گزارش
همشهری در گفت‌وگو با کارشناسان بررسی کرد
گمانه‌زنی‌ها درباره پاسخ ایران به تحرکات آژانس
واکنش‌ها در ایران به صدور قطعنامه ضدایرانی اخیر در شورای‌حکام آژانس بینالمللی انرژی‌اتمی همچنان ادامه دارد و براساس آخرین موضع‌گیری انجام شده در این زمینه ازسوی مقام‌های جمهوری‌اسلامی، رئیس سازمان انرژی‌اتمی ایران تأکید کرد این اقدام خصمانه با پاسخ محکم تهران مواجه خواهد شد.
به‌گزارش همشهری، واکنش محمد اسلامی در شرایطی است که جمهوری‌اسلامی پیش‌از این هم به اقدام‌های ضدایرانی آژانس پاسخ «قاطع» و «متقابل» داده بود. در خردادماه سال‌جاری بود که به‌دنبال تصویب قطعنامه ضدایرانی در نشست فصلی شورای‌حکام آژانس بینالمللی انرژی‌اتمی، ایران از برچیده شدن حدود 27دوربین فراپادمانی این نهاد بینالمللی در مراکز هسته‌ای ایران خبر داد؛ موضوعی که بازتاب‌های گسترده‌ای در محافل خبری داشت و به «پاسخ قاطع» جمهوری‌اسلامی تعبیر شد.
اکنون و با توجه به تحولات اخیر در روابط ایران و آژانس، به‌نظر می‌رسد باید در انتظار پاسخ متقابل تهران به رویکردهای خصمانه این نهاد بینالمللی بود. برهمین اساس هم بود که رئیس سازمان انرژی‌اتمی کشور دیروز در حاشیه مراسم بزرگداشت چهلمین سالگرد تشییع ۳۷۰شهید آبان‌ماه ۱۳۶۱ استان اصفهان با تأکید بر اینکه صدور قطعنامه کمکی به پیشبرد مسائل موجود میان ایران و آژانس نمی‌کند، چنین اقدام‌هایی را رویکرد غیرسازنده طرف‌های غربی برای حفظ فشار حداکثری بر جمهوری‌اسلامی ارزیابی کرد.
فشارهای بی‌سرانجام علیه ایران
محمد اسلامی با بیان اینکه صدور قطعنامه‌های این‌چنینی به اذعان مدیرکل آژانس نیز در مسیر رفع شبهه‌های موجود، سازنده نیست، تأکید کرد با وجود اینکه 3کشور اروپایی و آمریکا به استفاده از انواع روش‌های مختلف فشار، ازجمله صدور قطعنامه و تحریم عادت دارند، اما پرواضح است که اینگونه فشارها نتیجه‌ای به‌همراه نخواهد داشت و بی‌سرانجام می‌ماند.
وی به این نکته هم اشاره کرد که برنامه‌های هسته‌ای جمهوری‌اسلامی براساس قانون اقدام راهبردی مجلس پیش می‌رود و صدور قطعنامه‌های متعدد علیه ایران در پیشرفت این برنامه‌ها خللی ایجاد نمی‌کند؛ چراکه همه برنامه‌هایی که در سطح ملی دنبال می‌شود، هدف متعالی رفاه و پیشرفت ملت ایران را پیگیری می‌کند.
مواضع رئیس سازمان انرژی‌اتمی کشور درحالی است که پیش‌از این، وزیر امورخارجه کشورمان نیز در روزهای اخیر و در جریان نشست‌خبری با همتای عمانی خود در تهران، ضمن غیرسازنده خواندن قطعنامه ضدایرانی آژانس، تأکید کرده بود جمهوری‌اسلامی باوجود رعایت تعهدهای بینالمللی خود، درمقابل سوءاستفاده سیاسی از آژانس بینالمللی انرژی‌اتمی اقدام «مؤثر» و «متقابل» انجام خواهد داد.
راهبردهای مدنظر آمریکا و 3کشور اروپایی
عضو کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس درباره اقدام اخیر آژانس در صدور قطعنامه علیه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری‌اسلامی به همشهری گفت: قطعنامه «غیراجماعی» اخیر که با هدایت آمریکا و 3کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه، علیه ایران در شورای‌حکام به تصویب رسید، فنی نیست و به‌وضوح رنگ و بوی سیاسی دارد. درواقع طرف‌های غربی جمهوری‌اسلامی در مذاکرات هسته‌ای درحال سوءاستفاده سیاسی از سازوکارهای بینالمللی هستند.
محمود عباس‌زاده با اشاره به شرایط به‌وجود آمده درجریان مذاکرات برای رفع تحریم‌ها، افزود: آنچه از تحولات جاری برمی‌آید، حکایت از آن دارد که آمریکا و تروئیکای اروپایی از یک‌سو انتظار دارند که جمهوری‌اسلامی امتیازهای ویژه‌ای به آنها بدهد و ازسوی دیگر، در مقابل واگذاری امتیازهای راهبردی به ایران، مقاومت می‌کنند.
وی با اشاره به اهداف طرف‌های غربی در اتخاذ چنین رویکردهای خصمانه‌ای در قبال جمهوری اسلامی، ادامه داد: آمریکا و تروئیکای اروپایی در شرایط کنونی 2هدف عمده را پیگیری می‌کنند؛ آنها ازسویی می‌خواهند علائمی در راستای بی‌ثبات‌سازی ایران به داخل مخابره کنند و ازسوی دیگر قصد دارند جمهوری‌اسلامی را برای دادن امتیازهای مدنظرشان تحت‌فشار قرار دهند.
عباس‌زاده عنوان کرد: هدف اصلی طرف‌های غربی از اتخاذ چنین رویکردی این است که جمهوری‌اسلامی را در شرایطی قرار دهند که یا امتیاز بدهد یا اینکه مقاومت کند. درچنین شرایطی آنها مقاومت ایران را با قطعنامه پاسخ می‌دهند؛ موضوعی که از آن به‌عنوان علامتی به داخل برای ادامه بی‌ثباتی‌ها استفاده می‌کنند.
واکنش ایران؛ قاطع و پشیمان‌کننده
این عضو کمیسیون امنیت‌ملی مجلس با بیان اینکه اقدام خصمانه آژانس با هدایت آمریکا و تروئیکای اروپایی قابل پیش‌بینی بود، درباره پاسخ جمهوری‌اسلامی به چنین اقدام‌هایی گفت: اینکه مقام‌های کشورمان در روزهای اخیر و در واکنش به اقدام‌های خصمانه طرف‌های غربی، اعلام کردند ایران نیز پاسخ «قاطع» و «متقابل» نشان خواهد داد، رویکرد عزتمندانه‌ای بود که در شأن ملت بزرگ ایران است. عباس‌زاده با بیان اینکه واکنش جمهوری‌اسلامی قاطع و پشیمان‌کننده خواهد بود، گفت: اگرچه اکنون نمی‌توان درباره جزئیات پاسخ جمهوری‌اسلامی به تحرکات ضدایرانی آژانس توضیح‌های دقیق‌تری داد، اما نکته اینجاست که ما براساس مواضع روشنی که تاکنون در زمینه همکاری‌های فنی با این نهاد بینالمللی داشته‌ایم، قطعا پاسخ قاطعی به رویکردهای سیاسی آنها می‌دهیم.
وی ادامه‌داد: آژانس بینالمللی انرژی‌اتمی با صدور چنین قطعنامه‌ای، با اعتبار خود بازی کرد و نشان داد خارج از چارچوب‌های فنی، تحت‌تأثیر رویکردهای ضدایرانی طرف‌های غربی قرار گرفته‌است.
عباس‌زاده با تأکید بر اینکه آژانس نباید در دام سیاسی‌کاری آمریکا و تروئیکای غربی می‌افتاد، عنوان کرد: این نهاد بینالمللی اعتبار و حیثیت جهانی خود را درمقابل تصمیم‌ها و رویکردهای سیاسی دشمنان ایران قربانی کرد؛ این درحالی‌است که جمهوری‌اسلامی تاکنون همکاری‌های گسترده‌ای با آژانس داشته، اما آنها هربار با اقدام‌ها و قطعنامه‌های خصمانه پاسخ ما را داده‌اند.
بهانه‌های پایان‌ناپذیر
این نماینده مجلس با بیان اینکه ایران بارها حسن‌نیت خود را به آژانس ثابت کرده و درمسیر عادی‌سازی همکاری‌های فنی و تخصصی گام برداشته‌است، افزود: با وجود این مقام‌های تأثیرپذیر این نهاد، هربار به بهانه‌ای، همکاری‌های ایران را زیرسؤال می‌برند و در اصطلاح نخی را می‌گیرند و علیه ما
می‌بافند.
عباس‌زاده با بیان اینکه آژانس هربار علیه ایران پرونده‌ای از درون پرونده دیگر بیرون می‌کشد، ادامه داد: درچنین شرایطی طبیعی است که ایران همکاری‌های فراپادمانی خود را با آژانس محدودتر کند. وی گفت: اکنون خود آنها نیز به این نتیجه رسیده‌اند که جنگ ترکیبی علیه جمهوری‌اسلامی برایشان نتیجه‌ای به‌همراه ندارد و می‌بینند که ایران از این مانع نیز عبور خواهد کرد.
عباس‌زاده با بیان اینکه جامعه هدف ما افکارعمومی ملت‌هاست، خاطرنشان کرد: باید به این نکته هم اشاره کرد که ما باب گفت‌وگو با آژانس را نمی‌بندیم، اما درمقابل رویکردهای «بازی بهم‌زن» آنها نیز ساکت نمی‌مانیم و واکنش مناسبی خواهیم داشت. پیام‌هایی که از طرف مقابل به ما می‌رسد، حکایت از آن دارد که آنها نگران واکنش‌های ما هستند.
لزوم واکنش هوشمندانه به تحرکات ضدایرانی آژانس
یک دیپلمات پیشین کشورمان درباره واکنش احتمالی جمهوری‌اسلامی به قطعنامه ضدایرانی اخیر شورای‌حکام آژانس بینالمللی انرژی‌اتمی به همشهری گفت: با توجه به شرایط کنونی و تحولات داخلی و بینالمللی می‌طلبد که با درایت و هوشمندی ویژه به اقدام‌های خصمانه طرف مقابل پاسخ دهیم و اسیر بازی‌سازی‌های آنان نشویم.
ابوالقاسم دلفی با بیان اینکه قطعنامه‌ای که اخیرا در شورای‌حکام به تصویب رسید با هدایت آمریکا و تروئیکای اروپایی بوده‌است، افزود: این قطعنامه اگرچه غیراجماعی بود و با مخالفت روسیه و چین همراه شد، اما با اکثریت قابل‌توجهی به تصویب رسید و محتوای نسبتا تندی هم داشت که ایجاب می‌کند به‌صورت سنجیده‌ای با آن مواجه شویم.
وی ادامه داد: این قطعنامه مدعی است که جمهوری‌اسلامی بیش‌از گذشته باید با آژانس همکاری کند و ایران همکاری‌های لازم را با این نهاد نداشته‌است. ازسوی دیگر حاوی تهدیدهای ضمنی هم هست که اگر همکاری‌ها مناسب نباشد، گام بعدی هدایت پرونده ایران به مسیر دیگری است که حتی امکان دارد به شورای‌امنیت سازمان ملل نیز منتهی شود.
دلفی عنوان‌کرد: پس‌از صدور قطعنامه ضدایرانی در ژوئن گذشته علیه ایران در شورای‌حکام، واکنش ما این بود که نسبت به خاموش کردن دوربین‌های فراپادمانی آژانس اقدام کردیم و دسترسی این نهاد بینالمللی به برخی سایت‌ها و مراکز هسته‌ای ما قطع شد. باید درنظر داشت که تحولات آن مقطع، با چالش‌هایی در روابط ایران و آژانس همراه بود که اکنون شاهد تبعات آن و تصویب قطعنامه علیه ایران هستیم.
وی با بیان اینکه باید درنظر داشت درنهایت مذاکرات ایران و آژانس بخشی از فرایند گفت‌وگوهای برجامی است، ادامه داد: درصورتی که مذاکرات برجامی به نتیجه روشنی نرسد و همچنان متوقف بماند، نباید انتظار داشت روابط ایران و آژانس به مسیر مطلوبی هدایت شود.این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: در شرایط کنونی و با توجه به تحولات به‌وجود آمده، به‌نظر می‌رسد دوطرف به این نتیجه رسیده‌اند که مذاکرات فعلا متوقف بماند. درچنین شرایطی این اهرم آژانس است که ازسوی طرف‌های غربی به‌کار گرفته می‌شود تا به این وسیله تحرک جدیدی به گفت‌وگوها داده شود.
دلفی افزود: درعین‌حال باید به این موضوع هم توجه داشت که با توجه به اینکه تروئیکای اروپایی پیش‌نویس قطعنامه علیه ایران را پیشنهاد دادند و به‌نوعی بانی آن بودند، به‌نظر می‌رسد همچنان تمایل برای بازگرداندن مذاکرات به مسیر گذشته وجود دارد. ازسوی دیگر باید نیم‌نگاهی نیز به انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا داشت و اینکه جمهوریخواهان مخالف برجام نتوانستند حائز اکثریت مدنظرشان شوند؛ بنابراین می‌توان اینگونه درنظر گرفت که دست دولت آمریکا برای به نتیجه رساندن گفت‌وگوها هنوز بسته نشده و حتی شرایط بهتری برای پیگیری مذاکرات به‌وجود آمده‌است.
وی با بیان اینکه روابط ما با سازمان‌های بینالمللی در شرایط حساسی قرار گرفته‌است، گفت: براین اساس باید هوشمندانه عمل کنیم و تعامل دقیق با اینگونه سازمان‌ها را در دستورکار قرار دهیم. نباید اجازه دهیم طرف مقابل در طراحی‌های خود برای افزایش فشارها بر ایران موفق شود.دلفی اضافه‌کرد: باید حواس‌مان به این نکته باشد که در سرزمین‌های اشغالی، نتانیاهو درحال قدرت گرفتن دوباره است و لابی‌های عرب ضدایران نیز بیش‌از گذشته فعال شده‌اند و می‌کوشند از ناآرامی‌های اخیر نهایت بهره‌برداری را داشته باشند و به سمت گرفتن اجماع جهانی علیه جمهوری‌اسلامی حرکت کنند.
