روابط تل‌آویو-واشنگتن، گروگان ارتدوکس‌ها

وقتی بنیامین نتانیاهو، رهبر حزب دست‌راستی لیکود در انتخابات اخیر پارلمانی رژیم صهیونیستی در اول نوامبر(درست یک‌ماه پیش) پیروز شد، همه می‌دانستند که چالش بعدی او ایجاد کابینه جدید است. نتانیاهو برای تشکیل کابینه نیازمند حمایت بیش از 60نماینده در پارلمان(کنست) است اما تعداد کرسی‌های حزب لیکود فقط 32کرسی است. از این‌رو نتانیاهو  ناچارا به سمت ائتلاف با 3حزب راست افراطی و به‌شدت تندروی «صهیونیسم دینی»، «قدرت یهود» و «اتحاد یهودیت توراتی» حرکت کرده است تا با ائتلاف با این 3حزب، تعداد کرسی‌های خود را به 64کرسی برساند و بتواند کابینه مورد نظر خویش را تشکیل دهد.
ائتلاف با این 3حزب افراطی برای نتانیاهو مانند یک قمار بزرگ است. او از طریق بخشش سهمی از کابینه به رهبران افراطی، می‌تواند برخی از اهداف داخلی خود را جامه عمل بپوشاند، اما تردیدی نیست که تشکیل کابینه راست افراطی نتانیاهو، تل‌آویو را با مشکلات بزرگی در سیاست خارجی به‌ویژه در ارتباط با آمریکا روبه‌رو خواهد کرد.

سهم‌خواهی تندروها
بزالل اسموتریچ، رهبر حزب افراطی صهیونیسم دینی پس از پیروزی در انتخابات از نتانیاهو وزارت جنگ را طلب کرد، اما نتانیاهو به او وزارت دارایی را پیشنهاد کرد. در نهایت اسموتریچ هفته گذشته با ارسال پیامی به نتانیاهو ضمن عقب‌نشینی از خواسته قبلی خود، اعلام کرد که حاضر است از کرسی وزارت جنگ چشم‌پوشی کند، مشروط به آنکه نتانیاهو پست وزارت دارایی را همراه با اختیارات گسترده‌ای که از وزارت جنگ به آن منتقل می‌شود، به او بسپارد. نتانیاهو می‌داند که اسموتریچ برای کابینه او دردسرساز است و طرح‌های بسیار خطرناکی را در سر دارد، از همین رو وزارت دارایی را به‌جای وزارت جنگ به او پیشنهاد کرده است، اما با مشخص شدن شرط اسموتریچ برای پذیرش وزارت دارایی، معلوم شد او همچنان مصمم است تا اهداف خود را در قالب وزارت دارایی پیش ببرد. المانیتور در گزارشی می‌نویسد که اسموتریچ به‌دنبال کنترل امنیتی در کرانه باختری و تغییر شرایط این منطقه است و این خواسته او ممکن است روابط نتانیاهو با کاخ سفید، پنتاگون و وزارت خارجه آمریکا را با چالش‌های جدی روبه‌رو کند.
اسموتریچ فراتر از آن خواسته است تا پس از ورود به وزارت دارایی، کنترل مدنی کرانه باختری و مناطق فلسطینی‌نشین را نیز از تشکیلات خودگردان بگیرد و این شرط‌ها برخلاف تعهدات بین‌المللی تل‌آویو است. یک دیپلمات غربی به المانیتور می‌گوید که درخواست‌های اسموتریچ برای کنترل کرانه باختری مساوی با مجوز برای خونریزی و خرابی‌های بیشتر در این منطقه است.
براساس گزارش المانیتور، درخواست اصلی اسموتریچ قانونی ‌کردن وضعیت ده‌ها شهرک غیرقانونی ساخته شده در دهه‌های اخیر در سراسر منطقه C کرانه‌باختری است. منطقه C، یکی از 3بخش تقسیم شده کرانه‌باختری است. براساس قرارداد اسلو2 میان یاسر عرفات و اسحاق رابین در سال1995، قرار بود به‌تدریج کنترل منطقه C به تشکیلات خودگردان فلسطین واگذار شود، اما تا به امروز هیچ‌گاه چنین چیزی اتفاق نیفتاده است. منطقه C حدود 61درصد از اراضی کرانه‌باختری را تشکیل می‌دهد و تقریبا 400هزار شهرک‌نشین اسرائیلی و حدودا 300هزار فلسطینی را در خود جای داده است. اسرائیل از زمان تصرف منطقه‌C در 55سال پیش، از الحاق رسمی این منطقه به‌دلیل فشارهای بین‌المللی پرهیز کرده و این منطقه را براساس قوانین نظامی و توسط ارتش مدیریت می‌کند. کشورهای غربی براساس توافق اسلو، شهرک‌سازی‌‌ها در منطقه C کرانه‌باختری را غیرقانونی می‌دانند، اما اکنون اسموتریچ خواستار نهایی کردن الحاق بخش ‍C به دیگر مناطق اشغالی و صدور سند رسمی و قانونی برای شهرک‌نشینان این منطقه است. این هدف اسموتریچ در تضاد کامل با وعده آمریکا به فلسطینی‌ها در توافق اسلو قرار دارد و اجرایی شدن این موضوع روابط تل‌آویو با واشنگتن را با چالش جدی روبه‌رو خواهد کرد.
البته فقط اسموتریچ نیست که خواسته‌های پرچالشی را از نتانیاهو دارد. ایتمار بن گویر، رهبر حزب قدرت یهودی نیز که به‌تازگی با نتانیاهو بر سر کنترل وزارت امنیت داخلی به توافق رسیده، از او خواسته است تا کنترل کامل پلیس امنیت مرزی را از ارتش به وزارت امنیت داخلی منتقل کند. براساس گزارش المانیتور، پلیس امنیت مرزی، کنترل بخش‌های اصلی کرانه‌باختری را برعهده دارد و بن گویر با نظارت پلیس امنیت مرزی در واقع به‌دنبال کنترل کامل کرانه‌باختری است.

دست بسته نتانیاهو
دست نتانیاهو برای مقاومت در برابر خواسته تندروها چندان هم باز نیست. اگر او نتواند با شرکای تندروی خود به ائتلاف برسد، پنجمین انتخابات تل‌آویو در 4سال گذشته بار دیگر با بن‌بست روبه‌رو خواهد شد و احتمال شکست در تشکیل کابینه جدی است. زمان نتانیاهو برای تشکیل کابینه یک‌ماه است و اکنون او کمتر از 2هفته دیگر زمان دارد که بتواند کابینه تشکیل دهد. اگر در این مدت نتانیاهو موفق به تشکیل کابینه نشود، ماموریت تشکیل کابینه به رقبای او واگذار خواهد شد و این آن چیزی نیست که نتانیاهو بتواند بپذیرد. نتانیاهو با تشکیل کابینه تلاش دارد پرونده فساد خود در دستگاه قضایی تل‌آویو را مختومه کند و اگر کابینه نتانیاهو تشکیل نشود، بی‌بی ناگزیر خواهد بود که پرونده‌های فساد و رشوه خود را در دادگاه دنبال کند.

گزینه تحریم روی میز
تأثیری که قدرت‌گیری راست‌گرایان مانند اسموتریچ و بن گویر بر روابط رژیم صهیونیستی با آمریکا برجای خواهد گذاشت، حتی تا آنجاست که برخی پیش‌بینی کرده‌اند که کاخ سفید شاید به سمت تحریم برخی وزرای کابینه نتانیاهو برود. دیوید ماکوفسکی از مؤسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک که در زمان باراک اوباما، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، روی مذاکرات صلح اسرائیل و فلسطین کار می‌کرد، به وب سایت ان‌پی‌آر می‌گوید: «به‌نظر من آمریکا احتمالا بن گویر را تحریم خواهد کرد. مقامات واشنگتن به‌شدت در حال بررسی این موضوع هستند.»
در مقابل، در تل‌آویو هم تلاش می‌شود تا تبعات قدرت‌گیری تندورها در رابطه با آمریکا به حداقل برسد. براساس گزارش ان‌پی‌آر، دنی دانون، از متحدان نتانیاهو که امیدوار است رئیس بعدی کنست شود، گفته است که اسرائیل روابط خوب با دولت بایدن را حفظ خواهد کرد، زیرا این نتانیاهو است که مسئول این روابط خواهد بود، نه بن گویر. حتی افرادی در تل‌آویو نسبت به روی کارآمدن تندورها نگرانند؛ ازجمله سارا گرینبرگ که از سال 2018 تا 2019 به‌عنوان مشاور نتانیاهو در امور خارجی مشغول بود، در مورد حضور افراط‌گرایان در کابینه آتی هشدار داده است.

مکث
خاخام دوو لیور، رهبر معنوی کابینه نتانیاهو

خاخام دوو لیور به‌دلیل نفوذ بر کابینه بنیامین نتانیاهو، اخیرا در تل آویو در کانون توجه قرار گرفته است. از لیور به دلیل عقاید بسیار افراطی به‌عنوان رهبر معنوی راستگرایان حاضر در کابینه آینده نتانیاهو یاد می‌شود. او طرفدار پاکسازی قومی مسلمانان و اعراب در فلسطین است و در انتخابات پارلمانی اخیر از اسرائیلی‌ها خواسته بود که به احزاب راستگرا به رهبری اسموتریچ و بن گویر رأی بدهند. برخلاف بسیاری از خاخام‌های ارتودکس، لیور صراحتاً در مورد مسائل سیاسی صحبت می‌کند و بارها تأکید کرده که سرزمین غربی اسرائیل (به معنای تمام سرزمین تاریخی فلسطین) فقط به یهودیان تعلق دارد. او همچنین مدعی است که سرزمین شرقی (کشور امروزی اردن) نیز متعلق به یهودیان است، هرچند آن منطقه را کمتر مقدس می‌داند. او خروج از هر بخشی از «سرزمین غربی اسرائیل» را گناه می‌داند. لیور از ساخت شهرک‌های غیرقانونی در خاک فلسطین و کرانه باختری حمایت می‌کند و حق فلسطینی‌ها را برای داشتن زمین، به رسمیت نمی‌شناسد. در سال 2014، در بحبوحه تهاجم رژیم صهیونیستی به نوار غزه، لیور حکم پساک هالاچا (حکم مذهبی یهودی) را صادر کرد و با صدور مجوز تخریب کل نوار غزه، از سربازان صهیونیستی خواست تا تمایزی میان نظامیان و غیرنظامیان در نوار غزه قائل نشوند. او در حکم دینی خود گفت: «کشتن غیرنظامیان و ویران کردن غزه اشکالی ندارد.» این خاخام تندرو ادعا دارد که اسرائیل باید از اعراب پاک شود، اما با وجود این تفکرات نژادپرستانه هیچ‌گاه پلیس رژیم صهیونیستی تحقیقات جدی برای پیگرد او انجام نداده است. لیور همچنین در سال 2015از حملات گروه تروریستی داعش در پاریس حمایت کرد و گفت: «اروپایی‌های غرق در خون به خاطر آنچه با ما در 70سال پیش کردند، اکنون سزاوار اقدامات شرورها هستند.»