا و خانه‌نشین شدن آنهاست. پرستارانی که در پاندمی کووید-19 طرح‌شان با وعده استخدام تا 5سال تمدید و مجبور به ادامه فعالیت شدند؛ به آنها قول داده بودند که مجوز استخدام‌شان امسال صادر شود، اما در آستانه زمستان و باقی ماندن تنها 3ماه تا پایان سال، خبری از صدور این مجوزها نیست و دستاورد تمام تلاش‌هایشان، تعدیل، اخراج و مشکلات اجتماعی و اقتصادی است. البته وزارت بهداشت در حالی برای دریافت مجوزهای استخدامی به در بسته خورده و پرستاران تبدیل وضعیت‌ نشده‌اش، ناامیدی رنج‌آوری را سپری می‌کنند که شنیده می‌شود مجوزهای مشابه برای سایر دستگاه‌ها صادر شده است. برای وزارت نفت 3هزار مجوز و برای سازمان ثبت اسناد هم هزار مجوز صادر شده، اما دست وزارت بهداشت از صدور این مجوزها خالی مانده است.

جانشان را به خطر انداختند
«وزارت بهداشت طی یک سال اخیر، سهم خود را از تأمین سلامت مردم در این حوزه با اولویت مناطق محروم و کم ‌برخوردار ایفا کرده و حالا نوبت تأمین نیروی انسانی برای مراکز جدید است که مجوز آن در گرو موافقت سازمان اداری و استخدامی کشور است، اما گویا با شک و تردید به این موضوع نگاه می‌کند.» این مطلب را مسعود کریم‌خانی، مدیر روابط‌عمومی معاونت توسعه مدیریت و منابع وزارت بهداشت در توییتر خود منتشر کرده و نسبت به صادر نشدن مجوزهای استخدامی، هشدار داده است. در این‌باره سیف‌الله مرادی، مدیرکل منابع انسانی وزارت بهداشت هم در گفت‌وگو با همشهری توضیحات بیشتری می‌دهد و می‌گوید: «در زمان کرونا، مسئولان از پرستاران طرحی و قراردادی خواستند پای کار باشند و در ازای آن قول استخدام و تبدیل وضعیت را به تمام این نیروهای پرستاری فعال در بخش‌های کرونا از آزمایشگاه و مراکز تصویربرداری گرفته تا بخش‌های بیمارستانی و... دادند. این مطلب را مقام معظم رهبری هم در پیام تبریک خود به مناسبت روز پرستار تأکید کردند که نگاه فصلی به پرستاران وجود نداشته باشد و بزنگاه‌های دیگری هم وجود دارد که به این جامعه زحمتکش نیاز است. » به‌گفته این مسئول، هم‌اکنون 17هزار پرستار در بخش‌های مختلف طرح‌شان تمام‌ شده اما وضعیت استخدامی آنها تعیین تکلیف نشده و بیکار هستند: «تمام این افراد، کسانی هستند که در دوران کرونا و زمانی که مردم حتی با نزدیکان خود هم فاصله اجتماعی را رعایت می کردند، شبانه‌روز جان‌شان را به خطر انداختند و به مراقبت از بیماران پرداختند. همه مسئولان نظام قول دادند که آنها را تبدیل وضعیت کنند. وعده استخدام آنها قرار بود امسال محقق شود اما نشد. این مسئله قطعا نتیجه‌ای جز یاس و ناامیدی در فارغ‌التحصیلان این گروه پزشکی نخواهد داشت.» او تأکید می‌کند:‌ «در این‌باره جلسات متعددی با سازمان برنامه و بودجه، سازمان امور استخدامی و مجلس داشتیم. از ما آمار پرستاران را خواستند و بارها شرایط سختی را که در دوران کرونا داشتند، تشریح کردیم. 3سال از 5سال طرح این عزیزان به سختی و در پاندمی کرونا و اوج بیماری گذشته و نباید به بهانه کمبود اعتبار و مشکلات دیگر، آنها را ناامید کنیم؛ این عادلانه نیست.»

برای بازنشستگان هم مجوز ندادند
«سرانه تخت‌های درمانی و بیمارستانی در حال افزایش است، اما باید درباره تامین نیروی انسانی و پرستاری هم تدبیری اتخاذ شود.» مرادی با بیان این مطلب می‌گوید: «با توسعه بخش‌های درمان، 11هزار تخت دیگر هم افزوده می‌شود. برای این تخت‌ها 23هزار نفر نیروی پرستاری نیاز داریم که در بخش درمان خدمات‌رسانی کنند. 17هزار نیرو هم در سال گذشته و امسال بازنشسته شدند اما مجوز جایگزینی برای این بازنشستگان هم صادر نشده است. در بخش بهداشت و فوریت‌ها هم حدود 17هزار کمبود نیرو دارد. مردم باید بهترین خدمات درمانی، بهداشتی و آموزشی را دریافت کنند اما کمیت نیروها هم باید به اندازه‌ای باشد که بتوان از آن خروجی باکیفیتی گرفت.» به‌گفته این مسئول، هم‌اکنون حداقل به60 هزار نیرو نیاز داریم که مراکز جدید و بازنشستگان را پوشش دهد: «استاندارد هر تخت 2.9نیروی پرستاری است که باید در اختیار داشته باشیم، اما سازمان برنامه و بودجه این عدد را 2.2در نظر گرفته است. حتی اگر برای همین عدد هم مجوز بدهند، برای بیش از 11هزار تخت، باید نزدیک به 24هزار پرستار، تنها در بخش بیمارستانی استخدام شوند.» او درباره اعتبارات موردنیاز جذب این میزان از نیروی پرستاری هم بیان می‌کند: «اعتبارات براساس متوسط دریافتی یک کارمند جدید است؛ یعنی معادل 8 تا 8.5میلیون تومان که بودجه آن سالانه محاسبه می‌شود. بحث حقوق و اعتبار، یک بُعد قضیه بوده اما نیاز جامعه جنبه مهم‌تر آن است. از سلامت مردم، آیا مهم‌تر و حیاتی‌تر وجود دارد؟ انتظار بیماران برخورداری از شرایط مناسب پرستاری است اما با کمبود نیرو و خستگی کادر پرستاری، این امر محقق نمی‌شود.» مرادی در پاسخ به این سؤال که مهم‌ترین مانع صادر نشدن چنین مجوزهایی برای پرستاران چیست؟ عنوان می‌کند: «بخشی از این مسئله، تامین اعتبارات است و بخشی دیگر به ‌نظر می‌رسد که حساسیت صدور این مجوز در حوزه بهداشت و درمان، هنوز به‌خوبی درک نشده است.»

نیروی پرستاری، کمتر از استاندارد
یکی از جدی‌ترین آسیب‌های صادر نشدن مجوز استخدامی پرستاران، مهاجرت‌هایی است که صورت می‌گیرد؛ آن هم برای این نیروهای زبده دوران کرونا که تجربه زیادی را هم طی این 3سال کسب کرده‌اند. این نکته را مدیرکل منابع انسانی وزارت بهداشت تأیید می‌کند و می‌گوید: «طرح و تعهد این پرستاران تمام شده، مدرک‌شان آزاد است و هیچ مانعی برای این مسئله ندارند. بسیاری از کشورهای همسایه هم با وعده‌ و تبلیغات، به‌دنبال جذب پرستاران ایرانی هستند. برای تربیت این پرستاران از اعتبارات ملی هزینه شده و باید خدمت‌شان در کشور خودمان محقق شود اما زمانی که مجوز صادر نمی‌شود، چه انتظاری باید از آنها داشته باشیم.» مرادی ادامه می‌دهد: «زمانی هم که کمبود نیرو وجود دارد، شیفت‌ها فشرده می‌شود و خستگی کادر پرستاری منجر به افزایش خطا خواهد بود. هم‌اکنون باید به ازای هر تخت 2.9نیرو داشته باشیم اما این عدد در بسیاری از بیمارستان‌های کشور زیر 2نفر است و چرا باید انتظار داشته باشیم که کیفیت خدمات و بهره‌وری کاهش پیدا نکند.» این مسئول در پاسخ به این سؤال که آیا اخراج و تعدیل این پرستاران در برخی دانشگاه‌های علوم پزشکی هم به‌دلیل صادر نشدن مجوزهای استخدامی صورت می‌گیرد؟ بیان می‌کند: «پرستارانی که اکنون تعیین وضعیت نشده‌اند و مجوز استخدامی آنها صادر نشده است جزو بهترین نیروهای ما هستند. تمام دانشگاه‌های علوم پزشکی به این نیروها نیاز دارند. آنها در دوران کرونا بهترین تجربه‌ها را کسب کرده‌اند اما استخدام نمی‌شوند و باید نیرویی که هنوز هیچ تجربه‌ای ندارد را به خدمت بگیریم.» این مسئول به بروز مشکلات اجتماعی برای این پرستاران اشاره می‌کند و می‌گوید: «بخشی از این پرستاران در شهرهای کوچک زندگی می‌کنند و ممکن است با مشکلات اجتماعی متعددی از جمله این که اخراج شده‌اند، مواجه باشند. البته پیگیری‌های وزارت بهداشت در این‌باره به‌صورت مرتب ادامه دارد. جلسات مختلفی با سازمان‌ها درباره وضعیت استخدامی این پرستاران برگزار شده و ادامه دارد. ما به‌دنبال حل مشکلات پرستاران جوان هستیم و امیدواریم که چنین شود.»