کهنه می‌شه دل‌آزار؟

قبل‌ترها وسایلی که در خانه‌ها خراب می‌شدند نخستین مقصدشان سطل زباله نبود. این وسایل یا تعمیر می‌شدند یا به شکلی دیگر در همان خانه استفاده می‌شدند؛ دورانی که خانواده‌ها ترجیح می‌دادند تا حد ممکن از یک وسیله استفاده کنند و تمایلی به جایگزین‌کردن غیرضروری نداشتند. این مسئله ربط چندانی هم به سطح مالی خانواده‌ها نداشت؛‌ یعنی بیشتر مواقع‌ اینطور نبود که استفاده دوباره از وسایل قدیمی نشان‌دهنده ناتوانی مالی خانواده در تهیه یک نسخه نوی آن باشد بلکه فرهنگ حاکم بر جامعه اینطور بود که یک وسیله تا وقتی خراب نمی‌شد جدیدش را نمی‌خریدند و دلیلی برای داشتن چند نوع از یک کالا نبود.
یعنی این توجیه که حالا مدل جدیدتری به بازار آمده پس دیگر نباید از مدل قدیمی آن وسیله استفاده کرد مطرح نمی‌شد. به مرور چشم و هم‌‌چشمی رواج پیدا کرد و افراد خود را در رقابت با دیگران دیدند تا وسایلشان گرانقیمت‌تر و نوتر باشد. این خرده‌فرهنگ، ارزشی به نام قناعت و میانه‌روی را از بین برده و ضدارزش تجمل‌گرایی را ترویج داده است.
شاید بیشتر از همه در بحث جهیزیه با این مسئله روبه‌رو باشیم. این روزها هر خانواده‌ای که درگیر خرید جهیزیه باشد می‌داند که چه لیست بلند و بالایی از کالاها را باید تهیه کند که بخش قابل توجهی از آنها غیرضروری هستند اما همچنان آنها را می‌خریم. به این خاطر که فکر می‌کنیم پیش بقیه مردم زشت است، حالا بقیه چه می‌گویند؟ اما باید توجه کنیم که این خرده‌فرهنگ‌ها دقیقا به همین دلیل رواج پیدا می‌کنند، چون عده زیادی بدون فکر و فقط به‌خاطر دنباله‌‌روی از سایر افراد به آن عمل می‌کنند.
آسیب‌های این مدل خریدها بیشتر از بحث اقتصادی آنهاست. درست است که با این کار پول خود را در جای غیرضروری هدر می‌دهید اما مشکل بزرگ‌تر آسیب‌های فرهنگی آن است. این آسیب‌ها دیگر فقط مربوط به‌خودتان نیست شما با این کار دیگران را هم تشویق می‌کنید تا به این روند دومینووار تجمل‌گرایی وارد شوند.
ضمن اینکه آسیب به محیط‌زیست هم در این موضوع جدی است. هر وسیله‌ای که تولید می‌شود فشاری روی منابع طبیعی و محیط‌زیست می‌گذارد که می‌توانست وارد نشود. تنها با کمی میانه‌روی می‌شود آسوده‌تر زندگی کرد و برای جامعه و محیط‌زیست هم شهروند کم‌ضررتری بود.
اما اگر در  این میان عده‌ای فکر کنند که اصلا هدف از این کار چیست؟ و با تفکر منطقی از ادامه‌دادن روند خودداری کنند این چرخه باطل هم قطع می‌شود. اگر وسایل‌مان را تا جایی که تعمیرشان ضرر مالی بیشتری نسبت به خرید مجدد نداشته باشد، بازسازی کنیم و از آن مهم‌تر اگر بیشتر مراقب وسایل‌مان باشیم تا کمتر و دیرتر آسیب ببینند کسی ما را به خساست و بی‌سلیقگی متهم نمی‌کند.