گزارش
آلودگی از خوزستان می‌رود؟
آغاز بزرگ‌ترین طرح جمع‌آوری گازهای همراه نفت در اهواز؛ امید تازه یا تکرار تجربه شرق کارون؟
مجیدجباری | روزنامه‌نگار
خوزستان این روزها بار دیگر در مرکز توجه قرار گرفته است. استانی که تقریبا همه روزهای سال درگیر آلودگی هوای ناشی از سوختن گازهای همراه نفت است، به تازگی میزبان مراسمی بود که در آن از «بزرگ‌ترین طرح جمع‌آوری گازهای مشعل کشور» رونمایی شد؛ طرح ۸۰۰ میلیون دلاری که قرار است ۳۰شعله اهواز را خاموش کند و هر روز نزدیک به ۳۰۰ میلیون فوت‌مکعب گاز را از نابودی نجات دهد. اجرای کامل این طرح طی 2سال آینده، علاوه بر کاهش آلودگی‌های محیط‌زیستی، سالانه ۵۵۰ میلیون دلار درآمد ارزی و حدود ۸۰۰ هزار تن مایعات گازی برای کشور به همراه خواهد داشت. با این حال اما تجربه نیمه‌تمام طرح‌های جمع‌آوری گاز در شرق کارون موجب شده است که مردم و کارشناسان نگران تحقق وعده‌های جدید باشند.
زخم‌باز طرح ناتمام
با وجود اخبار امیدبخش، فعالان محیط‌زیست هشدار می‌دهند که تجربه شرق کارون نباید فراموش شود. حقوقدان و فعال محیط‌زیست خوزستان درگفت‌وگو با همشهری یادآوری می‌کند: «در طرح جمع‌آوری گازهای همراه شرق کارون قرار بود ۵۲ مشعل گازی از میادین مارون، گچساران، آغاجاری و رگ‌سفید توسط پالایشگاه بیدبلند جمع‌آوری شود. این قرارداد به ارزش بیش از یک میلیارد دلار در سال ۱۳۹۷ امضا شد، اما با گذشت 7 سال، بسیاری از مشعل‌ها همچنان روشن مانده‌اند. برنامه جمع‌آوری فلرهای شرق کارون پهنه‌هایی از خوزستان، کهگیلویه‌وبویراحمد، بوشهر و فارس را دربر‌می‌گیرد و اجرای ناقص آن، نه‌تنها موجب هدررفت سرمایه ملی شده، بلکه خسارات جدی به محیط‌زیست و سلامت ساکنان مناطق نفت‌خیز وارد کرده است.» محمد داس‌مه با اشاره به 5نامه رسمی اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست خوزستان در سال‌های اخیر می‌گوید:
«بر اساس نتایج آزمایشگاهی، آلایندگی پالایشگاه بیدبلند در محورهای بدسوزی فلرینگ، آلودگی هوا و انتشار بوی نامطبوع محرز شده است. اینها دیگر ادعا نیست و مستندات رسمی یک نهاد حاکمیتی است.»
هدررفت ۴ میلیارد دلار در فلرها
یک دکتری محیط‌زیست هم در این باره می‌گوید: «در کشور ما سالانه حدود ۲۰ میلیارد متر مکعب گاز در مشعل‌های میادین نفتی می‌سوزند که منجر به تولید رقمی حدود ۵۰ میلیون تن دی اکسید‌کربن در سال می‌شوند که معادل تولید گازهای گلخانه‌ای توسط۱۲ میلیون خودروی سواری است. همین رقم، سهمی نزدیک به ۶درصد از کل انتشار گازهای گلخانه‌ای کشور را شامل می‌شود که عدد بسیار بالایی است.»
وحید نوروزی درگفت‌و گو با همشهری می‌افزاید: «گاز فلر احتمال ابتلا به بیماری‌های ریوی را تا ۳۰درصد در مناطق مجاور افزایش می‌دهد. این شعله‌ها علاوه بر گرمایش موضعی و آلودگی شدید هوا، خاک و آب را آلوده کرده و زیست‌بوم‌های حساس جنوب ایران را در معرض نابودی قرار داده‌اند. از نظر اقتصادی هم ارزش گازی که سالانه در فلرها می‌سوزد و هدر می‌رود بیش از ۴ میلیارد دلار است؛ یعنی ثروتی که می‌توانست به تولید برق، کود شیمیایی یا سوخت پاک تبدیل شود به‌راحتی هدر می‌رود.»
اسناد بالادستی چه می‌گویند؟
در برنامه ششم توسعه، دولت موظف شد تا پایان برنامه، ۹۰درصد گازهای همراه نفت را مهار کند. با این حال، گزارش‌های رسمی وزارت نفت و مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که عملکرد واقعی کمتر از ۱۰درصد بوده و در برنامه هفتم توسعه نیز هدف تازه‌ای تعیین شده است. جمع‌آوری سالانه ۱۶ میلیارد مترمکعب گاز مشعل، معادل ۴۴ میلیون مترمکعب در روز تا پایان سال ۱۴۰۷. تاکنون ظرفیت جمع‌آوری به حدود ۳۳۰ میلیون فوت‌مکعب در روز (۹ میلیون مترمکعب) رسیده و با طرح‌های جدید اهواز، این ظرفیت به بیش از ۱۷ میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید که به معنای تحقق تقریبی ۴۰ درصد هدف برنامه هفتم است.
در همینه زمینه :
