در انتظار باران

مهر رفت و پاییز خیلی بی‌سر و صدا به ماه دوم رسید، بدون یک قطره باران. امسال برخلاف انتظار خبری از رگبارهای پاییزی نبود و آنطور که از خبرها برمی‌آید و آماری که سازمان هواشناسی داده، گویا میزان بارش‌های پاییزی سال آبی جدید، 95درصد کمتر از حد نرمال بوده و تا پایان مهر تنها 8/0میلی‌متر بارندگی در کشور داشته‌ایم. رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی هم گفته مهرماه امسال بارندگی در واحد سطح کمتر از حد طبیعی و دما نیز بین یک تا یک و نیم درجه بالاتر از میانگین نرمال بوده است. بد نیست بدانید که هر یک درجه افزایش دما، ۶ درصد رشد تبخیر و تعریق آب را بیشتر می‌کند؛ بنابراین کاهش بارندگی و افزایش دما همراه با هم، خشکسالی را تشدید کرده است که اثرات آن در بخش کشاورزی، صنعت و همچنین آب شرب قابل مشاهده است.
با اینکه کارشناسان از ابری شدن هوا و احتمال بارش‌های پراکنده در روزهای آینده خبر می‌دهند، اما باز هم نباید انتظار آبان‌ماه پربارشی را داشته باشیم، چرا که طبق پیش‌بینی‌ها، میزان بارش‌ها بسیار کم است و تا چند روز دیگر هم به پایان می‌رسد. چیزی که مسلم است این است که خشکسالی کل کشور را احاطه کرده و نمی‌شود خیلی روی بارندگی‌ها حساب کرد. برنامه‌ریزی صحیح، مدیریت منابع آب، اصلاح الگوی مصرف و کشت‌های کم آب‌بر راهکارهایی برای برون‌رفت از شرایط کنونی منابع آبی است که بارها و بارها گفته شده اما به آنها عمل نمی‌شود. ما در مجموع در کشور از منابع آبی به خوبی استفاده نمی‌کنیم، همچنان با روش غرقابی در کشاورزی آب را هدر می‌دهیم، استفاده از کشت نامناسب با شرایط آب و هوایی و منابع آبی عامل دیگری است که بر پیکره نحیف منابع آبی ضربه وارد می‌کند. با وجود هشدارهای فراوان درباره نبود آب، اما همچنان به‌دنبال کشت محصولات آب بر هستیم، در کنار تمام اینها  از ایجاد شهرک‌های صنعتی در جاهایی که منابع آبی مناسب و کافی ندارند هم کوتاه نمی‌آییم. ضمن اینکه سرانه مصرف آب در کشور به‌رغم اینکه از نظر منابع آبی مشکل داریم اما از کشورهایی که در این زمینه هیچ مشکلی هم ندارند، بسیار بیشتر است. آمارها نشان می‌دهد سرانه مصرف آب در ایران حدود ۱۶۰ تا ۱۷۰مترمکعب است که در تهران گاهی به ۲۲۰مترمکعب هم می‌رسد، این در حالی است که ایران کشوری با مشکل آبی است و روی کمربند خشک دنیا هم قرار گرفته و متوسط بارندگی آن زیر ۲۵۰ میلی‌متر در سال است، اما نسبت به کشورهای پر آب، مصرف آبی بیشتری دارد.
حالا که اقلیم را نمی‌شود تغییر داد، باید در استفاده از منابع آبی با توجه به شرایط کشور و میزان داشته‌های خود پیش برویم، باید به فرهنگ قدیمی خود که بر پایه صرفه‌جویی بود برگردیم تا کشور دچار خشکی و کم آبی بیشتر نشود، چون تبعات اجتماعی زیادی ازجمله مشکلات محیط‌زیستی مانند گردوغبار، خشک شدن تالاب‌ها و رودخانه‌ها و مهاجرت را به‌دنبال خواهد داشت.