مدیریت خطرات پایتخت در قرارگاه ایمنی

زینب زینال‌زاده-روزنامه‌نگار

تهران در رده‌بندی شهرهای پرخطر در برابر بلایای طبیعی، رتبه دهم را دارد. علاوه بر این، وجود 33هزار ساختمان ناایمن، 200گود رها شده، 33گود پرخطر و 129ساختمان بسیار خطرناک، بیانگر آن است که تهران، شهر پرخطری است. در چنین شرایطی وجود ساختاری واحد برای ایجاد یکپارچگی و اتخاذ تصمیمات کارشناسی متکی بر خرد جمعی با حضور دستگاه‌های متولی و اشتراک‌گذاری تمام امکانات، ظرفیت‌ها و تجربیات در مراحل مختلف برنامه‌ریزی، اجرا و نظارت، برای مدیریت خطرات و کاهش آسیب‌پذیری ضرورت دارد؛ رویکردی که در نهایت منجر به تشکیل قرارگاه ایمنی در پایتخت شده است.
به گزارش همشهری، براساس اسناد کاهش خطر بلایا (2015|تا 2030) تقویت حاکمیت و راهبری برای مدیریت خطر به‌عنوان یکی از اولویت‌های کاری پیش‌بینی شده و این موضوع در قرارگاه ایمنی موردتوجه قرار گرفته است؛ چراکه قرارگاه ایمنی کالبدی کلانشهر تهران باهدف انسجام‌بخشی اقدامات نهادهای مسئول در زمینه مدیریت خطر در سطوح مختلف تشکیل شده که علاوه بر هماهنگی، رویکرد اجرایی و عملیاتی در راستای پیشگیری و کاهش خطر هم دارد. موضوعات ناایمن‌کننده شهر که ایمنی، جان و مال شهروندان و کارکرد دستگاه‌ها را به خطر می‌اندازند، متفاوت هستند و نیاز به تصمیم‌گیری‌های تخصصی دارند؛ به همین دلیل 9کمیته در این قرارگاه شکل‌گرفته تا راهبری‌ها راهگشا باشند. ساختمان‌های ناایمن بافت‌های فرسوده، گودهای پرخطر، ایمنی حمل‌ونقل و موارد مرتبط با مخاطرات سیل، زلزله، فرونشست، فروریزش و ایمنی در برابر حریق و سازه و... مواردی هستند که کالبد شهر را تهدید می‌کنند و مدیریت شهری عزم خود را جزم کرده تا از طریق قرارگاه ایمنی و با استفاده از ظرفیت قوه قضاییه و همراهی دستگاه‌های متولی، خطرات را به حداقل برساند؛ به‌طور مثال اگر ساختمان‌ها نیاز فوری و ضربتی به ایمن‌سازی داشته باشند، قطع این کار از طریق تخلیه یا جلوگیری از ورود شهروندان به آنها انجام می‌شود. ارتقای ایمنی کالبدی شهر تهران در حوزه‌های ابنیه، بافت فرسوده و شریان‌های حیاتی از طریق شناسایی و پایش آسیب‌پذیری‌ها، تدوین آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های موردنیاز با تأکید بر تعیین مسئولیت‌ها و میزان و نحوه پاسخگویی هر یک از دستگاه‌های متولی در حوزه ایمنی، دیگر محورهایی هستند که در قرارگاه لحاظ شده‌اند. به‌طورکلی 158برنامه‌ و اقدامات پیش‌بینی‌شده در قرارگاه ایمنی 2بازده زمانی دارد که برخی کوتاه‌مدت تا پایان امسال و بعضی هم بلندمدت و تا پایان سال1404انجام می‌شوند.
پایش خطرات پایتخت در 9کمیته
کمیته خدمات شهری و ایمنی
کمیته ایمنی شهرسازی و معماری
کمیته هماهنگی ایمنی مناطق
کمیته ایمنی فنی و عمرانی
کمیته ایمنی حمل‌ونقل و ترافیک
کمیته برنامه‌وبودجه ایمنی شهری
کمیته حقوقی و قضایی ایمنی شهری
کمیته مالی و اقتصادی ایمنی شهری
کمیته فرهنگسازی ایمنی و مشارکت جامعه

10هدف قرارگاهی
ایجاد تقسیم ‌کار دقیق و منطبق با ظرفیت دستگاه‌ها در بین دستگاه‌های مختلف
جلوگیری از ایجاد ریسک‌های جدید در پروژه‌های شهری
تسریع در نوسازی و مقاوم‌سازی بافت‌های فرسوده با پیگیری اجرایی‌شدن دستورالعمل بهسازی لرزه‌ای ساختمان‌ها
ایمن‌سازی بازارهای تهران (بازار تهران، بازار تجریش، بازارهای گل و...)
ایمن‌سازی 204گود پرخطر تهران
افزایش ایمنی مترو (تونل‌ها و ایستگاه‌ها)
ایمن‌سازی تأسیسات و شبکه‌های زیرساختی تهران
برخورد قاطعانه با متخلفان در حوزه اقدامات مغایر ایمنی
ایمن‌سازی 129ساختمان ناایمن سطح شهر تهران
رصد دقیق و گزارش‌دهی از وضعیت ایمنی شهر تهران جهت ارائه به متخصصان و مدیران و شهروندان

مصوباتی برای ایمن‌سازی شهر
ایمن‌سازی موارد بسیار مخاطره‌آمیز از قبیل گود برج میلاد و سایر اماکن پرخطر با قید فوریت
کاهش ریسک شهر از طریق هماهنگی انجام اقدامات مستمر و پیشگیرانه از ساخت‌وسازهای غیرمجاز و ناایمن جدید
شناسایی و احصای موارد خطرآفرین و بحران‌زا در همه مناطق، رفع موارد قابل انجام با استفاده از ظرفیت کمیته ایمنی و رفع خطر مناطق و ارجاع موارد غیرقابل‌رفع به دبیرخانه قرارگاه (سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران)
تخصیص ردیف اعتباری ویژه در بودجه 1402برای نهادهای مسئول در زمینه ایمن‌سازی و رفع خطر
تهیه نقشه راه و برنامه اجرایی برای مقاوم‌سازی و ایمن‌سازی ساختمان‌های ناایمن شهرداری تهران
پیگیری اخذ زمین‌های موردنظر برای احداث حوضچه‌های تعدیل سیلاب از وزیر راه و شهرسازی
پیگیری توسعه شبکه جمع‌آوری آب‌های سطحی در خارج از شهر تهران

اقداماتی که در دستور کار کمیته‌ها قرار دارد
تشکیل تیم‌های ارزیاب ایمنی ساختمان‌ها در 3حوزه سازه‌ای، حریق و HSE
ارتقای ایمنی بازار تهران و تصمیم‌گیری برای 7سرای محله در بازار تهران
تحویل 2قطعه زمین برای احداث تصفیه‌خانه شهر تهران به شرکت آبفا
انتخاب مشاور طراح و پیمانکار برای پروژه پایدارسازی دائمی گود برج میلادکه  با تجهیز کارگاه، عملیات اجرایی شامل 1120عدد از انکرهای دیواره، حفاری 74عدد شمع و عملیات بتن‌ریزی شمع‌ها شروع شده است.
ارزیابی وضعیت ایمنی پهنه‌های پرخطر منطقه 15و انجام هماهنگی‌ها برای رفع خطر