ترامپ؛ بازنده بزرگ انتخابات کنگره

کنگره آمریکا شامگاه گذشته، با گذشت حدود 24ساعت پس از آغاز انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس نمایندگان و مجلس سنا، آرایش تقریبی خود را برای 2سال آینده شناخت. برخلاف برخی پیش‌بینی‌ها و نظرسنجی‌ها که انتظار داشتند نتایج انتخابات میان‌دوره‌ای با «موج قرمز» جمهوری‌خواهان و اختلاف فاحش آرای 2حزب به نفع حزب جمهوری‌خواه به پایان برسد، آنچه از صندوق‌های رأی بیرون آمد، وضعیت متفاوتی را نشان می‌دهد. نیویورک‌تایمز درباره وضعیت نتایج انتخابات کنگره آمریکا گزارش داد که احتمالا مجلس نمایندگان نصیب جمهوری‌خواهان و مجلس سنا نیز در کنترل حزب دمکرات خواهد بود. این نتایج البته تا شمارش نهایی آرا قطعی نیست، اما اگر پرونده انتخابات کنگره آمریکا به همین شکلی که نیویورک‌تایمز و البته بسیاری دیگر از رسانه‌های آمریکایی تحلیل کرده با سلطه جمهوری‌خواهان در مجلس نمایندگان و اکثریت دمکرات در مجلس سنا بسته شود، تا پایان کار دولت بایدن طی 2سال آینده با پدیده‌ای به‌نام «کنگره متوازن» روبه‌رو خواهیم بود.
کنگره آمریکا از 2مجلس نمایندگان و سنا تشکیل شده است. در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره، همه 435کرسی مجلس نمایندگان و یک‌سوم یعنی 34کرسی از 100کرسی سنا به رأی گذاشته شدند. طول دوره اعضای مجلس نمایندگان 2سال و مدت حضور سناتورها در مجلس سنا برای یک دوره 6ساله است، اما هر دو سال یک‌سوم از اعضای مجلس سنا در انتخابات‌ها تغییر می‌کنند؛ این‌گونه رأی‌گیری باعث می‌شود تا آرایش سیاسی نهاد قانونگذاری آمریکا هر دوسال یک‌بار تغییر کند.
وقتی کنگره چهره متوازن به‌خود می‌گیرد، در عمل قدرت هر دو حزب جمهوری‌خواه و دمکرات به‌صورت برابر در نهاد قانونگذاری آمریکا تقسیم می‌شود. از سوی دیگر اگرچه هم مجلس نمایندگان و هم سنا قادر به تصویب لوایح و قوانین هستند، اما در هرکدام از این مجلس‌ها، هر قانونی که به تصویب برسد، پیش از ارجاع به رئیس‌جمهور، باید توسط مجلس دیگر هم به تصویب برسد. در وضعیت کنگره متوازن، ممکن است هر کدام از احزاب جمهوری‌خواه یا دمکرات برای نهایی کردن مصوبه‌های خود برای ارجاع به کاخ سفید، با مخالفت حزب مقابل در سنا یا مجلس نمایندگان روبه‌رو شوند و در این وضعیت تصویب نهایی قوانین با پیچیدگی بیشتر همراه خواهد بود. به‌طور معمول در وضعیت کنگره متوازن، رهبران ارشد و اعضای هر دو حزب برای نهایی کردن مصوبات و طرح‌های موردنظر خود در مجلس ناگزیر به وارد شدن به رایزنی با طرف مقابل هستند.

عملکرد بهتر از حد انتظار دمکرات‌ها
نسبت به آنچه برخی از نظرسنجی‌ها تا قبل از برگزاری انتخابات اخیر پیش‌بینی کرده بودند، نتایج انتخابات میان‌دوره‌ای برای دمکرات‌ها بسیار خوب بوده است. این وضعیت را اکونومیست نیز در گزارشی تأیید می‌کند و می‌گوید به‌طور معمول حزب حاکم در کاخ سفید یا همان حزب رئیس‌جمهور تقریبا همیشه در همه انتخابات‌های میان‌دوره‌ای بد عمل می‌کند. در 36دوره از 39دوره انتخاباتی که پس از جنگ داخلی آمریکا برگزار شده، حزبی که کاخ سفید را در دست داشته، در کنگره کرسی‌های خود را از دست داده است. تنها استثنا، مربوط به شرایط پس از استیضاح بیل کلینتون بود که بسیاری از رأی‌دهندگان فکر می‌کردند که جمهوری‌خواهان بیش از حد قدرتمند خواهند شد، اما با وجود استیضاح کلینتون، مردم به حزب او رأی دادند. این وضعیت پس از 11سپتامبر هم تکرار شد و وقتی جورج بوش جمهوری‌خواه، کنترل کاخ سفید را در دست داشت، رأی‌دهندگان آمریکایی تحت‌تأثیر فضای پس از حادثه 11سپتامبر کنترل یکدست کنگره را نیز به جمهوری‌خواهان واگذار کردند. در شرایط فعلی نیز با تورم بالای 8درصد و محبوبیت پایین جو بایدن، انتظار می‌رفت که جمهوری‌خواهان برنده هر دو مجلس کنگره باشند، اما چنین نشد.
هنوز با قاطعیت نمی‌توان وضعیت سنا را پیش‌بینی کرد، اما حتی اگر با توجه به آرای بسیار نزدیک 2حزب در این انتخابات، آرایش سیاسی در سنا به‌صورت 50، 50تقسیم شود، باز هم در مصوبات آتی سنا با آرای برابر 2حزب، رأی معاون اول رئیس‌جمهور تعیین‌کننده خواهد بود. در شرایط کرسی‌های برابر، رأی معاون اول رئیس‌جمهور هم محاسبه می‌شود و تعداد آرای حزب حاکم به 51رأی خواهد رسید. در این شرایط باز هم دمکرات‌ها در مجلس سنا قادر به پیشبرد برنامه‌های خود خواهند بود.

باخت ترامپ
تا پیش از برگزاری انتخابات و قبل از آنکه نتایج اولیه اعلام شود، برخی رسانه‌های نزدیک به ترامپ اعلام کرده بودند که احتمالا او پس از آنکه جمهوری‌خواهان کنترل 2مجلس کنگره را به‌دست بگیرند، در یک جشن پیروزی، نامزدی خود برای انتخابات ریاست‌جمهوری 2024را اعلام خواهد کرد، اما نتایج انتخابات براساس آنچه ترامپ می‌خواست، پیش نرفت. برخی رسانه‌ها ازجمله روزنامه تلگراف انگلیس، حتی ترامپ را بازنده انتخابات کنگره خوانده‌اند.
نگاهی به نتایج انتخابات نیز حاکی از آن است که فقط برخی از نمایندگانی که مورد حمایت ترامپ قرار داشتند، توانستند به کنگره راه یابند و برخی دیگر با وجود آنکه ترامپ برای آنها ساعت‌ها سخنرانی کرده بود، اما در نهایت میدان انتخابات را به رقبای دمکرات باختند. محمت آز، نامزد جمهوری‌خواه سنا در پنسیلوانیا، که بارها در سخنرانی‌های ترامپ کنار او ایستاده بود، از جان فترمن، نامزد دمکرات‌ها شکست سختی خورد. در همه نظرسنجی‌ها این کرسی به نام جمهوری‌خواهان نوشته شده بود. در میشیگان نیز، تودور دیکسون، نامزد منتخب ترامپ در انتخابات فرمانداری، نتوانست نامزد دمکرات را کنار بزند. همچنین نامزد مورد حمایت ترامپ برای فرمانداری در ویسکانسین متحمل شکست سنگینی شد. باخت برخی نامزدهای جمهوری‌خواه در انتخابات اخیر کنگره و فرمانداری‌ها حتی تا آنجا بود که مت ویلشتاین، استراتژیست جمهوری‌خواه در حساب توییتری خود نوشت: «ما فرمانداری پنسیلوانیا و یک کرسی سنا را از دست دادیم. جمهوری‌خواهان در پنسیلوانیا از ترامپ بسیار عصبانی خواهند شد.»
به‌نظر می‌رسد که انتخابات اخیر کنگره برای ترامپ نوعی همه‌پرسی بوده است و اکنون که برخی از نامزدهای مورد حمایت او متحمل شکست شده‌اند، رهبران و سران ارشد جمهوری‌خواه نیز برای حمایت از ترامپ در انتخابات آتی ریاست‌جمهوری 2024دچار تردید شده‌اند. در همین ارتباط نیز یک منبع جمهوری‌خواه به فاکس‌نیوز گفت: «اگر قبلاً مشخص نبود، اکنون باید مشخص شده باشد که ما با مسئله ترامپ روبه‌رو هستیم.» تلگراف هم پیش‌بینی کرده که اگر جمهوری‌خواهان نتوانند در مجلس سنا پیروزی قاطع به‌دست آورند، میچ مک‌کانل، رهبر جمهوری‌خواهان سنا، ترامپ را مسئول واگذاری کرسی‌هایی می‌داند که قبلا به‌دست آوردن آنها برای جمهوری‌خواهان آسان بود و اکنون از دست رفته است.
نیویورک‌تایمز با اشاره به آنکه ترامپ نتواسته در انتخابات اخیر به همه اهداف خود دست یابد، نوشته است: «آن موج سهمگین قرمزی که ترامپ هفته‌ها پیش آن را پیش‌بینی کرده بود، به وقوع نپیوست.» سناتور لیندزی گراهام جمهوری‌خواه که جزو افراد بسیار نزدیک به ترامپ محسوب می‌شود، به ان‌بی‌سی نیوز گفته است: «مطمئناً موج قرمز جمهوری‌خواهان در کار نیست.»

چرا موج قرمز به راه نیفتاد؟
موج قرمز مورد انتظار ترامپ، یعنی پیروزی قاطع جمهوری‌خواهان برای کنترل هر دو مجلس کنگره، اتفاق نیفتاد. برخی تحلیل‌های اولیه درباره اینکه چرا چنین موجی به راه نیفتاده، به عملکرد بایدن اشاره دارند. نیویورک‌تایمز مشارکت رأی‌دهندگان جوان و دانشجویان را در انتخابات اخیر بسیار قابل توجه عنوان کرده است. یکی از برنامه‌های در حال اجرای دولت دمکرات بایدن، بخشش بدهی‌ وام‌های دانشجویی بوده است؛ از این‌رو حمایت بخش قابل توجهی از دانشجویان آمریکایی از دمکرات‌ها طبیعی به‌نظر می‌رسد.
اکونومیست نیز باخت نامزدهای مورد حمایت ترامپ را بی‌ارتباط با عملکرد ضعیف آنها نمی‌داند و معتقد است 330نامزدی که ترامپ از آنها برای انتخابات کنگره و فرمانداران ایالتی حمایت کرده، همگی دارای کارنامه‌های قوی نبوده‌اند.

مکث
دیسانتیس؛ رقیب جمهوری‌خواه ترامپ

ران دیسانتیس، نامزد جمهوری‌خواه آمریکا در انتخابات فرمانداری فلوریدا توانست بار دیگر پیروز شود. پیروزی او اما با استقبال نه چندان گرم ترامپ روبه‌رو شده است. بسیاری گفته‌اند که دیسانتیس یک رقیب احتمالی جمهوری‌خواه در برابر دونالد ترامپ در رقابت‌های درون‌حزبی برای انتخابات ریاست‌جمهوری 2024است. عملکرد قوی دیسانتیس در فلوریدا باعث شده تا او یک چهره قدرتمند سیاسی از خود نشان دهد و این چیزی نیست که ترامپ بخواهد. ایندیپندنت گزارش داده که اگرچه ترامپ تاکنون در صدر نظرسنجی‌ها قرار دارد و به‌عنوان‌ نامزد اصلی جمهوری‌خواهان برای انتخابات ریاست‌جمهوری 2024شناخته می‌شود، اما دیسانتیس قوی‌ترین رقیبش خواهد بود و با پیروزی در فلوریدا گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که خیز بعدی او برای رقابت‌های ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ و ورود به کاخ سفید است. دیسانتیس تاکنون از صحبت در مورد انتخابات ریاست‌جمهوری آینده و رقابت با ترامپ اجتناب کرده؛ هرچند اقداماتش حاکی از آن است که در حال فراهم کردن مقدمات است. او در 2سال گذشته، ۲۰۰ میلیون دلار کمک مالی دریافت کرده که رکورد نامزدهای فرمانداری را شکسته است. ترامپ پیش‌تر دیسانتیس را «آدم خوبی» توصیف کرده و گفته بود که از او «کدورتی» ندارد، اما در ادامه هشدار داد: «اگر دیسانتیس در انتخابات شرکت کند، ناچارم حرف‌هایی بزنم که چندان خوشایند نخواهد بود. من درباره او بیشتر از هر کسی می‌دانم.»