حمله محیطزیستیها به آثار هنری موزهها
گروههای محیط زیستی با حمله به آثار مشهور موزه ای خواستار توجه جدی به تغییر اقلیمی شدند
زهرا رفیعی-روزنامهنگار
حمله به آثار هنری بهخصوص همزمان با نشستهای جهانی مربوط به محیطزیست و تغییر اقلیم به یک روال برای فعالان محیط زیست تبدیل شده است. فعالان اقلیم، معروفترین آثار را نه برای آسیب رساندن، بلکه برای جلب توجه رسانهها به آسیبهای پایدار بحران آبوهوا، هدف قرار میدهند.امسال از «کلود مونه» تا «اندی وارهول»، آثار چندین نفر از بزرگترین هنرمندان جهان توسط معترضانی که بهدنبال جلب توجه جهانی به وضعیت اضطراری تغییرات آبوهوایی هستند، مورد حمله قرار گرفته است. نمایندگان تقریبا 100گالری در سراسر جهان از جمله موزه «گوگنهایم» نیویورک، موزه «بریتانیا» در لندن و موزه «لوور» پاریس در بیانیه مشترکی هشدار دادند که چنین اعتراضات اقلیمی، آثار هنری بسیار ارزشمند را که بخشی از میراث جهانی هستند و نمیتوان روی آن قیمت گذاشت، به خطر میاندازد. این درحالی است که هنوز هیچ آسیب دائمی به آثار هنری محصور در شیشههای محافظ وارد نشده است. این بیانیه از سوی شورای بینالمللی موزهها (ICOM) منتشر شد. در ادامه نگاهی به آثاری که در سال میلادی اخیر مورد حمله قرار گرفتهاند، میاندازیم.
1 در استرالیا، معترضان به تغییرات آب و هوایی، روی«قوطیهای کنسرو سوپ کمبل» اثر نقاش معاصر آمریکایی، اندی وارهول، قوطی رنگ آبی ریختند. آنها در توییتر خود از دولت استرالیا خواستند که انتشار کربن خود را کاهش دهد و یارانه سوخت فسیلی را حذف کند و نوشتند: «تنها چیزی که ما میخواهیم یک سیاره قابل زندگی است». البته این اثر هنری آسیبی ندیده است.
2 «وقتی میبینید چیزی زیبا و بیارزش ظاهرا جلوی چشمت نابود میشود، چه احساسی دارید؟ آیا احساس خشم میکنید؟ وقتی میبینید این سیاره مقابل چشمان ما در حال نابودی است چه احساسی دارید؟» این جملاتی است که حملهکنندگان به تابلوی «دختری با گوشواره مروارید» پیش از ریختن سوپ گوجه فرنگی فریاد زدند. دختری با گوشواره مروارید اثر یوهانس فرمیر یکی از شناختهشدهترین آثاری است که در ماه گذشته در هلند مورد حمله قرار گرفت. درحالیکه یکی از فعالان گروه موسوم به (Just Stop Oil) سعی کرد سر خود را به پوشش شیشهای این شاهکار قرن هفدهمی بچسباند، نفر دوم یک قوطی سوپ گوجه فرنگی روی نقاشی ریخت. این اثر هم در این ماجرا آسیبی ندید.
3 اعضای گروه Just Stop Oil در گالری ملی لندن یک قوطی سوپ گوجهفرنگی نیز به روی نقاشی مشهور «گل آفتابگردان» اثر ونسان ونگوگ (1888) پرتاب کردند. بهگفته مسئولان موزه، تنها آسیب جزئی به قاب نقاشی وارد شده است. بلافاصله پس از حمله به اثر، 2 فعال محیطزیست، خود را به دیوار زیر تابلو چسباندند. آنها بلند فریاد زدند: «چه چیزی ارزش بیشتری دارد، هنر یا زندگی؟ آیا ارزشش بیشتر از غذاست؟ ارزشش بیشتر از عدالت است؟ آیا شما بیشتر نگران حفاظت از یک نقاشی هستید یا حفاظت از سیاره و مردم ما؟» بحران هزینه زندگی بخشی از بحران هزینه نفت است. سوخت برای میلیونها خانواده سرمازده و گرسنه، غیرقابل تهیه است. آنها حتی نمیتوانند یک ظرف سوپ را گرم کنند.
4 تنها یک روز پس از حمله به آثار ونگوگ در رم، 2 معترض از یک گروه فعال محیطزیست کمتر شناخته شده اسپانیایی، خود را به قابهای اطراف 2 اثر هنری فرانسیس گویا چسباندند و روی دیوار بین این دو اثر نوشتند: «+1.5درجه». این عدد همان محدودهای است که دانشمندان از سیاستگذاران خواستهاند تا دمای زمین 1.5درجه افزایش پیدا نکند؛ در غیر این صورت با انقراض ششم مواجه خواهیم شد. پیش از این حمله، سازمان ملل اعلام کرده بود که محدود کردن گرمایش زمین به زیر 1.5درجه امکانناپذیر است.
5 3 فعال محیطزیست با پرتاب سوپ نخود به تابلوی دیگری از ونگوک در رم اعتراض خود را نسبت به شرایط آینده زمین اعلام کردند. یکی از آنها فریاد زد: «ما نباید در مورد تابلویی که با شیشه محافظت میشود و فردا تمیز میشود عصبانی شویم. ما عصبانی نمیشویم زیرا نمیدانیم که در حال از دست دادن آب و غذا هستیم.»
6 اعتراضات فعالان محیطزیست محدود به تابلوهای نقاشی نمیشود. 2 فعال محیطزیست در موزه تاریخ طبیعی برلین با در دست داشتن یک بنر که روی آن نوشته شده بود: «اگر دولت آن را تحت کنترل نداشته باشد چه؟» زیر اسکلت یک دایناسور ایستادند. یکی از معترضان به آسوشیتدپرس گفت: «این مقاومت مسالمتآمیز، وسیلهای است که ما برای محافظت از فرزندانمان در برابر جهل مرگبار دولت انتخاب کردهایم. برخلاف دایناسورها، ما سرنوشت خود را در دستان خود داریم. آیا میخواهیم مانند دایناسورها منقرض شویم یا میخواهیم زنده بمانیم؟»
7 گروهی موسوم به «آخرین نسل» پس از انداختن پوره سیب زمینی روی اثر کلود مونه به نام «کاهگلی» زیر اثر هنری نشستند و دستان خود را به دیوار چسباندند، اما به سرعت توسط پلیس جدا و بازداشت شدند.
8 2 فعال استرالیایی با چسباندن دستان خود به اثر پیکاسو به نام «کشتا در کره»یک بنر پارچهای را روی زمین باز کردند که روی آن نوشته شده بود «آشوب اقلیمی = جنگ + قحطی». این نقاشی هم آسیب ندید، ولی توجهات زیادی را به خود جلب کرد.
9 گروه آخرین نسل، دستهای خود را به پایه یکی از معروفترین مجسمههای روم باستان چسباندند و بنر گروه خود را باز کردند. در بیانیه این گروه آمده است: «مانند Laocoon (اشاره به ماجرای اسب تروا)، دانشمندان و فعالان شاهدانی هستند که سعی میکنند به اطرافیان خود در مورد عواقبی که اقدامات امروز بر آینده خواهد داشت، هشدار دهند.»