100ساعت آلودگی هوا

سیدمحمد فخار-روزنامه‌نگار

آلودگی هوای استان‌های تهران و البرز از پنجشنبه عصر آغاز شده و امروز از مرز 100ساعت آلودگی مستمر عبور خواهد کرد. این یعنی 11میلیون نفر از هموطنان ایرانی هوایی سراسر آلوده را طی 4روز اخیر تنفس کرده‌اند، اما اسفبار‌تر آنکه این نخستین موج آلودگی هوای نیمه دوم سال است و به‌زودی باید منتظر موج‌های سنگین‌تر آلودگی هوا در شهرهای بزرگ کشور باشیم.

توصیه کمیته اضطرار به خودمراقبتی
دیروز در پی بالاگرفتن آلودگی هوا، کمیته اضطرار تهران نخستین جلسه 6ماه دوم سال را تشکیل داد اما خروجی جلسه جز تعطیلی زنگ ورزش مدارس و توصیه‌های خودمراقبتی به شهروندان نبود.
معاون استاندار تهران و دبیر این کمیته پس از جلسه ظهر دیروز اعلام کرد: ممنوعیت فعالیت‌های ورزشی در فضای باز، تردد حداقلی گروه‌های حساس از جمله کودکان، زنان باردار، بیماران قلبی، عروقی و تنفسی و سالمندان و همچنین استفاده از ماسک‌های مناسب در وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس باید مورد توجه قرار گیرد. بدین ترتیب این کمیته با توجه به وضعیت وارونگی هوا و احتمال تداوم شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس به شهروندان توصیه‌ کرد سلامت خود را جدی بگیرند. همچنین اعلام شد درصورت تشدید آلودگی هوا جلسه کارگروه اضطرار برگزار خواهد شد.

وعده بودجه ۱۰۰ هزار میلیاردی
دیروز در میان بحبوحه دود و سرفه‌های مکرر، سرپرست مرکز ملی هوای سازمان حفاظت محیط‌زیست اعلام کرد: «برای نخستین‌بار ۱۰۰هزار میلیارد تومان در بودجه۱۴۰۲ برای حمایت از قانون هوای پاک احصا شده و با این موضوع برنامه‌های مقابله با آلودگی هوا بسیار بهتر اجرا می‌شود.» سازمان محیط‌زیست به‌عنوان ناظر اصلی قانون هوای پاک، نقش مهمی در مقابله با آلودگی هوا دارد اما طی سال‌های اخیر تنها مدیری که توانسته شر آلودگی هوا را از آسمان شهرها بکاهد، باد بوده است. حجم مصوبات و قوانین بازدارنده آلودگی هوا اگرچه بسیار زیاد است، اما هر سال همه این مصوبات یک‌بار مرور شده و وعده‌ها داده می‌شوند، اما هزار وعده خوبان یکی وفا نکند. داریوش گل‌علیزاده، سرپرست مرکز ملی هوا در این‌باره به مهر می‌گوید: هر سال همزمان با کاهش محسوس دما و پدیده اینورژن یا وارونگی دما، افزایش میزان ذرات معلق را شاهد هستیم و درصورتی‌که باد نوزد و هوا ساکن باشد، انباشت آلودگی هوا ایجاد خواهد شد. منابع ساکن آلودگی هوا مانند کارخانجات و منابع متحرک مانند خودروهای فرسوده و آلاینده از منشأهای افزایش ذرات معلق در شهرها محسوب می‌شوند که با اقدامات پیشگیرانه مانند اجرای طرح‌های ترافیکی، معاینه فنی موتورخانه‌ها و سامانه‌های احتراقی، تشدید نظارت بر مراکز معاینه فنی، می‌توان جهت مقابله با آلودگی هوا اقدام کرد؛ البته این موضوعات راهکارهای کوتاه‌مدت محسوب می‌شوند. وی افزود: ۵ آبان جلسه‌ای در وزارت کشور برای انجام هماهنگی‌ها در زمینه کاهش آلودگی هوا در زمینه اجرای هر چه بهتر قانون هوای پاک برگزار شد و احصای بودجه مورد نیاز انجام گرفت و بیش از 100هزار میلیارد تومان از سوی وزارت کشور، وزارت نیرو، وزارت نفت، سازمان محیط‌زیست، سازمان ملی استاندارد، هواشناسی، وزارت بهداشت و وزارت جهاد کشاورزی احصا شد و قرار است این میزان بودجه در قانون بودجه۱۴۰۲ لحاظ شود. سال‌های قبل اعتباری جدا در بودجه برای این مسئله نبود و امسال ردیفی در قانون بودجه برای هوای پاک و اولویت‌هایی از جمله خارج کردن خودروهای فرسوده و تولید و توزیع سوخت استاندارد درنظر گرفته شده است.

۱۰۰هزار میلیارد به چه کاری می‌آید؟
اجازه بدهید رقم ۱۰۰هزار میلیارد تومانی بودجه مقابله با آلودگی هوا را جدی بگیریم. تابستان امسال سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق اعلام کرد که هزینه ساخت یک نیروگاه ۱۰هزار مگاواتی ۵میلیارد یورو است. در عین حال رقم 100هزار میلیارد تومانی بودجه مقابله با آلودگی هوا اگر برمبنای ارز صرافی بانکی حساب شود، 3.3میلیارد یورو می‌شود. با این حساب با کل بودجه یک سال آلودگی هوای کشور که البته هنوز به مجلس نرفته و از مرحله وعده بیرون نیامده‌ است، حتی نمی‌شود یک نیروگاه بزرگ برقی برای بی‌نیاز کردن کشور از مازوت‌سوزی ساخت. این در حالی است که اطلاعات رسیده به همشهری نشان می‌دهد قرار است در جزئیات بودجه ۱۰۰هزار میلیارد تومانی موضوعاتی چون نوسازی ناوگان فرسوده، اجرای طرح کهاب، نصب ایستگاه‌های گران‌قیمت سنجش آلودگی هوا و کمک به وزارت نفت برای بهبود سوخت گنجانده شود که با این حساب به هیچ وجه نمی‌توان به این بودجه خوش‌بین بود. طبق متن صریح قانون هوای پاک، ۲۳دستگاه به‌صورت غیرمستقیم و ۱۹دستگاه به‌صورت مستقیم در مدیریت و کاهش آلودگی هوای کلانشهرها نقش دارند و اختصاص ارقام چشمگیر به‌خودی خود برای کاهش آلودگی هوا اثر چندانی ندارد و به عزم جدی مدیران برای اجرای مصوبات و قوانین کاهنده بیش از بودجه‌های نجومی نیاز است.

مکث
فعالیت سامانه بارشی از چهارشنبه
بررسی آخرین نقشه‌های هواشناسی، تصاویر ماهواره‌ای و خروجی مدل‌های پیش‌یابی نشان می‌دهد امروز ۲۳ آبان نیز تا ساعات عصر، شاهد جوی پایدار در تهران و کرج خواهیم بود. البته در ساعات عصر، آسمان، قسمتی ابری و گاهی با وزش باد همراه خواهد بود و در مناطق شهری و پرتردد افزایش آلاینده‌ها موجب کاهش کیفیت هوا خواهد شد. برای روز سه‌شنبه ۲۴ آبان نیز در پی وزش باد به‌ویژه در نیمه‌غربی تهران و شرق شهر کرج، کاهش نسبی آلاینده‌های جوی نسبت به روزهای گذشته پیش‌بینی می‌شود. از بعدازظهر چهارشنبه ۲۵ آبان نیز فعالیت سامانه بارشی آغاز می‌شود و برای روزهای چهارشنبه و پنجشنبه (۲۵ و ۲۶ آبان) افزایش ابر و وزش باد و در ارتفاعات بارش باران و برف مورد انتظار است.