بافت فرسوده
خطر در کوچه‌های بافت تاریخی شیراز
هنوز در بسیاری از خانه‌های بافت تاریخی شیراز، چاه وجود دارد که خطر سقوط افراد را افزایش می‌دهد
زینب شهریاری| شیراز - خبرنگار:
شاید اولین سوالی که به ذهن اهالی یا رهگذران بافت تاریخی شیراز خطور می‌کند، این باشد که اگر زلزله‌ای بیاید، باران شدیدی ببارد، خانه‌ای طعمه حریق شود و... چطور این غائله با امداد‌رسانی صحیح و به موقع ختم می‌شود؟
کوچه‌های باریک و دسترسی دشوار به بافت تاریخی یکی از مشکلات شهری شیراز به شمار می‌رود که بیشتر از قبل مورد توجه قرار گرفته است. ساکنان این محدوده بارها از مراجع گوناگون خواستار رسیدگی به این مشکل شده و هراس خود را از بحران‌های مربوط به حوادث غیر مترقبه پیگیری کرده‌اند.
لزوم تسریع در تهیه طرح مطالعاتی
عضو شورای اسلامی شهر شیراز در این خصوص می‌گوید: با توجه به اینکه بافت تاریخی شیراز به عنوان بافتی پایلوت توسط سازمان میراث فرهنگی کشور انتخاب شده، هم اینک مطالعات اصولی آن توسط پژوهشکده میراث فرهنگی در دست انجام است.
«مهدی حاجتی» می‌افزاید: اگرچه مطالعات رو به اتمام است اما تا تکمیل شدن آن نمی‌توان به یک سند راهبردی مشخص برای اجرای برنامه‌ها در ابعاد مختلف ایمنی دست یافت.
وی معتقد است: هنوز اقدام گسترده یا عملیات اجرایی مطلوبی که در شرایط بحرانی یاری بخش اهالی بافت تاریخی باشد انجام نشده است.
حاجتی با تاکید بر اینکه بافت تاریخی کلانشهر شیراز در خطر است، اضافه می‌کند: ضرورت دارد که هرچه سریع‌تر سازمان میراث فرهنگی کشور طرح مطالعاتی خود را در این طرح به پایان برساند و با ابلاغ آن، استانداری فارس همه دستگاه‌های اجرایی و خدمات‌رسان را موظف به ارائه خدمات اعم از مقاوم‌سازی، بهسازی، استقرار ایستگاه‌های آتش نشانی و... در بافت کند.
وی به رایزنی‌های انجام شده با یک سرمایه گذار بخش خصوصی در رابطه با خرید خودروهای اطفای حریقی که بتوانند از معابر باریک عبور کنند، اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: امید است تنگناهای ایمنی در بافت تاریخی به سمت استفاده از تکنولوژی‌های استانداردی برود که هم اکنون در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ چرا که دیگر تکنولوژی‌های 70 سال پیش پاسخگو نیست.
اقدامات سازمان آتش نشانی
معاون عملیات سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز نیز با تأیید این دیدگاه که ناهنجاری‌های اجتماعی به سهم خود موجب بروز مشکلات فیزیکی در مواقع بحرانی در بافت تاریخی و فرهنگی این کلانشهر شده است، می‌گوید: متاسفانه بخشی از مناطق این بافت به دلیل فرسودگی و نبود مقاوم سازی در حال تخریب است که به سازمان‌های مختلفی بر می‌گردد که اجازه بازسازی را طی سال‌های اخیر نداده‌اند.
«نامجو وصالی» ادامه می‌دهد: هنوز در بسیاری از خانه‌های بافت تاریخی شیراز، حلقه‌های چاه وجود دارد که خطر سقوط افراد را افزایش می‌دهد و همچنین موجب شده تا اگر حادثه‌ای رخ داد، عملیات نجات به کندی پیش رود.
وی با اشاره به جمعیت زیاد مهاجران و حاشیه نشین در این منطقه که اکثراً اتباع بیگانه هستند، می‌گوید: ناهنجاری‌های ناشی از وجود افراد از اقشار مختلف با فرهنگ‌های متفاوت سبب بروز موارد ناایمن در سطح بافت تاریخی و فرهنگی شیراز شده است.
وصالی با بیان اینکه مالک تعداد زیادی از خانه‌های این منطقه هویت مشخصی ندارند، می‌افزاید: در برخی از این خانه‌ها سرنگ‌های آلوده‌ای استفاده می‌شود که خطر حین عملیات را افزایش می‌دهد.
وی خواستار جدیت بیشتر دستگاه‌های اجرایی و خدمات رسان در امر مقاوم‌سازی و بهسازی بافت فرسوده تاریخی فرهنگی شیراز می‌شود و با اشاره به افزایش تعداد ایستگاه آتش نشانی این منطقه می‌گوید: هم اینک ۵ ایستگاه در خیابان‌های سه راه نمازی، چهارراه راهنمایی، فلکه خاتون، پل حر و هفت‌تنان پوشش و خدمات دهی به بافت را بر عهده دارند. معاون عملیات سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز با بیان اینکه تعداد شیرهای آتش نشانی در سطح این مناطق افزایش یافته است، اضافه می‌کند: از خودروهای سبک‌تر (ایسوزو) جهت عبور از کوچه‌های کم‌عرض بافت استفاده می‌شود. وصالی با یادآوری اینکه تعدادی از معابر تعریض شده‌اند، می‌گوید: دسترسی‌ها به بافت در مواقع بروز بحران بیشتر از گذشته شده است. وی همچنین به استقرار موتور سه چرخ و تیم‌های موتور سوار در بافت اشاره و ابراز امیدواری می‌کند که این اقدامات موجب کاهش حوادث در سطح این منطقه شود.
رفع مشکلات با حفظ ساختار بافت
شهردار بافت تاریخی شیراز نیز با تاکید بر اینکه بافت تاریخی شیراز باید از چند جهت مورد بررسی قرار گیرد، می‌گوید: طی لایحه پیشنهادی در خصوص وضعیت ایمنی بافت در رایزنی با سازمان عمران و بهسازی، خواستار سبک سازی سقف منازل شده‌ایم.
«هادی شهدوست شیرازی» می‌افزاید: عرض بسیاری از معابر این منطقه کم است اما به جهت حفظ ساختار بافت نمی‌توان عرض معابر را تغییر داد و مانند سراسر دنیا که بافت‌های تاریخی را به همان شمایل اولیه نگهداری می‌کنند از آن محافظت می‌شود. وی اضافه می‌کند: باید ساز و کارها را بر اساس تغییرات تکنولوژی در دستور کار قرار دهیم و از سیستم اطفای حریق سبک برای عبور از معابر باریک استفاده کنیم.
شهدوست مجدداً با تاکید بر اینکه نباید به ساختار بافت دست زد، ادامه می‌دهد: ضوابط باید بر اساس شرایط موجود بافت تعریف شوند و نمی‌توان ضوابطی که برای عرض معابر در منطقه همجوار بافت وجود دارد، در بافت هم پیاده کرد.
وی با بیان اینکه این ضوابط باید زیر‌مجموعه یک کارگروه تحت عنوان «بافت» راه اندازی شود، می‌گوید: قبلاً این کارگروه وجود داشته که ضرورت دارد امروز نیز دوباره آن را احیا کرد و در این راستا دستگاه‌های مربوطه را هم در نظر گرفت.
گفتمان مشترک
شهردار منطقه تاریخی شیراز با اشاره به اینکه باید به گفتمان مشترک در خصوص ایمنی بافت تاریخی دست یابیم، اضافه می‌کند: به دنبال هم افزایی در بافت تاریخی شیراز هستیم. «هادی شهدوست شیرازی» می‌افزاید: سازمان آتش نشانی نیز طرح اطفای حریق در بافت را در دستور کار قرار داد که هم اینک مصوبه آن در شورای اسلامی شهر در حال بررسی است. وی با بیان اینکه شبکه آب و فاضلاب این منطقه با مشکل جدی رو به رو است، خواستار تلاش بیشتر دستگاه‌های متولی آب و فاضلاب برای ساماندهی شبکه آبی در بافت تاریخی می‌شود و می‌گوید: مردم این منطقه هنوز از چاه جذبی استفاده می‌کنند و به ناچار در برخی از نقاط بافت برای دفع آب باران به دلیل اختلاف ارتفاع نسبت به خیابان و معابر درجه دوم، از چاه استفاده می‌شود. شهدوست به ورود بانک‌ها در بعضی از کلانشهرهای ایران برای ارائه تسهیلات به اهالی ساکن بافت‌های تاریخی اشاره و ابراز امیدواری می‌کند که در کلانشهر شیراز نیز شاهد فعالیت بانک‌ها در کنار دستگاه‌های خدمات رسان برای توسعه سریع‌تر بافت تاریخی و فرسوده باشیم.
