جیب به جیب‌کردن ساترا برای سیما

این روزها مراودات سازمان صدا و سیما با مجلس شورای اسلامی به اوج خود رسیده است؛ تلاش ریاست صدا و سیما برای گرفتن بودجه جهت تولید سریال‌های الف- ویژه گرفته تا دایر کردن نمایشگاهی از ادوات و لباس‌های ساخته شده جهت سریال «سلمان فارسی» در محل دائمی نمایشگاه خانه ملت. در کنار این رویداد‌ها اخباری هم از ساترا (بخش تازه‌تاسیس سازمان صدا و سیما که وظیفه نظارت بر شبکه نمایش خانگی را برعهده دارد) به گوش می‌رسد که تعاملات مجلس و سازمان را دوچندان کرده است.  تا جایی که یکی از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در یک گفت‌وگو با روابط‌عمومی ساترا بر ضرورت اعلام خلأهای قانونی تنظیم‌گری صوت ‌و تصویر فراگیر توسط ساترا تأکید کرده و گفته که ساترا باید این خلأها را به مجلس گزارش دهد تا درصدد رفع آن باشیم.
محمدرضا میرتاج‌الدینی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگویی که انجام داده‌ با تأکید بر سازمان ساترا به‌عنوان نماینده تخصصی از سوی صدا و سیما عنوان کرده: «اساسنامه سازمان صدا و سیما، نظریه تفسیری شورای نگهبان و فرمان صریح مقام معظم رهبری و تنظیم‌گری رسانه‌های صوت‌‌و تصویر فراگیر بر عهده صدا و سیماست و ساترا به‌عنوان نماینده تخصصی آن سازمان تعیین شده است؛ لذا از نظر من در زمینه اصل نظارت ساترا بر فضای صوت‌و تصویر فراگیر، نیازی به تصویب قانون جدید وجود ندارد، اما ممکن است خلأهایی در جزئیات و نحوه اعمال تنظیم‌گری وجود داشته باشد که این موارد باید شناسایی و  برطرف شوند.» میرتاج‌الدینی در ادامه با اشاره به نیاز مجلس شورای اسلامی به اطلاعات حوزه صوت‌و تصویر فراگیر و گزارش‌های اقدامات ساترا توضیح می‌دهد: «نمایندگان مجلس نیاز دارند که از طریق ساترا، گزارش‌های تخصصی درخصوص وضعیت نمایش خانگی، پلتفرم‌های صوت‌و تصویر فراگیر و سایر مسائل این حوزه را دریافت کنند تا اگر برخی خلأهای قانونی برای انجام وظایف سازمان صدا و سیما در حوزه تنظیم‌گری صوت‌و تصویر فراگیر وجود دارد، مجلس برای تصویب قوانین مورد نیاز  اقدام کند.»
به‌دنبال صحبت‌های این نماینده مجلس، محمدصادق افراسیابی، معاون کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی ساترا در گفت‌وگو با ایسنا به فهرست کردن خلأها پرداخته است. این معاون از «دستمزدهای عوامل سریال‌های نمایش خانگی»، «محاسبه‌ مالیات و معافیت‌های مالیاتی پلتفرم‌های دارای مجوز» و «محاسبه قیمت اینترنت کاربران» به‌عنوان برخی از این خلأها نام برده است. به‌نظر می‌رسد که مدیران ساترا با عنوان کردن خلأهای قانونی با نمایندگان قوه مقننه بدشان نمی‌آید که دایره مدیریت خود را گسترش بدهند. افراسیابی بعد از خلأ چگونگی دستمزد بازیگران و عوامل سریال‌ها توضیح می‌دهد: «برای دستمزدهای عوامل سریال‌های نمایش خانگی هنوز قانونی تصویب نشده است.» وی به صحبت‌های میرتاج الدینی نیز اشاره می‌کند: «برخی نمایندگان مجلس هم اخیرا نکاتی را درخصوص حقوق و دستمزدهای عوامل سریال‌های نمایش خانگی داشتند که گفتیم ما هنوز قانونی در این خصوص نداریم و اگر قرار است اقدامی انجام شود باید قانون آن به تصویب مجلس برسد.»
همچنین افراسیابی، به 2خلأ دیگر اشاره می‌کند؛ یکی از آنها پلتفرم‌ها و بهای اینترنت و دیگری معافیت مالیاتی پلتفرم‌هاست. این مقام مسئول در ساترا توضیح می‌دهد: «برخی خلأهای قانونی مربوط به لزوم تصویب قوانین بازدارنده از بروز و ظهور تخلف در پلتفرم‌ها اعم از تخلفات محتوایی و تخلفاتی است که حقوق کاربران را از جهات مختلف نقض می‌کنند؛ مثلا در زمینه حقوق کاربران، هم‌اکنون برخی از پلتفرم‌های داخلی در آثاری که پخش می‌کنند به کاربر اعلام نمی‌کنند که مشاهده این آثار با ترافیک تمام‌بها محاسبه می‌شود که این امر باعث ایجاد هزینه‌های اقتصادی برای خانواده‌ها می‌شود. درحالی‌که اکثر پلتفرم‌ها این موضوع را به مشترکان خود اعلام می‌کنند که وضعیت محاسبه قیمت اینترنت تمام‌بهاست یا نیم‌بها.» وی همچنین اضافه می‌کند: «از دیگر خلأهای قانونی، موضوع نحوه محاسبه‌ مالیات و معافیت‌های مالیاتی برای دارندگان مجوز از ساتراست که جزو مطالبات پلتفرم‌ها از ساترا محسوب می‌شود.»
سعید مقیسه، رئیس ساترا در گفت‌وگویی که با مهر داشته در پاسخ به این سؤال و ورود به دستمزدها و مبالغ نجومی اظهارنظر کرده است. وی در واکنش به این سؤال که دستمزدهای نجومی باعث شده که حتی کارگردانان تلویزیون هم گلایه کنند که این بازیگران دیگر به تلویزیون نمی‌آیند، توضیح می‌دهد: «هم‌اکنون قانون مستقلی برای این مسئله تدوین نشده که نرخ‌نامه‌ای برای بخش خصوصی داشته باشیم و پیچیدگی‌های زیادی دارد. صداوسیما یک ارگان متمرکز است و یک نفر پولش را می‌دهد و سود و زیانش یک قاعده و قانون مشخص دارد و راحت‌تر می‌شود چنین کاری انجام داد، ولی برای بخش خصوصی، باید قانونی در این خصوص وجود داشته باشد تا طبق آن بتوان عمل کرد. هم‌اکنون ‌ رقابت بین پلتفرم‌هاست که این مسیر را تعیین می‌کند و آنچه ما نظارت می‌کنیم این است که دامپینگ در بازار اتفاق نیفتد و کسی در این زیست‌بوم دیگر رقبا را به‌صورت غیرحرفه‌ای از دور خارج نکند. ما با این مسئله مقابله می‌کنیم. قوانین رقابت‌پذیری جزو قوانین کشور است و ما طبق این قانون عمل و از رقابت ناسالم جلوگیری می‌کنیم. رقابت سالم و سازنده برای این زیست‌بوم لازم است.»
سعید مقیسه، رئیس ساترا می‌گوید: «هم‌اکنون قانون مستقلی برای این مسئله تدوین نشده که نرخ‌نامه‌ای برای بخش خصوصی داشته باشیم و پیچیدگی‌های زیادی دارد.» هر چند مقیسه صدا و سیما را از سازمان ساترا که مسئولیت نظارت بر پلتفرم‌های خصوصی را دارد، مجزا خوانده است، اما این شائبه ‌وجود دارد که شاید ساترا با ورود به دستمزدها بتواند کمک مهمی برای حضور بازیگران در سریال‌های سازمان انجام دهد. باید دید که همکاری ساترا و مجلس در نهایت به چه سرنوشتی منتهی خواهد شد. سؤال بسیاری از دست‌اندرکاران شبکه نمایش خانگی این است که آیا حضور ساترا به‌عنوان بخشی از سازمان صدا و سیما بیشتر قوانین و چگونگی ممیزی در این حوزه را به نفع سازمان و تولیدات سازمان برنخواهد گرداند؟ و آیا تولیدات شبکه نمایش خانگی و ارتقای محصولات آن در برابر شرایط اقتصادی و تولیدی محصولات شبکه‌های تلویزیونی به فراموشی سپرده نخواهد شد؟
پاسخ این سؤالات را عملکرد مجلس و نحوه همکاری آن با ساترا خواهد داد.‌