کلاس اولی‌هایی که هنوز گریه می‌کنند

ماه مهر در حالی به پایان خود نزدیک می‌شود که هنوز بسیاری از دانش‌آموزان کلاس اولی با محیط مدرسه، سازگار نشده‌اند. محیطی آموزشی و تربیتی که قرار است سال‌های بسیاری در آن به دانش‌اندوزی بپردازند و تعاملات اجتماعی خود را در سطوح مختلف، در آن شکل دهند. در سال‌های اخیر این ناسازگاری با محیط و شرایط مدارس و همچنین تاب نیاوردن جدایی محدود و موقتی از والدین، علاوه بر همه دلایل خانوادگی، فرهنگی و تربیتی، به شیوع کرونا، قرنطینه و محدودیت‌های آن بازمی‌گردد. در این شرایط، کارشناسان روانشناسی کودک راهکارهایی برای کاهش آسیب‌های روانی ترس از مدرسه یا همان مدرسه گریزی ارائه کرده‌اند. به‌گفته آنها، ترس از مدرسه گاهی می‌تواند پیامدهایی داشته باشد که تأثیر رشد شخصیتی کودک نگران‌کننده‌ترین موضوع است. چراکه این موضوع به شکل مستقیم بر آینده دانش‌آموز تأثیر می‌گذارد. البته همانطور که اشاره شده، غلبه براین مشکل راهکارهایی دارد که در ادامه متن، آنها را مرور می‌کنیم.
1-  ابتدا باید منبع ترس و اضطراب دانش‌آموز را شناسایی کنیم. گاه این ترس و اضطراب به روحیه حساس دانش‌آموز  یا تربیت وابسته‌گونه مادر بازمی‌گردد. اذیت و آزار توسط دانش‌آموزان بزرگ‌تر و یا عدم‌برقراری ارتباط با معلم نیز می‌تواند از دلایل دیگر باشد که اضطراب در دانش‌آموز را تشدید می‌کند.
2- در این شرایط بهتر است درباره موقعیت جدید مدرسه با دانش‌آموز خود گفت‌وگو کنید و ذهن او را نسبت به وقایع و اتفاقات احتمالی آگاه ‌سازید. در این صورت، دانش‌آموز با اطلاع بیشتر و در اختیار داشتن تجربیات و آموزش‌های شما، موقعیت‌های اضطراب‌آفرین را مدیریت می‌کند.
3- همچنین می‌توانید با شبیه‌سازی محیط مدرسه در خانه، از میزان استرس و نگرانی دانش‌آموز خود بکاهید و احساس امنیت را در او تقویت کنید.
4- درصورت امکان یکی از اسباب‌بازی‌های مورد علاقه دانش‌آموز را در کیفش بگذارید تا در مواقع نیاز با دیدن یا لمس آن، آرامش خود را بازیابد.
5- بعد از پایان ساعت‌های مدرسه، به‌موقع منتظر دانش‌آموز بمانید تا اعتمادش راحت‌تر جلب شود. در این به‌موقع حاضر بودن بهتر است همه اعضای خانواده در نوبت‌های گوناگون مشارکت داشته باشند.
6- با خوشحالی او را به مدرسه بدرقه کنید و سعی داشته باشید خداحافظی‌های‌تان کوتاه و معمولی باشد. نکته مهم‌تر اینکه، بدون خداحافظی او را راهی مدرسه نکنید چرا که دانش‌آموز از این موقعیت در ذهن خود به‌عنوان موقعیت جدایی، خاطره‌سازی می‌کند.
7- جدایی‌های کوچک در شرایط مختلف را با دانش‌آموز تمرین کنید و قصه‌های مرتبط با همین موضوع را برایش تعریف کنید تا درک او نسبت به لحظاتی که از والدین خود دور است، افزایش یابد.
8- از دانش‌آموز بخواهید کیف مدرسه‌اش را خود آماده کند.
9- راهکارهایی مناسب دوستیابی را به دانش‌آموز آموزش دهید تا ضمن برقراری ارتباط پویا با همکلاسی‌های خود و گسترش دایره تعاملات، بر ترس از جدایی و تنهایی‌اش، غلبه کند.
10-  هنگام گریه و بی‌قراری، دانش‌آموز را مورد سرزنش یا تمسخر قرار ندهید. با صبوری، همدردی‌اش کنید و بگویید که ناراحتی‌اش را کاملا می‌فهمید و برای رفع این ناراحتی و ترس، بهتر است آن را مدیریت کرد.
11- دادن هدیه‌های کوچک به‌صورت هفتگی نیز می‌تواند انگیزه دانش‌آموز نسبت به حضور در مدرسه را افزایش دهد.
12- سعی کنید به‌صورت روزانه تجریبات خوش و خاطرات خوب خود از دوران مدرسه را برای دانش‌آموز شرح دهید. از ایجاد رعب و وحشت در دانش‌آموز با هدف از بین بردن اختلال «مدرسه‌گریزی» جلوگیری کنید.
13- به ساعت خواب و تغذیه دانش‌آموز توجه لازم را داشته باشید. خواب ناکافی و تغذیه ناسالم می‌تواند ضمن تحریک اختلال اضطراب در دانش‌آموز، سبب پیدایش زمینه‌های پرخاشگری و لجبازی نیز شود.
14- رفع اختلال اضطراب در دانش‌آموزان کلاس اولی، نیازمند زمان و آگاهی است که این دو نیز در هر دانش‌آموز و کودکی متفاوت و متغیر است. بنابراین والدین می‌توانند با درنظر گرفتن توصیه‌های عمومی روانشناسی، نسخه‌های فردی و اختصاصی دانش‌آموز خود را در شرایطی که دامنه اختلال در آنها محدود نشود، پیگیری کنند. برای دریافت نسخه‌های تخصصی و اختصاصی نیز بهتر است از روانشناسان حوزه کودک کمک بگیرند. تعامل مستقیم با کادر آموزشی مدرسه دانش‌آموز نیز می‌تواند راهگشا باشد.