بازنگری در یک اوراق کارآمد

با توسعه ابزارهای مالی از سال 1398 ابزار جدیدی در اقتصاد ایران معرفی شده که به اوراق گام یا گواهی اعتبار مولد معروف است. این اوراق مالی در شرایطی که بانک‌ها با کسری منابع مواجه‌اند می‌تواند نقش زیادی در تامین مالی تولید داشته باشد به‌ویژه اینکه این اوراق امکان تامین مالی زنجیره‌ای را هم فراهم می‌کند. فرایند کار به‌گونه‌ای است که بنگاه تولیدکننده به‌عنوان متعهد اوراق، درخواست صدور اوراق را به همراه صورتحساب خرید کالا و خدمت به بانک عامل ارائه کرده و بانک پس از طی مراحل اعتبارسنجی و دریافت تضامین، اقدام به صدور اوراق گام به نفع فروشنده نهاده می‌کند به بیان دیگر اوراق گام یک ابزار اعتباری بسیار کارا برای تأمین مالی بنگاه‌های تولیدی است.
آن طور که روز گذشته حمید آذرمند، مدیر اداره تامین مالی زنجیره تولید بانک مرکزی اعلام کرد: تاکنون 45 هزار میلیاردتومان اوراق را 15 بانک منتشر کرده و سایر بانک‌ها نیز آماده توسعه این ابزار هستند. اگرچه این اوراق یک ابزار مالی بسیار کاراست که می‌تواند بدون درگیر کردن منابع بانک‌ها وجوه درگردش بنگاه‌های اقتصادی را تامین کند اما باید توجه کرد عرضه بی‌رویه این اوراق در بازار سرمایه می‌تواند آثار زیانباری نیز داشته باشد. به‌طور مثال به زعم بسیاری از کارشناسان یکی از دلایل نزول شاخص‌های بورس در طول ماه‌های گذشته افزایش عرضه این اوراق در بازار سرمایه بوده که در عین حال به افزایش نرخ بهره این اوراق نیز منجر شده است. به بیان دیگر چون نرخ بهره این اوراق بدون ریسک است سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند به‌جای خرید سهام در این اوراق سرمایه‌گذاری کنند. بر همین اساس به‌نظر می‌رسد در شرایط فعلی باید سازوکارهای معاملاتی این اوراق نیز با محاسبات دقیق‌تری باز تعریف شود تا در کنار ویژگی‌های منحصر به فردی که این اوراق دارد به سایر بازار‌ها هم صدمه نزند.