نبض آمبولانس‌های فرسوده کند می‌زند

 قصه کمبود آمبولانس‌ها چه در اورژانس و مرکز فوریت‌های پزشکی کشور، چه در جمعیت هلال احمر و پایگاه‌های امدادی آن، قصه امروز و دیروز نیست. تقریبا یک دهه‌ای می‌شود که در این دو مجموعه امدادی کشور با وجود اینکه آمبولانس یکی از تجهیزات ضروری و به اعتراف مدیرانشان جزء لاینفک ماموریت‌های امدادی آنهاست، نه از خرید آمبولانس‌های جدید خبری است نه از تخصیص اعتباراتی ویژه برای این امر. همین امر باعث شده ‌تا امروز ما شاهد فعالیت بالغ بر 4هزار آمبولانس مستهلک در خط مقدم ماموریت‌های امدادی اورژانس و هلال‌احمر باشیم.
موضوعی که حالا تعدادی از نماینده‌های مجلس شورای اسلامی را هم نگران کرده و آنها را به این فکر انداخته که از هر منبعی که می‌توانند برای خرید یا نوسازی آمبولانس‌ها کمک بگیرند. حتی این موضوع در جلسه بررسی طرح نوسازی ناوگان حمل‌ونقل سنگین کشور هم مطرح شد و نمایندگان استان‌های خراسان شمالی و یزد تأکید کردند که نوسازی ناوگان آمبولانس‌هایی که با جان انسان‌ها سرو‌کار دارند، بر نوسازی ناوگان حمل‌ونقل سنگین و باری کشور ارجحیت دارد.

نوسازی ناوگان حمل‌ونقل سنگین یا آمبولانس‌ها؟
سید‌محمد پاک‌مهر، نماینده مردم خراسان شمالی معتقد است: حالا که طرح نوسازی ناوگان حمل‌ونقل سنگین کشور در اولویت کار مجلس قرار دارد، بهتر است مجلسی‌ها هم هوشمندی به خرج دهند و از محل اجرای این طرح راهی برای نوسازی ناوگان آمبولانس‌های هلال احمر و اورژانس باز کنند. به اعتقاد او، اگر 50درصد از مجموع مبلغ 1.5درصدی که قرار است به ازای نوسازی ناوگان حمل‌ونقل سنگین کشور به‌حساب صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته کشور واریز شود صرف خرید آمبولانس شود، این دغدغه بزرگ هم حل‌و‌فصل می‌شود. او می‌گوید: «از وقتی تولید و واردات خودروهای سنگین با چالش‌های فراوانی روبه‌رو شد، دولت تصمیم گرفت برای برون‌رفت فعالان این حوزه از چالش‌های مذکور لایحه‌ای را تقدیم مجلس کند که طی آن، هم ناوگان حمل‌ونقل سنگین نوسازی شود هم از تعطیلی خط تولید این خودروها جلوگیری شود. البته دولت برای اینکه طرحش در مقابل موانعی چون نبود گواهی اسقاط متوقف نشود، این تبصره را هم اضافه کرده است که درصورت نبود گواهی اسقاط، تولید‌کنندگان می‌توانند 1.5درصد قیمت هر خودرو را به صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته کشور واریز کنند؛ پولی که براساس شروط لایحه باید صرف تسهیلات بانکی برای خودروهای سنگین و کمک‌های بلاعوض اسقاط خودرو شود.»

طرحی نو برای نوسازی آمبولانس‌ها
 به‌گفته او با توجه به شرایط نامطلوب آمبولانس‌ها در پست‌های امداد جاده‌ای و مستهلک‌بودن آنها باید بخشی از این پول در اختیار هلال احمر و اورژانس قرار بگیرد تا ناوگان آمبولانس خود را به‌روز‌رسانی کنند. پاک‌مهر این پیشنهاد را هفته گذشته در صحن علنی مجلس هم ارائه کرد و از همکارانش خواست با توجه به نقش مهم آمبولانس‌ها در نجات جان انسان‌ها و زندگی‌بخشیدن دوباره به حادثه‌دید‌گان حوادث با پیشنهاد او موافقت کنند. او تأکید می‌کند: «‌ما همواره در مقوله نوسازی و خرید آمبولانس‌ها با چالش کمبود بودجه و اعتبارات روبه‌رو هستیم. حالا که می‌توانیم با تخصیص 50درصد از 1.5درصد قیمت تمام‌شده نوسازی ناوگان حمل‌ونقل سنگین کشور این کمبود اعتبار را جبران کنیم، چرا باید دست روی دست بگذاریم؟»
این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی با اشاره به آمار بالای مرگ‌ومیر در جاده‌های کشور و وقوع حوادث و بلایای طبیعی در فصول مختلف سال که به واسطه آنها مناطق زیادی از کشور نیازمند امدادرسانی فوری و حیاتی هستند، معتقد است پیشنهادی که به مجلس ارائه کرده، به نفع همه مردم کشور است و تصویبش در گرو همدلی و همراهی نمایندگان با 2مجموعه امدادرسان خواهد بود؛ طرحی که حتی اگر با حضور مردم به رأی گذاشته شود، حتما همه با رأی به آن تسریع امدادرسانی و نجات جان انسان‌ها را انتخاب خواهند کرد.
گرچه طرح پیشنهادی پاک‌مهر به مجلس درخصوص نوسازی ناوگان آمبولانسی کشور در مرحله نخست خیلی به مذاق همه نمایندگان خوش نیامد و رأی مثبت آنها را نگرفت، اما تعداد محدودی از نماینده‌ها از جمله نماینده یزد هم موافق او بود. سیدجلیل میرمحمدی میبدی، نماینده یزد، تفت و میبد هم در حمایت از این پیشنهاد می‌گوید: «‌در یک سال گذشته ما تجربه‌های تلخ زیادی در مناطق مختلف کشور با سیلاب‌ها داشتیم؛ حوادثی که اگر تلاش و همراهی امدادگران جمعیت هلال‌احمر در مأموریت‌های امدادی نبود، قطعا تعداد تلفاتمان بالا می‌رفت. این در حالی است که با وجود همه کمبودها و کاستی‌ها نجاتگران با حداقل امکانات خودروهای امدادی به‌عنوان نخستین افراد در حوادث حاضر بوده و امدادرسانی کردند. او هم مانند پاک‌مهر معتقد است اگر سرعت در ماموریت‌های امدادی و افزایش نجات جان انسان‌ها را می‌خواهیم باید در تجهیز اورژانس و هلال‌احمر به آمبولانس‌‌های تازه‌نفس کوتاهی نکنیم. او حتی در سفر اخیر رئیس جمعیت هلال‌احمر به استان یزد قول داده این موضوع را به‌عنوان یک اولویت مهم تا حصول نتیجه در مجلس دنبال کند.

کمبود 6هزار خودروی امدادی در هلال‌احمر
رئیس جمعیت هلال‌احمر کشور هم در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری از کمبودهای موجود در این بخش اظهار نگرانی کرده و می‌گوید جمعیت هلال احمر در مجموع به 6هزار آمبولانس و خودروی نجات نیاز دارد تا بتواند ضمن سرعت‌بخشیدن به ماموریت‌های امدادی خود در بخش‌های مختلف امداد جاده‌ای، امداد کوهستان و... جان انسان‌های بیشتری را هم نجات دهد.
 البته کولیوند به همان اندازه که نگران تقویت ناوگان آمبولانس‌های هلال‌احمر است، در حوزه بالگردهای امدادی هم دغدغه‌های خودش را دارد و می‌گوید زمینگیربودن بالگردها در شرایطی که نیاز مبرم به این تجهیزات داریم، اصلا جایز نیست.
مهدی ولی‌پور، رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر در گفت‌وگو با همشهری دغدغه‌های کولیوند را تأیید می‌کند و می‌گوید: «خیلی از مسیرهایی که ما مجبور به امدادرسانی در آنها هستیم از مناطق کوهستانی و صعب‌العبور گرفته تا محل زندگی عشایر در مناطق دوردست و سخت مجبور به استفاده از بالگردهای امدادی هستیم.»
مرثیه‌ای که ولی‌پور برای ناوگان آمبولانس‌های هلال‌احمر می‌خواند، نگران‌کننده است. به‌گفته او درحالی‌که باید طبق استانداردهای تعریف‌شده 2918دستگاه آمبولانس در جمعیت هلال‌احمر کشور فعال باشند، هم‌اکنون تنها 956دستگاه فعالند. این در حالی است که 383دستگاه از همین تعداد کم هم کلا فرسوده و از رده خارج هستند.
ولی‌پور معتقد است: ناوگان خودرویی و لجستیک و در میان همه آنها آمبولانس، از ضرورت‌های کار در حوزه امداد و نجات است. اگر ما در هر ماموریتی به‌خاطر خرابی آمبولانس‌ها نتوانیم مصدومان را به‌موقع به مراکز درمانی و بیمارستانی برسانیم، هرچه سرعت عمل کمک‌های امدادی خود توسط نجاتگران را هم افزایش دهیم، باز بی‌فایده است. به‌گفته او، امدادرسانی در مناطق صعب‌العبور کوهستانی و روستاهای مرزی توسط نیروهای اورژانس امکان‌پذیر نیست و تنها خودروهای هلال‌احمر است که می‌تواند در این بخش یاری‌گر مردم نیازمند کمک باشد؛ بنابراین باید توجه به تقویت و نوسازی این ناوگان حساس که با جان مردم سروکار دارد، در دستور کار جمعیت هلال‌احمر قرار بگیرد.
 او در این باره می‌گوید: «هم‌اکنون تنها 4200دستگاه انواع خودروی امدادی در اختیار سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر است، این در حالی است که نیاز ما 11هزار و 124دستگاه انواع خودروهای امدادی سبک، سنگین، نیمه‌سنگین و موتورسیکلت است. نکته قابل توجه اینجاست که از 4200دستگاه در اختیارمان هم 1673دستگاه بالای عمر استاندارد مشغول خدمات‌رسانی است.»

جای خالی آمبولانس‌ها در پایگاه‌های امداد
جای خالی آمبولانس‌های مورد نیاز هلال‌احمر در پایگاه‌های امداد جاد‌‌ه‌ای بیشتر به چشم می‌خورد؛ 600پایگاه امداد و جاده‌ای که تعدادشان یک‌پنجم استاندارد تعریف‌‌شده است. ولی‌پور در این باره می‌‌گوید: طبق قانون ما باید در 3هزار نقطه حادثه‌خیز و آسیب‌خیز کشور، هم پایگاه امداد و نجات داشته باشیم، هم آمبولانس. این در حالی است که تنها 600پایگاه ما در این مناطق فعال است و تعداد آمبولانس‌های در اختیارشان هم بیش از یک آمبولانس در هر پایگاه نیست.
رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر حالا یک نگرانی دیگر هم دارد و آن لغو مصوبه 3سال گذشته دولت برای واردات 900دستگاه خودروی امدادی ‌به‌خاطر اتمام مهلت قانونی اجرای آن است. ولی‌پور می‌گوید اگر در اندک زمان باقیمانده برای اجرای این مصوبه کاری صورت نگیرد، شاهد لغو آن خواهیم بود.
درحالی‌که کمبود آمبولانس‌ها و فرسودگی آنها امروز به یکی از دغدغه‌های بزرگ حوزه امداد و نجات تبدیل شده است، در همین چند وقت اخیر و میان شلوغی‌ها به‌گفته رئیس اورژانس کشور 150دستگاه آمبولانس این مرکز به‌شدت آسیب دیده و از رده خارج شده‌اند. از رده خارج‌شدن این تعداد آمبولانس در یک فاصله زمانی کوتاه از یک طرف و فرسودگی و عمر بالای 15سال 3هزار دستگاه آمبولانس مرکز فوریت‌های پزشکی‌115 باعث شده تا با 2700آمبولانس باقیمانده که اتفاقا 5سالی هم از عمر مفیدشان می‌گذرد، خیلی برای این مجموعه دلگرم‌کننده نباشد، به‌طوری که جعفر میعادفر، رئیس اورژانس کشور می‌گوید: «3هزار دستگاه آمبولانس ما طبق مصوبه قانونی بیش از 15سال عمر دارند، 2700دستگاه دیگر هم نیازمند به‌روزرسانی هستند که هر دوی اینها بدون اختصاص اعتباری لازم امکان‌پذیر نیست.»
مرکز فوریت‌های پزشکی‌115 هم در بخش پایگاه‌های امدادی وضعیت بهتری از هلال احمر ندارند. رئیس اورژانس کشور می‌‌گوید درست است در هر 3100پایگاه اورژانس کشور، ما یک دستگاه آمبولانس داریم، اما از وجود آمبولانس رزرو در این پایگاه‌ها خبری نیست؛ موضوعی که به‌شدت خود را هنگام پوشش‌دهی حوادث و انتقال مصدومان نشان می‌دهد.
میعادفر معتقد است اورژانس کشور پیشتاز ماموریت‌های امداد و نجات در زمان بروز حوادث است؛ بنابراین توجه و رسیدگی به ناوگان امدادرسانی آن هم باید در اولویت کار مسئولان باشد. نمی‌توان انتظار داشت اورژانس در هر شرایطی در کمترین زمان ممکن سر حوادث حاضر باشد، از سوی دیگر در تخصیص اعتبار برای تامین مهم‌ترین و حیاتی‌ترین ابزار کارش بی‌اهمیت بود. او هم مانند رئیس جمعیت هلال‌احمر کشور معتقد است نوسازی ناوگان آمبولانسی تنها دغدغه ما نیست بلکه ما در بخش امداد هوایی هم وضعیت بهتری نسبت به هلال احمر نداریم. این در حالی است که بخش قابل‌توجهی از ماموریت‌های امدادی در مناطق صعب‌العبور انجام می‌شود و وجود بالگرد در این مأموریت‌ها یک ضرورت است.
درست است این روزها بحث تخصیص اعتبار برای نوسازی و خرید آمبولانس در مجلس و محافل حسابی داغ است، اما رئیس اورژانس کشور امیدوار است امسال مانند سال‌های گذشته با بی‌مهری نمایندگان روبه‌رو نشوند.