وزارت بهداشت راضی، پرستاران ناراضی

 نحوه پرداخت علی‌الحساب کارانه پرستاری، آن هم بعد از ۱۵سال انتظار برای اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری، با واکنش پرستاران مواجه شده است. آنها معتقدند با وجود ردیف بودجه اختصاصی و اعتبارات لازم، اما با تضییع حقوق، توزیع مبالغ ناچیز، اعمال سلایق شخصی برخی مدیران و نبود پایبندی به توافقات مواجه شده‌اند. نیروهای پرستاری در بیمارستان‌ها بابت خدماتی که به بیماران ارائه می‌دهند، پولی دریافت نمی‌کنند و قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری تابستان۱۳۸۶ به تصویب رسید تا حق و حقوق پرستاران در این‌باره پرداخت شود، اما 15سال طول کشید تا اجرایی شود. بالاخره در بودجه1401 این قانون به شکل رسمی بودجه 5هزار میلیارد تومانی گرفت و قرار شد که تعرفه پرستاری از 3ماه آخر1400 محاسبه شود. اگرچه که همان هم با گذشت 8ماه از سال اجرایی شد و وزارت بهداشت هم کمتر از 25درصد این بودجه را تاکنون دریافت کرده است تا پرداخت‌های نامنظم با فرمول محاسباتی نامشخص به برخی پرستاران با وجود اجرایی شدن آن، بعد از گذشت 1.5دهه مورد رضایت نباشد. آنها می‌گویند وزارت بهداشت در آستانه روز پرستار می‌خواهد هرطور شده روند اجرای پرداخت کارانه آغاز شود؛ حتی به قیمت نارضایتی از نحوه اجرای آن؛ پرداختی‌هایی که به‌گفته این پرستاران در برخی استان‌ها 300 تا 400هزار تومان و در شهرهای بزرگ نزدیک به 2.5میلیون تومان است. اما عباس عبادی، معاون پرستاری وزارت بهداشت اجرایی شدن این قانون در وزارت بهداشت دولت سیزدهم پس از 15سال و با وجود تمام انتقاداتی که به آن وارد می‌شود را اتفاق بسیار خوبی می‌داند و به همشهری می‌گوید: «با تأکید مقام معظم رهبری و پیگیری‌های وزیر بهداشت برای نخستین‌بار قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری در حال اجرا شدن است. بودجه این قانون را پس از 9ماه آن‌هم کمتر از 25درصد دریافت کردیم و بر این اساس پرداختی‌های علی‌الحساب برای 3ماه ابتدای سال‌جاری صورت گرفت. البته در 3ماه اول سال ثبت خدماتی نداشتیم و چاره‌ای نبود جز اینکه در مرحله اول پرداختی‌ها به شکل علی‌الحساب صورت بگیرد.»

خواسته جامعه پرستاری ‌
«شیوه پرداختی‌های قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری مورد قبول سازمان نظام پرستاری نیست و وزارت بهداشت باید از دی‌1400 که دستورالعمل تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری ابلاغ شده، پرداخت‌ها را اجرایی کند.» اعظم فخر محمودی، عضو شورای‌عالی سازمان نظام پرستاری با بیان این مطلب می‌گوید: «اجرای قانون تعرفه‌گذاری در حقیقت ارزش بخشیدن به خدمات اجرایی پرستاران است. بخش عظیم مراقبت‌ از بیماران از سوی پرستاران انجام می‌شود و دور از انصاف است که پرستاران نتوانند همانند سایر کارشناسان پروانه‌دار حق‌الزحمه خدمات خود را دریافت کنند.» محمودی با بیان اینکه این بودجه از دریافتی بیمه‌ها تامین می‌شود و منبع آن مشخص است و بار مالی هم برای دانشگاه‌های علوم‌پزشکی ندارد، تأکید می‌کند: «انتظار می‌رود تسهیل بیشتری از سوی دانشگاه‌های علوم‌پزشکی انجام شود و ساز‌و‌کار ثبت مستندات در سیستم HIS صورت بگیرد تا پرستاران بتوانند طبق قانون و عدالت حق‌الزحمه خدمات خود را دریافت کنند.» ‌

کج‌سلیقگی در پرداخت کارانه
«به‌نظر می‌رسد برخی‌ دوست ندارند، پرستاران بابت خدماتی که ارائه می‌دهند، پولی دریافت کنند؛ از همین رو، به‌دنبال بهانه‌تراشی و سنگ‌اندازی در مسیر اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری هستند؛ به‌طوری که هر بار که شرایط پرداخت تعرفه‌های پرستاری فراهم می‌شود، یکباره همه معادلات به هم می‌ریزد.» محمد میرزابیگی، رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری با بیان این مطلب و انتقاد از نحوه پرداخت به پرستاران می‌گوید: «کارانه پرستاران به‌صورت علی‌الحساب پرداخت می‌شود تا شرایط اجرای کامل آن در سراسر کشور فراهم شود، اما این مسئله مورد تأیید پرستاران نیست. آنها معتقدند وزارت بهداشت می‌خواهد در آستانه روز پرستار، هرطور شده روند اجرای پرداخت کارانه پرستاران آغاز شود و از نحوه اجرای قانون و خلف وعده وزارت بهداشت گلایه‌مند و دلخور هستند.» او با تأکید بر اینکه پرداخت‌های اخیر وزارت بهداشت به هیچ‌وجه مورد تأیید ما نیست، ادامه می‌دهد: «پرداختی‌های اخیر و علی‌الحساب وزارت بهداشت، بسیار ناچیز است و  واریزی انجام شده برای سطوحی از دریافت‌کنندگان توهین‌آمیز است. این رفتارها مبتنی بر کج‌سلیقگی و ناشی از نظرات شخصی و خلق‌الساعه برخی از مدیران است. عملی نشدن مشورت‌های توافق شده، فقط سبب نارضایتی بیشتر پرستاران و بی‌اعتمادی آنها به قول و عمل مسئولان شده است.»‌   

 تفاوت‌های پرداخت در مراکز پردرآمد و کم‌درآمد
«با وجود تمام انتقادات، اما نکته مهم این است که این قانون پس از 15سال اکنون عملیاتی و برای نخستین‌بار به شکل رسمی بودجه 5هزار میلیارد‌تومانی در ردیف بودجه1401 برای این حوزه پیش‌بینی شده است. البته تخصیص این اعتبار از سوی سازمان برنامه و بودجه با تأخیر صورت گرفت و در آبان امسال کمتر از 25درصد این اعتبار واصل شد.» عباس عبادی، معاون پرستاری وزارت بهداشت با بیان این مطلب به همشهری می‌گوید: «این طرح نخستین سالی است که اجرا می‌شود. مصوبه دولت مربوط به اردیبهشت بوده و دستورالعمل رسیدگی به آن هم در تیرماه صادر شده است. بر این اساس تا آماده‌سازی زیرساخت‌ها زمان می‌برد؛ این در حالی است که در 3ماه اول سال هم ثبت خدماتی نداشتیم و چاره‌ای نبود جز اینکه در مرحله اول پرداختی‌ها به شکل علی‌الحساب صورت بگیرد.» به‌گفته این مسئول برای پرداخت این علی‌الحساب‌ها 2روش قابل اجرا بود: «اول پرداخت یکسان و برابر به کل جامعه پرستاری که البته می‌توانست منجر به نارضایتی هم شود و روش دوم، درنظر گرفتن میانگین 3ماهه آخرین کارانه‌ پرستاران و ضرب آن در ضریب مشخص. براساس بودجه‌ای که در اختیار داشتیم این ضریب عدد2.2 و بازتوزیع انجام شد. کارانه ناشی از محصول تعرفه خدمات پرستاری مبتنی بر عملکرد است؛ یعنی اگر پرستاری در مرکز درمانی با مراجعه و بیماران بستری کمتر مشغول به فعالیت باشد، طبیعتا درآمد کمتری برای او احصا می‌شود و پرداختی او کمتر است. در برخی مناطق کشور بیمارستان‌هایی وجود دارند که ضریب اشغال تخت آنها پایین و حتی زیر 20درصد است. به‌دلیل اینکه این مراکز درآمدزا نیستند، تمام افراد شاغل در آنجا از پزشک گرفته تا پرستار و گروه‌های دیگر معمولا کارانه‌های پایین‌تری نسبت به بیمارستان‌هایی دارند که ضریب اشغال تخت بالایی دارند.» او با بیان اینکه برخی از تعرفه‌های پزشکی هم ممکن است با هم متفاوت باشند، ادامه می‌دهد: «به‌عنوان مثال در بیمارستان‌های چشم‌پزشکی و قلب میزان احصای درآمد بالاست و ناخواسته درآمد پرستاران هم بالا می‌رود. در این مرحله پرداختی‌ها به‌صورت علی‌الحساب صورت گرفت و مبنا میانگین 3ماهه آخرین کارانه همکاران بود؛ ممکن است واریانس دریافتی بین افراد به شکلی منجر به نارضایتی شده باشد. در این‌باره تقاضا می‌کنیم که پرستاران عزیزمان صبوری کنند و اجازه دهند که این پرداختی‌ها مبتنی بر عملکرد صورت بگیرد تا به عدالت نزدیک‌تر باشیم، اما همیشه با وجود اینکه انتظار می‌رود پرداخت‌ها ایجاد رضایت کند، گاهی هم منجر به نارضایتی می‌شود.»

3ماه زمستان1400 هم پرداخت شود
معاون پرستاری وزارت بهداشت در پاسخ به این سؤال که براساس قانون این پرداخت باید از دی1400 درنظر گرفته شود و با این وضعیت 3ماه سال گذشته چه وضعیتی خواهد داشت، گفت: «قانون برای اول 1401 است و برای آن بودجه و اعتبار درنظر گرفته شده است؛ بنابراین پرداختی‌های پرستاران برای 3ماه اول سال است. سال گذشته قولی داده شد که در 3ماه زمستان هم به همکاران پرداختی داشته باشیم. سهم سازمان‌ها در این‌باره مشخص شد و این تفاهم در نهاد ریاست‌جمهوری صورت گرفت، اما باید سازمان‌ها سهم خود را پرداخت کنند و بر این اساس اگر علی‌الحساب بعدی واصل شود، می‌تواند برای 3ماه زمستان1400 صورت بگیرد.» او درباره تدبیری که وزارت بهداشت برای ایجاد رضایتمندی در جامعه پرستاری در آستانه روز پرستار درنظر خواهد گرفت، عنوان می‌کند: «اتفاقی که امسال بعد از 15سال رخ داده با وجود تأکید مقام معظم رهبری، به‌دلیل حمایت و پیگیری وزیر بهداشت بوده است. البته ما در ابتدای کار هستیم و باید همکاران صبوری و دانشگاه‌های علوم‌پزشکی همکاری کنند. در این‌باره باید سرویس و خدمت به بیماران و ثبت و دستورالعمل بازپرداخت هم با جزئیات مشخص شود. ممکن است حجم یا مقدار ریالی دریافتی همکاران با آن چیزی که تصور می‌کردند همخوانی نداشته باشد، اما تلاش می‌کنیم همین مقدار هم عادلانه و منصفانه باشد؛ ضمن اینکه این مسئله جای ترمیم و اصلاح دارد و براساس بازخوردهایی که می‌گیریم تلاش می‌کنیم آیین‌نامه و دستورالعمل‌ها اصلاح شود.» عبادی درباره اینکه بخش بعدی وصول بودجه چه زمانی خواهد بود، ادامه می‌دهد: «وزارت بهداشت وظیفه ذاتی دارد که این مسئله را پیگیری کند، اما بخشی از عملیات این مجموعه وابسته به عملکرد سایر سازمان‌هاست. در این‌باره باید سازمان‌های بیمه‌‌گر و سازمان برنامه و بودجه هم به‌درستی به وظایف خود عمل کنند. بعد از 8ماه با تلاش‌هایی که صورت گرفت موفق به دریافت 25درصد از بودجه قانون تعرفه‌گذاری پرستاری شدیم و این یعنی بخشی از سازمان‌ها به تکالیف خود به‌موقع عمل نمی‌کنند.»