مقصر کیست؟

آلکساندر هرتنس

شرح حال همه‌ افرادی که با آنان روبه‌رو می‌شوم به‌شدت مرا به‌ خود مشغول می‌کند. ظاهرا به‌ نظر می‌رسد که زندگی آدم‌های معمولی یکسان است ولی این فقط ظاهر قضیه است؛ در جهان، چیزی بدیع‌تر و متنوع‌تر از شرح حال آدم‌های گمنام وجود ندارد؛ به‌ویژه آنجا که هیچ ایده‌ مشترکی میان دو انسان یافت نشود؛ آنجا که هر جوان، مطابق الگوی خود پیش برود، بدون اندیشه‌های پنهان، هرجا که گذرش افتاد! اگر امکانش وجود داشت، دایره‌المعارفی از زندگینامه‌ها گرد می‌آوردم، به‌ ترتیب الفبا؛ مثلا اول همه‌ کسانی که ریش‌شان را می‌تراشند؛ برای اختصار می‌شد زندگینامه‌ دانشمندان، ادیبان، هنرمندان، جنگاوران برجسته، رجال دولتی و کلا همه‌ افرادی را که گرفتار خیر و صلاح همگانی هستند، کنار گذاشت. زندگی آنان یکنواخت و خسته‌کننده است؛ موفقیت، استعداد، مغضوب واقع‌شدن، تشویق و هلهله، زندگی در اتاق کار یا در بیرون از خانه، مرگ در نیمه‌ راه، فقر در پیری؛ هیچ ‌چیز از خود ندارند و همه‌چیزشان متعلق به زمانه است.