آینده سوخته؛ روایت قربانیان ائتلاف غرب در عراق

بیش از 6سال از حملات هوایی به رهبری آمریکا در عراق می‌گذرد. این حملات در چارچوب ماموریتی بود که ارتش آمریکا در سال 2015میلادی (1394) برای مقابله با گروه تروریستی داعش طراحی کرده بود و در جریان آن مناطق غیرنظامی عراق هم هدف حمله جنگنده‌های اف16قرار گرفتند؛ مناطقی چون شهر حویجه در استان کرکوک.
بنابر اعلام سازمان‌های غیردولتی، از سال 2014تاکنون بین 8هزار تا 13هزار غیرنظامی در عراق در جریان بمباران‌های ائتلاف نظامی غرب به رهبری آمریکا جان خود را از دست داده‌اند اما نیروهای ائتلاف، تنها به مرگ 1417غیرنظامی اذعان کرد‌ه‌‌اند. آسوشیتدپرس گزارش داده که در اوج بمباران‌های 2017یعنی زمانی که نیروهای ائتلاف مناطق شهری پرجمعیتی مانند شهر موصل را بمباران کردند حداقل 9هزار غیرنظامی کشته و ده‌ها هزار نفر دیگر زخمی شدند. با این حال، تاکنون تنها یک شهروند توانسته است غرامت دریافت کند و در اغلب موارد دولت آمریکا و کشورهای هم‌پیمان حاضر نشده‌اند تا مسئولیت قانونی اقدامات نظامی خود را بپذیرند.
وب سایت خبری-تحلیلی اینترسپت در گزارشی که با همکاری مؤسسه پولیتزر منتشر کرده نوشته که پنتاگون در سال 2015عملیات هوایی علیه کارخانه‌ای در موصل را طرح‌ریزی کرد؛ کارخانه‌ای که در منطقه‌ای پرجمعیت واقع شده بود و اعضای داعش حدود 18هزار کیلوگرم مواد منفجره را در آن ذخیره کرده بودند. به‌گزارش اینترسپت، پنتاگون بدون درنظر گرفتن خطر انفجارهای ثانویه برای غیرنظامیان منطقه تصمیم گرفت تا این کارخانه را بمباران کند. کارخانه توسط جنگنده‌های هلندی بمباران شد و ساکنان شهر حویجه که در آن زمان تحت کنترل داعش بود، چیزی شبیه یک انفجار هسته‌ای را تجربه کردند. شدت انفجار به حدی بود که به‌گفته شاهدان عینی، لرزش آن تا فاصله 50کیلومتری شهر حویجه نیز احساس شد. شمار کشته‌شدگان غیرنظامی 85نفر اعلام شد اما با توجه به وسعت گسترده ویرانی‌ها، آتش‌سوزی‌های گسترده و آلودگی شیمیایی ناشی از انفجار کارخانه، تعداد قربانیان بسیار بیشتر بوده است؛ به‌وی‍ژه اینکه مرگ بسیاری از غیرنظامیان در آن زمان ثبت نشد چون در شهر تحت کنترل داعش عملا سازمان و نهادی متولی این کار نبود. «پاکس»، سازمان غیردولتی هلندی که مدت طولانی درباره بمباران‌های عراق تحقیق کرده، اخیرا گزارش داده است که حداقل دو گور جمعی در حویجه کشف شده که قربانیان آن قابل شناسایی نیستند و احتمالا متعلق به بمباران کارخانه است.
احمد عبدالله الجمالی پدر عمر 4ساله، از بازماندگان این بمباران، آن روز را اینگونه به یاد می‌‌آورد: «بعد از غرشی وحشتناک، شیشه‌ها شکستند و دیوارهای خانه خراب شدند. بیرون دویدم. هنگام خروج باک خودروی مقابل خانه‌مان به‌دلیل شدت موج انفجار ترکید. پسرم عمر را دیدم که سرش آتش گرفته و در حال دویدن است. این تصویر در ذهنم حک شده و هرگز نمی‌توانم آن را فراموش کنم. من و همسرم فکر کردیم که عمر می‌میرد.» عمر 4ساله را به بیمارستان می‌رسانند. او به‌طور معجزه‌آسایی زنده ماند اما جراحت‌های ناشی از این فاجعه همراه اوست.

امتناع از عذرخواهی و پرداخت غرامت 
گرچه اکنون مشخص شده مسئول فاجعه حمله هوایی به کارخانه حویجه ائتلاف نظامی به رهبری آمریکا بوده اما کشورهای دخیل در این بمباران هنوز از پذیرش مسئولیت خود امتناع می‌کنند و به همین دلیل درخواست غرامت قربانیان و بازماندگانی چون عمر نیز بی‌نتیجه مانده است.
گفته شده، «جنین هنیس» وزیر دفاع وقت هلند، دو هفته پس از عملیات از مرکز فرماندهی آمریکا گزارش محرمانه‌ای را دریافت می‌کند که در آن ادعا شده بود براساس اطلاعات «موثق» شمار قربانیان غیرنظامی70نفر بوده است. این مقام هلندی هفته بعد به نمایندگان پارلمان هلند اطمینان می‌دهد که کشورش در تلفات غیرنظامی ناشی از حملات هوایی در عراق هیچ نقشی نداشته است.
دولت هلند چهار سال مشارکت خود در حمله هوایی عراق را پنهان کرد تا سرانجام روزنامه‌نگاران هلندی این موضوع را فاش کردند. نتیجه این رسوایی، استعفای هنیس و سقوط دولت بود. شرایط اما تغییر چندانی نکرد چرا که هنیس اکنون فرستاده سازمان ملل در امور عراق است. همچنین گرچه با فشار پارلمان و بالا گرفتن خشم افکار عمومی، وزارت دفاع هلند در نهایت با پرداخت 4.4میلیون یورو غرامت برای بازسازی داوطلبانه حویجه موافقت کرد اما دولت ضمن امتناع از پرداخت مستقیم غرامت به قربانیان، از به‌کار بردن کلمه «غرامت» در بیانیه‌ای که به مناسبت پذیرش همکاری در بازسازی حویجه منتشر کرد، امتناع کرد. سخنگوی وزارت دفاع هلند بعدها در توضیح این مسئله گفت که اگر دولت هلند پرداخت مستقیم غرامت به بازماندگان را می‌پذیرفت خود را در معرض پذیرش مسئولیت قانونی بمباران قرار می‌داد. عملیات بمباران توسط ارتش و نهادهای اطلاعات آمریکا طراحی شده بود اما این کشور هم هرگز برای این اشتباه نه عذرخواهی کرد و نه حاضر به پرداخت غرامت شد.
در گزارش اینترسپت آمده که عمر حالا 11سال دارد و یکی از قربانیانی است که توانایی پرداخت هزینه‌های سنگین عمل‌های جراحی را ندارد. او که آثار سوختگی شدید در چهره دارد به‌دلیل آزار و اذیت کودکان دیگر از مدرسه رفتن منصرف شده است. مادرش می‌گوید که کمک‌های مردمی برای پرداخت هزینه‌ها کافی نیست. مادر عمر همچنین به اینترسپت می‌گوید: «مسئله فقط جراحت‌های فیزیکی نیست. هفت سال گذشته و عمر هنوز با شنیدن صدای هواپیما از ترس می‌لرزد.»