حالت شوخ طبعی

آناتول فرانسس -طنزنویس فرانسوی قرن بیستم- جایی گفته: «اولاد آدم از 2نعمت برخوردارند که بدون آنها روزگارشان جهنم می‌شد؛ اول شوخ‌طبعی و دوم مهربانی».ابوالقاسم عبدالله فرد (حالت) از آن دست آدم‌هایی بود که با شوخی‌پردازی‌هایش تا جایی که بود و توانست دل خلق‌الله را شاد کرد. حالت، طنزنویس بزرگی در تاریخ ادبیات معاصر ایران است. با این حال، خیلی جای تعجب دارد که چطور چنین آدمی را توی کتاب‌های ادبیات مدرسه با یک شعر «ای مادر عزیز که جانم فدای تو» معرفی می‌کردند، بی‌ آنکه حتی یک خط توضیح گفته شود این آدم نخستین سرود جمهوری اسلامی ایران را، که تا مدتی از آن استفاده می‌شد، سروده یا مثلا 22سال تمام در قوی‌ترین مجله طنز ایران یعنی «توفیق» -البته در سال‌های قبل از تولد «گل آقا»- برای ملتش طنازی کرده یا جایگاهی دست نیافتنی در سرودن بحر طویل داشته است. تازه اینها گل‌های درشت کارنامه ادبی پر و پیمان ابوالقاسم حالت است. نوشتن تعداد زیادی تصنیف برای تماشاخانه‌های تهران در دهه 30- که توسط بهترین‌های آن دوره اجرا شدند- و همکاری با رادیو و نوشتن و تنظیم نمایشنامه‌های رادیویی، نوشتن قطعات موزیکال برای پیش‌پرده‌خوانی‌های تئاتری و از همه جالب‌تر، برگردان کلمات قصاری از پیامبر اسلام(ص)، امام علی(ع) و امام حسین(ع) به فارسی روان و انگلیسی و گنجاندن معنای هر عبارت در یک رباعی ساده و زیبا، کارهایی هستند که حالت در 70 و اندی سال عمری که از خدا گرفت، انجام داد و اسم و یادش را از گزند فنا دور نگه داشت. حالت یک مترجم قابل هم بود. کتاب‌هایی که از مارک تواین، نویسنده و طنزپرداز، تاریخ کامل ابن اثیر، تاریخ فتوحات مغول و خیلی از آثار ادبیات داستانی را از فرانسه، عربی و انگلیسی به فارسی ترجمه کرده. حالت القاب مطبوعاتی فراوانی داشت، مانند ابوالعینک، هدهدمیرزا، خروس لاری و...