حبل المتین از تهران تا کلکته

«حبل المتین» یکی از نشریه‌های شش‌گانه‌ای بود که در دوران مشروطه در تهران و کلکته منتشر و هدف این نشریه هم از معنی نامش روشن می‌شد. حبل المتین به معنی رشته و ریسمان استواری که می‌تواند موجب اتحاد شود و وصف آن در آیه 103 سوره آل عمران آمده است. این روزنامه در سال‌های آخر سلطنت ناصرالدین شاه توسط «سید حسن کاشانی» منتشر می‌شد و در کنار روزنامه‌های ندای وطن، مجلس، صبح صادق، مساوات و صور اسرافیل نقش مهمی در آگاهی دادن به مردم زمانه خود داشت.

حبل المتین از توزیع خوبی برخوردار بود. کاشانی اعتقاد داشت چاپ در کلکته که در آن زمان باعث می‌شد از برخی محدودیت‌ها مصون بماند باعث بیشتر دیده شدن روزنامه‌اش می‌شود. او دستور داده بود این روزنامه، رایگان به خانه علما فرستاده شود. از همین‌جا بود که علما با روزنامه‌های آن دوره آشنا شدند و از مطالب مربوط به آزادیخواهی و مشروطه، حمایتشان را آغاز کردند. در تاریخ مشروطه آمده است: «این نامه هفتگی از همه روزنامه‌های آن زمان بزرگ‌تر و بنام‌تر بود. در کلکته هندوستان چاپ می‌شد و از آزادی سخن می‌گفت.

یکی از چیزهایی که موجب رواج آن شد این بود که حاجی زین‌العابدین تقی‌اف پول بسیاری فرستاد تا روزنامه به علمای نجف و دیگر جاهای بی‌پول فرستاده شود. از همین‌جا بود که پیوستگی بین روزنامه و علما پدید آمد و شادروان حسن ممقانی که در این زمان با فاضل شربیانی، دو تن از مراجع تقلید آن زمان بودند به ستایش حبل المتین پرداختند و مردن را به خواندن آن دعوت کردند.»