انتقاد پژوهشکده مردم‌شناسی از پرونده‌های ثبت ملی میراث ناملموس

پژوهشکده مردم‌شناسی در یک طرح پژوهشی، محتوای خام پرونده‌های «ملی» ثبت میراث‌ناملموس و کارآمدی آن در راستای پرونده‌های جهانی را به انتقاد کشید.
این تحلیل انتقادی از سوی پژوهشگاه میراث ‌فرهنگی و گردشگری درحالی منتشر شده که هفدهمین نشست کمیته بین‌دولت‌ها برای پاسداری از میراث‌ فرهنگی ناملموس یونسکو در مراکش درحال برگزاری است و ایران 6 پرونده مشترک «هنر سوزن‌دوزی ترکمن»، «هنر ساختن و نواختن عود»، «پرورش کرم ابریشم و تولید سنتی ابریشم برای بافندگی»، «یلدا/ چله»، «جشن مهرگان» و «مهارت سنتی ساختن و نواختن رباب» را برای ثبت در فهرست جهانی میراث ناملموس یونسکو آماده بررسی و رأی‌گیری دارد.مریم نعمت‌طاووسی، مجری این طرح پژوهشی که محتوای خام پرونده‌های ملی را تحلیل کرده است، به ایسنا گفت: طبق گزارش کنوانسیون ۲۰۰۳ یونسکو مصادیق میراث ناملموس شامل سنت‌های شفاهی، خاطرات، محمل‌های زبان مانند قصه‌ها، لالایی‌ها، هنرهای نمایشی (اجرایی) سنتی یا آیین‌های سنتی، نظام دانش سنتی، ارزش‌ها و مهارت‌ها و فن‌هایی می‌شود که گرایش به پاسداری از آن برای انتقال به نسل‌های بعدی داریم.نعمت‌طاووسی، اهداف اصلی این کنوانسیون را پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس، حصول اطمینان از احترام به میراث ناملموس و بالا بردن سطح آگاهی نسبت به اهمیت آن و زمینه‌سازی برای همکاری‌های بین‌المللی در راستای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس عنوان کرد.او با بیان اینکه در نخستین گام مقرر شد تا کشورهایی که به این کنوانسیون پیوسته‌اند سیاهه عناصر میراث‌ ناملموس خود را تهیه و سپس به تدوین و ثبت این عناصر در سطح جهانی اقدام کنند، افزود: در همین راستا ایران، برای گردآوری اطلاعات لازم سیاهه ملی، پرونده خامی را تدوین کرد که محتوای خام این پرونده دچار کاستی‌هایی است.این عضو هیأت علمی پژوهشکده مردم‌شناسی گفت: این کاستی‌ها موجب شده اطلاعات گردآوری شده، ناقص و متکی بر اطلاعات کتابخانه‌ای، ناموفق در ارائه راهکارهای پاسدارانه موفق و پیوندی کم‌رنگ با محتوای درخواستی با پرونده‌های ثبت جهانی باشد.او افزود: در این پژوهش، پس از بررسی ساختاری محتوای پرونده ثبت ملی، روشن شد که نه‌تنها موارد درخواستی طرح شده در پرونده ثبت ملی همخوان با نیازهای پرونده‌های خام ثبت جهانی نیست، بلکه در مقیاسی بزرگ‌تر می‌توان گفت مشخص نیست که بیشتر پرسش‌های مطرح شده در پرونده به‌طور دقیق در راستای چه هدفی طرح شده‌اند.مجری این طرح پژوهشی همچنین گفت: بسیاری از جزئیات مهم، مانند ضرورت ارائه یک تعریف مرتبط با حوزه‌ای که عنصر میراثی مورد نظر به آن تعلق دارد، نبود راهنما در متن و دستورالعمل مشخص برای تهیه عکس و فیلم نادیده گرفته شده است و از همه مهم‌تر آنکه بیشتر پرونده‌های ملی بدون همکاری اجتماعات، گروه‌ها و افراد ذیربط تهیه شده‌اند.