اصلاح قواعد معاملات اوراق گام به ‌نفع بورس

در شرایطی که نرخ بازده اوراق بدهی از جمله اوراق گام که بانک‌ها منتشر می‌کنند، به ‌شدت افزایش یافته، روز گذشته رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار از اصلاح دستورالعمل معاملات اوراق گام خبر داد و گفت: تداوم روند فعلی پذیرش و معاملات اوراق گام می‌تواند برای بازار سرمایه مشکل‌ساز باشد.
به‌ گزارش همشهری، روند نزول مداوم شاخص بورس، سازمان بورس را بر آن داشت تا با اجرای بسته‌ای 10بندی حمایت از بازار سهام، راهکارهایی را برای جلوگیری از نزول شاخص در پیش بگیرد. یکی از مفاد این بسته تزریق نقدینگی به بازار سهام بود. با وجود اینکه اجرای این سیاست حمایتی در ابتدای آبان منجر به صعود 10درصدی شاخص شد، اما بعد از آن دوباره شاخص بورس در جا زد. برخی تحلیلگران بر این باورند که علت ناموفق بودن بسته حمایتی بورس همراه نشدن نقدینگی سهامداران بود. به بیان دیگر با وجود اینکه 2هزار میلیارد تومان نقدینگی به بازار سهام تزریق و به رشد شاخص منجر شده، اما نقدینگی سهامداران به‌طور عملی با وجود حمایت‌های سازمان بورس، وارد بازار سهام نشده است. آمار‌ها نیز این موضوع را تأیید می‌کنند و نشان می‌دهند ارزش معاملات خرد که تغییرات آن نقش زیادی در نوسان شاخص دارد با تغییر چندانی مواجه نشده است. تحلیلگران بر این باورند، موضوعی که موجب شده نقدینگی برای ورود به بازار سهام تمایل چندانی نداشته باشد، افزایش حجم انتشار اوراق بدهی و بالا رفتن نرخ بهره این اوراق به‌ویژه اوراق گام است. این اوراق را بانک‌ها منتشر می‌کنند.
اطلاعات موجود نشان می‌دهد میانگین نرخ بهره اوراق بدهی از مرز 26درصد فراتر رفته و هم‌اکنون کف نرخ این اوراق 25درصد است. طبق این اطلاعات، نرخ بهره ‌برخی از این اوراق حتی از مرز 28.5درصد نیز فراتر رفته است. به‌زعم تحلیلگران یکی از دلایل بالا رفتن نرخ بهره اوراق بدهی، افزایش حجم عرضه اوراق گام در بانک‌هاست که مکانیسم بازار سهام را با چالش مواجه کرده است. آمارها نیز نشان می‌دهند این اوراق بالاترین نرخ را در بازار سرمایه ‌دارند و حجم انتشار آنها با سرعت زیادی در حال افزایش است. آنطور که رضا عیوض‌لو، معاون نظارت بر ناشران سازمان بورس می‌گوید: تاکنون 40هزار میلیارد تومان اوراق گام در بازار سرمایه پذیرش شده که از این میزان 30هزار میلیارد تومان در حال مبادله است. در چنین شرایطی، ظرف چند روز گذشته زمزمه‌هایی در مورد توقف معاملات این اوراق در بازار سرمایه به گوش می‌رسید که تاکنون تأیید نشده است، اما روز گذشته رئیس سازمان بورس از اصلاح رویه معاملاتی این اوراق در بورس خبر داد.

اصلاح مقررات گام
رئیس سازمان بورس دیروز در هشتمین نشست خبری خود گفت: اوراق گام برای نخستین‌بار در سال1398 منتشر و از سال گذشته معاملات ثانویه آن در بازار سرمایه آغاز شد، اما حجم عرضه و نرخ بهره این اوراق در چند ماه گذشته به‌سرعت افزایش یافته است و باتوجه به حساسیت بالای این موضوع برای بازار سرمایه مقررات مربوط به معاملات ثانویه این اوراق قطعا باید اصلاح شود. مجید عشقی با بیان اینکه سازمان بورس در حال بررسی معاملات اوراق گام است، اضافه کرد: روند فعلی معاملات اوراق گام می‌تواند برای بازار سرمایه مشکل‌ساز شود؛ بنابراین در حال بررسی معاملات این اوراق هستیم تا با اصلاح دستورالعمل پذیرش و معاملات اوراق گام، معاملات ثانویه آن را نظام‌مند کنیم. قطعا این موضوع را در هیأت‌مدیره سازمان بورس یا شورای بورس پیگیری می‌کنیم. رئیس سازمان بورس درباره شایعات مطرح شده در مورد توقف انتشار اوراق گام گفت: اوراق گام را شبکه بانکی منتشر می‌کند و توقف یا ادامه انتشار آن در حیطه اختیارات سازمان نیست، اما معاملات ثانویه این اوراق در بورس انجام می‌شود و ما می‌توانیم در این زمینه اصلاحاتی انجام دهیم. به‌گفته عشقی، نگرانی در خصوص توقف معاملات ثانویه اوراق گام در بورس وجود ندارد.

تزریق نقدینگی به بازار سهام
رئیس سازمان بورس همچنین درباره میزان نقدینگی تزریق شده به بازار سهام بعد از اجرای بسته حمایتی از بورس گفت: در این مدت، هم دولت و هم صندوق توسعه ملی، منابعی را برای حمایت از بازار به صندوق تثبیت واریز کرده‌اند. منابعی که دولت واریز کرده بخشی از منابعی بود که در بودجه سال‌جاری پیش‌بینی شده بود و از حساب خزانه به‌ حساب این صندوق واریز شده است. او افزود: طبق قانون بودجه1401 دولت باید 5هزار میلیارد تومان منابع جدید به صندوق تثبیت واریز می‌کرد که از این میزان 2هزار میلیارد تومان واریز شده و با پیگیری‌هایی که انجام خواهد شد مابقی این مبلغ نیز واریز خواهد شد.
در مورد صندوق توسعه ملی هم همینطور است. او درباره میزان اثر‌گذاری تزریق این منابع به بازار گفت: با توجه به شرایطی که پیش آمده خیلی به حضور جدی صندوق تثبیت برای حمایت از بازار نیاز نبود و در واقع بخش مهمی از خرید‌ها را خود سهامداران و اشخاص حقیقی انجام دادند که به رشد شاخص منجر شده است. او درباره اینکه آیا تزریق این منابع با توجه به بالا رفتن نرخ بهره اوراق بدهی اثر‌گذار خواهد بود یا خیر؟ گفت: حجم انتشار اوراق بدهی دولتی نسبت به سال قبل کمتر شده است.