مدیریت خشکسالی از پشت‌بام تا مزارع

آذر خسروانیان| شیراز - خبرنگار:

مرودشت از شهرستان‌های مهم فارس به شمار می‌رود که آب و هوای آن در مناطق کوهستانی سردسیر و در سایر نواحی معتدل است. این شهرستان شامل بخش‌های مرودشت، کامفیروز، درودزن، رامجرد، سیدان و خانمین است. مرودشت تقریباً در مرکز استان واقع شده است و از شمال به شهرستان‌های خرمبید و اقلید، از غرب به سپیدان، از جنوب به شیراز و از شرق به ارسنجان و بوانات محدود می‌شود. خاک این منطقه کاملاً رسوبی و از رودخانه یا با متلاشی شدن سنگ‌های منطقه به دست می‌آید و برای کشاورزی بسیار مناسب است.

مرودشت در منطقه مناسبی واقع شده که از نظر کشت محصولات کشاورزی از اهمیت قابل ملاحظه‌ای برخوردار است. سال گذشته یک میلیون و ۳۲۴ هزار تن محصول زراعی، باغی و صیفی در این شهرستان تولید شد که آمار قابل ملاحظه‌ای محسوب می‌شود. بانوان روستای بزمیان در بخش سیدان مرودشت با استفاده از فضای پشت بام منازل به عنوان گلخانه با تولید نشاء صیفی گام موثری در رونق کشاورزی و مقابله با خشکسالی برداشته‌اند.


 محصولات کشاورزی

 مدیر جهاد کشاورزی شهرستان مرودشت در خصوص محصولات کشاورزی این شهرستان می‌گوید: محصولات تولیدی این شهرستان شامل محصولات زراعی، صیفی و باغی است.
«عزیز رحیمی» می‌افزاید: علاوه بر محصولات کشاورزی، محصولات دامی و شیلات نیز در این شهرستان حائز اهمیت است. وی اضافه می‌کند: محصولات زراعی مرودشت شامل گندم، جو، ذرت، دانه‌های علوفه‌ای، چغندرقند، کلزا، برنج، گلرنگ و صیفی شامل گوجه فرنگی، پیاز، سیب زمینی، فلفل دلمه‌ای، همچنین محصولات باغی شامل سیب، بادام، زردآلو، انگور و پسته است.
رحیمی با اشاره به اینکه در سال گذشته یک میلیون و ۳۲۴ هزار تن محصول زراعی، باغی و صیفی در این شهرستان تولید شده است، ادامه می‌دهد: عمده این محصولات صیفی بوده که کشت گوجه فرنگی در این میان بسیار دارای اهمیت است. وی می‌افزاید: محصول گوجه فرنگی بعد از فرآوری و بسته بندی در داخل و خارج از استان مورد استفاده قرار می‌گیرد.


 روش کشت و آبیاری

 مدیر جهاد کشاورزی مرودشت درباره چگونگی کشت در این شهرستان می‌گوید: کشت در مرودشت به صورت آبی و دیمی انجام می‌شود و آبیاری مکانیزه نیز در بعضی از مناطق جریان دارد. رحیمی در خصوص منابع آبیاری محصولات کشاورزی در شهرستان مرودشت می‌افزاید: منابع آب مورد استفاده عمدتاً زیرزمینی است یا از قنات‌های قدیمی و سد درودزن، چشمه‌ها یا حقابه سد درودزن استفاده می‌شود. وی با بیان اینکه برای کشت گلخانه‌ای و مزرعه‌ای از آبیاری مکانیزه استفاده می‌شود، ادامه می‌دهد: با استفاده از این روش محصولات باکیفیت و بیشتر می‌شود.

رحیمی به استفاده صحیح از منابع آب در بحران خشکسالی اشاره می‌کند و می‌افزاید: ۶۵ درصد از منابع آب کشاورزی شهرستان از چاه‌هایی با عمق مجاز 15 متر استحصال می‌شود که البته در این میان چاه‌های غیرمجاز نیز وجود دارند. وی با اعلام اینکه فقط 30 درصد از منابع آبی سد درودزن و رودخانه کر استفاده می‌شود، اضافه می‌کند: تلاش می‌کنیم کشت‌های جایگزین و روش‌های مکانیزه آبیاری در مرودشت بیشتر مورد استفاده قرار گیرد. رحیمی‌می‌افزاید: 17‌هزار هکتار از اراضی باغ‌های شهرستان مرودشت تحت پوشش سیستم آبیاری نوین شامل آبیاری قطره‌ای، بارانی و تیپ (نواری) هستند.


ظرفیت انبارداری و صنایع تبدیلی

مدیر جهاد کشاورزی در خصوص ظرفیت انبارداری محصولات صیفی و باغی در این شهرستان نیز می‌گوید: با توجه به ظرفیت بالای کشت صیفی، سردخانه‌ای برای انبار سیب زمینی با ظرفیت اسمی ‌2 هزار تن در این شهرستان فعال است.
رحیمی‌می‌افزاید: یک دستگاه سردخانه دیگر نیز برای انبار میوه و تره بار با ظرفیت ۱3۰۰ تن در مرحله بهره برداری است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر تعداد ۹۱ واحد صنایع تبدیلی کشاورزی در مرودشت فعال است، اضافه می‌کند: واحدهای صنایع تبدیلی این شهرستان کنسروسازی، روغن کشی، کنجاله، یونجه کوبی، ذرت خشک کنی، خوراک دام، بسته بندی بذر، بسته بندی قارچ و میوه، کمپوست آلی، کود، خشکبار، حبوبات، بسته بندی ذرت علوفه‌ای، بسته بندی چای، عسل و دمنوش را شامل می‌شود.

رحیمی‌با تاکید بر اینکه این صنایع باعث اشتغالزایی و رونق اقتصادی شهرستان مرودشت است، اضافه می‌کند: کارآفرینی بیشتر در راستای حمایت از بخش خصوصی و اعطای مشوق‌های حمایتی می‌تواند رونق اقتصادی بیشتری را برای شهرستان به همراه داشته باشد.
وی به اهمیت صادرات محصولات کشاورزی اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: عمده محصولات تولیدی به ویژه محصولات زینتی مانند گل رز و انواع محصولات صنایع تبدیلی نظیر رب گوجه فرنگی به خارج از استان و کشور صادر و همچنین برنج، گوجه فرنگی، چغندرقند و انواع میوه به استان‌های دیگر فرستاده می‌شود.


ارائه تسهیلات به کشاورزان

 مدیر جهاد کشاورزی از ارائه تسهیلات به ۳۰۰ متقاضی بخش‌های کشاورزی و صنایع خبر می‌دهد و می‌گوید: این تسهیلات به بخش‌های مختلف شامل صنایع تبدیلی، تولیدات دامی و باغبانی از محل اشتغال پایدار و فراگیر به مبلغ 213 میلیون و 25 هزارریال تخصیص داده شده است.
رحیمی اضافه می‌کند: همچنین از محل صندوق توسعه آب و کشاورزی به تعداد 500 نفر از متقاضیان تبدیل تولیدات دامی، باغی و آب و خاک مبلغ 563 میلیون و 380 هزارریال تسهیلات پرداخت شده است. وی در خصوص بیمه محصولات کشاورزی می‌گوید: حدود ۲۰ درصد از باغ‌ها و مزارع شهرستان مرودشت تحت پوشش بیمه محصولات کشاورزی قرار گرفته‌اند.


ابتکار زنان بزمیان

روستای بزمیان در بخش سیدان مرودشت واقع شده است. بانوان این روستا برای مقابله با خشکسالی از فضای پشت بام منازل به عنوان گلخانه استفاده کرده‌اند. مدیرعامل صندوق خرد زنان روستای بزمیان به کاشت نشاء در گلخانه اشاره می‌کند و می‌گوید: صندوق حمایت از توسعه فعالیت‌های کشاورزی در مرودشت اقدام به تأسیس ۱۲ گلخانه و تولید نشای صیفی کرده است. «گل آفرین فلاحی» می‌افزاید: بانوان روستای بزمیان با تولید نشاء صیفی در شرایط سخت، به نوعی خشکسالی را مدیریت کرده‌اند.

وی ابتکار زنان این روستا را قابل تقدیر می‌داند و می‌گوید: پیش از این روستاییان نشاء مورد استفاده خود را از خارج روستا تهیه می‌کردند، اما این بانوان با ابتکاری جدید، پشت بام‌های خانه‌هایشان را تبدیل به گلخانه کرده‌اند و نشای مورد نیاز خود و شهرستان‌های دیگر را تأمین می‌کنند. فلاحی اضافه می‌کند: این نشاها به صورت کاملاً ارگانیک و سالم تولید و زمینه ساز اشتغالزایی، خودکفایی و صادرات به خارج از روستا و شهرستان می‌شود. وی که اعتقاد دارد در این روش با کمترین امکانات بیشترین بهره برداری صورت می‌گیرد، می‌گوید: در یک فضای ۶۰ متری ۷۰ هزار نشاء محصولات صیفی مانند گوجه فرنگی، بادمجان و فلفل دلمه‌ای تولید می‌شود. فلاحی با اعلام اینکه سال گذشته نشاء صیفی در بالغ بر ۱۷۵ هزار مترمربع در قالب ۱۲ گلخانه خانگی این منطقه تولید شده است، ادامه می‌دهد: در این روش علاوه بر کاهش مصرف آب، مدت زمان مرحله کاشت تا برداشت نیز بسیار کوتاه شده است و با کاهش هزینه‌های تولید و آب مصرفی صرفه‌جویی اقتصادی برای کشاورزان نیز حاصل می‌شود.