استدلال و مطالعه، لازمه کرسی‌های آزاد‌اندیشی

مهدی عباسی‌مهر*

بحث آزاد‌اندیشی بحث امروز و دیروز نیست و یکی از الزاماتی است که می‌تواند دانشگاه‌ را به پیشرفت و تعالی سوق دهد. از سوی دیگر، سکوی اصلی اندیشه‌ورزی و رشد دانشگاه نظریه‌پردازی است که متخصصان علوم اجتماعی و انسانی باید به آن بیشتر بپردازند. در موضوع آزاد‌اندیشی مسئله اندیشه‌محور‌بودن دانشگاه‌ها و شکل‌دادن دانشگاه در این بستر در منظومه فکری رهبر انقلاب مورد تأکید بوده است. به‌عبارت دیگر، دانشگاه باید به محل و بستری برای گفت‌وگو و طرح سؤالات اساسی و رسیدن به پاسخ‌های مستدل و مکانی برای حق‌طلبی تبدیل شود. برگزاری کرسی‌های آزاد‌اندیشی در دانشگاه مقدمه است چرا‌که هدف از آزاداندیشی این است که چند دانشجو بنشینند و با هم درباره موضوعی که به‌نظرشان مهم است، به دور از سیاست‌زدگی و روزمرگی حرف بزنند و با یکدیگر تضارب آرا داشته باشند. ادعای انقلاب اسلامی این است که باورها و تفکرش بحق است و در مقام استدلال، منطق و درعرصه فکری دست پر را دارد. طبعا با چنین ظرفیتی، اندیشه مجموعه جریان اسلام‌گرا و حق‌طلب در دانشگاه ابایی در مواجهه با تفکرات مختلف ندارد. بر اساس همین باور است که اگر احساس می‌کنیم باورها و اندیشه‌های ما بحق است، نباید از نقد‌شدن و نقد‌کردن اندیشه‌ای که داریم، در کرسی‌های آزاداندیشی نگران باشیم به این شرط که در شناخت باور و اندیشه خود فرصت و مطالعه دقیق و کافی داشته باشیم تا در تراز نقد و بررسی بتوانیم به‌خوبی از اندیشه‌‌ای که داریم، دفاع کنیم. اکنون شاهد آن هستیم که افراد دچار باورهای غلطی می‌شوند اما برای افزایش سطح معرفت شناخت خود درباره ابهام یا سؤالی که دارند، نیازی به مطالعه و توانمند‌کردن خود نمی‌بینند. این موضوع سبب شده است دانشگاه‌های ما و نیروهای فکری فعال در آن دچار رکود شوند. در کرسی‌های آزاداندیشی درست عکس این رویه وجود دارد. افراد به‌دلیل اینکه باید دانش و توانمندی خود را مقابل تفکر دیگران محک بزنند و از اندیشه خود دفاع کنند، ناگزیر از افزایش شناخت از مسئله، مطالعه بیشتر و تحقق درباره موضوع می‌شوند. اتفاقی که اصل و اساس شکل‌گیری کرسی‌های آزاداندیشی است؛ چراکه در بستر گفت‌وگو است که می‌توانیم نگاه و تفکر خود را به دیگران منتقل کنیم. از سوی دیگر، شاهد برخی نگاه‌های امنیتی به موضوعات کرسی‌های آزاد‌اندیشی هستیم که نمی‌گویم تأثیر منفی در روند برگزاری کرسی‌ها نداشته است اما، کسی نمی‌تواند مانع گفت‌‌وگوی دو‌نفره یا چند‌نفره چند جوان در محیط دانشگاه شود. کرسی آزاد‌اندیشی از همین جمع‌های چندنفره قابل شکل‌گیری است به این شرط که تابوشکنی شود و به جای محتوای ضعیف و جست‌وجو‌شده در فضای وب، مطالبی به دور ازجوسازی سیاسی ارائه شود تا کرسی آزاد‌اندیشی به آنچه برایش هدفگذاری شده است، برسد.