درنگ
روایت سیره علمی و عملی آیت‌الله مرعشی
آیت‌الله مرعشی نجفی یکی از علمای بزرگ معاصر است که کتابخانه‌اش به‌خاطر نسخه‌های خطی نفیس و ارزشمند و گاه منحصربهفرد و کتب قدیم مهم و کمیاب مــورد‌توجه نــویسندگان، دانشمندان، مراکز علمی و تحقیقاتی سراسر جهان است. هم‌اکنون این کتابخانه شهرت جهانی دارد و با 400 مؤسسه، مرکز علمی و کتابخانه در سراسر جهان ارتباط دارد. کهن‌ترین نسخه خطی «زبور»، نیز در این کتابخانه در قم نگهداری می‌شود. این کتابخانه نخستین کتابخانه کشور به لحاظ حجم عظیم نسخه‌های خطی کهن دینی و سومین کتابخانه جهان اسلام است که 65000عنوان نسخه خطی به زبان‌های فارسی، عربی، ترکی، اردو، لاتین و سانسکریت و برخی خطوط قدیم دیگر در موضوعات علوم اسلامی و... در آن نگهداری می‌شود که بعضاً در نوع خود منحصربهفرد است. کهن‌ترین نسخه خطی اسلامی به خط کوفی بخشی از قرآن کریم است که مربوط به نیمه‌نخست سده دوم هجری و بخشی دیگر به خط علی‌ابن هلال مشهور به ابن بواب مربوط به سال392قمری است که روی پوست نگاشته شده است. کهن‌ترین نسخه غیرخطی غیراسلامی نیز مجموعه‌ای از زبور روی پوست به خط لاتین از سده دوازدهم میلادی و بخش‌هایی از انجیل به خط قدیم حبشی مربوط به سده‌های دوازدهم و سیزدهم میلادی است که در این مجموعه عظیم فرهنگی وجود دارد. به تازگی مراسم گرامیداشتی برای آیت‌الله مرعشی نجفی، عالم ربانی و خدمتگزار کم‌نظیر کتاب و کتابخوانی، به همت انجمن آثار و مفاخر ادبی و کتابخانه ملی ایران، برگزار شد. در این مراسم از کتاب زندگینامه، آثار و خدمات علمی و فرهنگی آیت‌الله مرعشی نجفی که سال۱۴۰۱ توسط انجمن آثار و مفاخر ادبی به زیور طبع آراسته شده نیز رونمایی شد. حجت‌الاسلام سیدمحمود مرعشی نجفی درباره مرحوم مرعشی گفت: «ایشان با استادان دانشگاه نیز مرتبط بودند و روزانه استادان متعددی از دانشگاه‌های تهران، به بیت ایشان مراجعه می‌کردند و برخی استادان مانند دکتر زریاب خویی، طلبه درس ایشان بودند و با استادانی مانند بدیع الزمان فروزانفر و... ارتباط مستمر داشتند. همچنین ایشان در تحکیم وحدت بین مذاهب پیشرو بودند و اجازه روایت از مذاهب اربعه اهل سنت داشتند. آیت‌الله مرعشی ۴۵۰اجازه روایتی و اجتهادی داشتند که برخی مکتوب و برخی شفاهی بود. همچنین ایشان در مجموعه کتابی که به نقل و نشر فضایل اهل‌بیت علیهم السلام پرداخته است، به بیش از ۵۰۰منبع استناد کرده‌اند که همگی این منابع کتب اهل تسنن است.»
فرزند آیت‌الله مرعشی همچنین ادامه داد: «ایشان ۷۰سال نماز جماعت در صحن حضرت معصومه سلام‌الله علیها در 3وعده اقامه کردند و با اینکه قبری برای ایشان در سرداب مضجع حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها تدارک دیده بودند، وصیت کرده بودند در کتابخانه و زیر پای دانش‌پژوهان دفن شوند تا خاک پای پژوهشگران را توتیای چشم کنند.»
محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز درباره این عالم ربانی گفت: «آیت‌الله مرعشی نجفی ازجمله علمای معاصری بودند که ارتباط گسترده‌ای با عموم مردم داشتند و چهره‌ای مردمی بودند. ایشان تلاش ستودنی در راستای جمع‌آوری گنجینه کم‌نظیری داشتند، در خاطرات ایشان و از قول افراد متعددی نقل شده است که ایشان خود را از حداقل معاش محروم کرده بودند تا بتوانند کتاب‌های ارزشمندی را جمع‌آوری کنند و تلاش‌های قابل‌توجهی برای جلوگیری از خروج کتب ارزشمند از عراق و سایر سرزمین‌های اسلامی داشتند.»
غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به ارتباط حسنه ایشان با دانشگاه در دورانی که عده‌ای تلاش داشتند حوزه و دانشگاه را از هم دور نگه دارند: «آیت‌الله مرعشی نجفی الگوی نقد مؤدبانه و منصفانه برای سایر ادیبان و همچنین نمونه‌ای عالی از ارتباط خوب حوزه و دانشگاه هستند.»
آیت‌الله رضا استادی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به تداوم ۷۰ساله کلاس‌های درس آیت‌الله مرعشی در حوزه علمیه قم اشاره کرد که نشأت گرفته از کلام شیوا و احاطه ایشان به علوم مختلف بوده است. همچنین منوچهر صدوقی سها، استاد حکمت و فلسفه اسلامی درباره ایشان گفت: «نمی‌توان از مقام آیت‌الله مرعشی و خدمتی که ازطریق فراهم‌کردن کتابخانه معظم خود داشتند، با سخن و حرف تقدیر کرد و این خدمت ماندگار برای ایشان ذخیره‌ای ماندگار بوده و اشک شوق بر چشم انسان جاری می‌کند.»
سیدمحمود شالویی، رئیس انجمن آثار و مفاخر ادبی کشور هم عنوان کرد: «آیت‌الله مرعشی در امر تحصیل علم و دانش و توسعه و ترویج کتاب و کتابخوانی مجاهدی نستوه بود. کیست که آیت‌الله مرعشی نجفی را به صفات برجسته نشناسد و خدمت کم‌نظیر ایشان به عرصه کتاب و کتابخوانی را نداند.» رئیس انجمن آثار و مفاخر ادبی ادامه داد: «ایشان توجه بسیاری بر رعایت اخلاق داشتند. فضایل این عالم، ایشان را الگویی برای تمامی زمان‌ها تبدیل می‌کند. ویژگی بارز آیت‌الله مرعشی که باید سرلوحه عمل دستگاه‌های فرهنگی قرار گیرد، وقف زندگی ایشان برای کتاب و کتابخوانی است که نظیر ندارد. ایشان با وجود تمامی دغدغه‌هایی که به‌عنوان مرجعیت داشتند، از تلاش برای فراهم‌کردن زمینه و شرایط کسب علم و کتابخوانی فروگذار نکردند.»
