هر ثانیه، 2شلیک

مهتاب خسروشاهی

مگر از خبر تصمیم به ترک سیگار، خبر خوشحال‌کننده‌تری هم وجود دارد؟ این را آنهایی متوجه می‌شوند که نگران سلامتی عزیزان‌ سیگاری‌شان هستند. بنابراین خبر ترک سیگار، با جایگزین کردن موقت سیگارهای الکترونیکی(ویپ) هم خبر خوبی است. اما پژوهش‌های انجام شده توسطMaterial Focus نشان می‌دهد که حدود 1.3میلیون سیگار الکترونیکی یک‌بار مصرف، هر هفته در کشور بریتانیا دورانداخته می‌شود که این رقم برابر با 2عدد سیگار الکترونیکی در هر ثانیه است! بنابراین تا پایان مطالعه این مطلب، 100عدد سیگار الکترونیکی راهی زباله شده‌اند. به همین دلیل بالاترین حجم تولید پلاستیک در طبیعت مربوط به ملحقات ناشی از مصرف تنباکو مانند ته سیگار، سیگار الکترونیکی و... است.
براساس آمار سالانه، چند تریلیون ته‌سیگار در طبیعت رها شده و خاک، آب دریاها و حتی زمین‌های زراعی را آلوده می‌کنند. دلیل آن هم سموم موجود در ته‌سیگارها و مواد پلاستیکی همراه با آن است. اکنون به این حجم، باید آلاینده‌های ناشی از سیگارهای الکترونیکی را هم اضافه کرد؛ به‌ویژه آنکه طی چند سال اخیر این نوع سیگارها به سرعت بین بسیاری محبوبیت یافته است. نگرانی دیگر اینکه بسیاری از جوانان، سیگار کشیدن را با این نوع سیگارها آغاز می‌کنند و این، با توجه به افزایش تمایل نوجوانان و جوانان به سیگار، خطر آلایندگی ناشی از استفاده از این سیگارها را چندبرابر می‌کند. براساس آخرین آمار وزارت بهداشت انگلستان، فقط در بریتانیا، تعداد بزرگسالانی که از سیگارهای الکترونیکی استفاده می‌کنند، از 1.7درصد در سال2012 میلادی به 7.1درصد در سال2019 میلادی رسیده است.
سیگارهای الکترونیکی، در اندازه‌ها، اشکال و امکانات مختلف در دسترس هستند. برای مثال بعضی از آنها با کارتریج‌های یک‌بار مصرف قابل پرکردن و استفاده مجدد هستند. این کارتریج‌ها را هم باید به خطر آلایندگی این نوع سیگارها اضافه کرد.
از آنجایی که بازار ویپ(سیگار الکترونیکی) عمدتا دراختیار صنعت تنباکو است، این سؤال مطرح می‌شود که آیا استعمال دخانیات به شکل سیگار، رفتاری مطابق با حفظ طبیعت است یا استفاده از ویپ‌ها؟ آیا صنعت تنباکو از بد به بدتر رفته یا اینکه مصرف هر دو، آسیب جدی برای طبیعت است؟ به همه اینها، آلاینده جدید محیط‌زیست، یعنی زباله‌های بخار را نیز اضافه کنید!
بخش مهمی از مشکل ویپ‌ها، اندک امکان بازیافت آنهاست؛ به‌طوری که فقط 30درصد آنها بازیافت می‌شوند. پوشش بدنه آنها از پلاستیک‌های با رنگ‌های روشن و براق تهیه شده و پوشش باتری‌های لیتیومی آنها از فلزات ارزشمند است. به‌طور متوسط هر عدد ویپ حاوی 0.15گرم لیتیوم است که هر هفته، بیش از 1.3میلیون از آنها دور ریخته می‌شوند. این رقم معادل 10تن لیتیوم در سال است که معادل لیتیوم موجود در باتری‌ 1200خودروی الکترونیکی است. پس از معدوم کردن ویپ‌های دورریخته شده، ویپ‌ها مواد شیمیایی سمی را وارد محیط‌زیست کرده و پوشش‌ آنها به میکروپلاستیک‌های مضر تبدیل می‌شود.
شاید باید مسئله را از سرچشمه اصلاح کرد. به این معنی که تولید‌کنندگان و تبلیغ‌کنندگان ویپ‌ها باید نحوه صحیح دورریختن و بازیافت این سیگارها را نیز آموزش دهند تا علاوه بر کمک به ترک سیگار از طریق مصرف این سیگارها، خطر آلودگی‌های زیست‌محیطی نیز کنترل شود.