10هزار دانش‌آموز ناشنوا و کم‌شنوا در مدارس عادی

فاطمه عسگری‌نیا- روزنامه‌نگار

 «ساختن جامعه فراگیر برای همه»؛ شعاری که حالا سال‌هاست آرزوی قلبی همه افراد دارای معلولیت است و امسال به‌عنوان شعار هفته جهانی ناشنوایان از سوی سازمان ملل مطرح شد تا با تعریف برنامه‌های هفته ناشنوایان حول این محور بستر آشناکردن جامعه با مسائل و مشکلات پیش‌روی این قشر فراهم شود. وحیده حسینی، یک ناشنواست. او که معتقد است در شهرهای بزرگ و کوچک حق شهروندی برای شهروندان ناشنوا رعایت نمی‌شود، می‌گوید: شهرهای ما برای افراد شنوا ساخته شده و زندگی در شهر شنواها برای ناشنوایان سخت است. در کشور ما هیچ‌یک از گروه‌های اجتماعی، خود را ملزم به یادگیری زبان اشاره برای برقراری ارتباط با ناشنوایان نمی‌کنند؛ به‌خاطر همین خیلی از ما نمی‌توانیم در اماکنی چون بیمارستان، ادارات دولتی و.... صدایمان را به گوش کسی برسانیم. وحیده که سابقه تدریس در مدارس باغچه‌بان را دارد و از نزدیک با دانش‌آموزان دارای مشکلات ناشنوایی و کم‌شنوایی در  ارتباط است،  گرچه از پذیرش بچه‌های ناشنوا در مدرسه‌های عادی و کار هم‌سن و سالانشان خوشحال است، اما اعتقاد دارد تا وقتی فرهنگسازی‌ درست برای همزیستی با این بچه‌ها در مدارس وجود نداشته باشد، نمی‌توان انتظار داشت بچه‌های ناشنوا و کم‌شنوا در فضای مدارس عادی در آرامش کامل به ادامه تحصیل بپردازند. به‌گفته او، در خیلی از مدارس و آموزشگاه‌های کشور با وجود ثبت‌نام دانش‌آموزان دارای مشکل ناشنوایی یا کم‌شنوایی آموزگاری که بتواند با زبان اشاره با این بچه‌ها ارتباط برقرار کند، حضور ندارد. زبان اشاره یک زبان تخصصی و علمی است که متأسفانه از سوی خیلی از افراد سهل و آسان انگاشته می‌شود. یک آموزگار در مدارس عادی نمی‌داند واقعا چگونه باید با یک دانش‌آموز ناشنوا ارتباط برقرار کند؛ چون زبان اشاره را بلد نیست و اجرای این طرح در این شرایط جز ایجاد مشکلات جدی‌تر، دستاوردی برای بچه‌ها نداشته است. آموزگاران دیگری از جامعه ناشنوایان هم معتقدند تلفیق دانش‌آموزان ناشنوا در مدارس عادی خیلی به صلاح این بچه‌ها نیست؛ چراکه بسترهای کافی برای این کار در مدارس وجود ندارد؛ طرحی که باعث شد چراغ خیلی از مدارس باغچه‌بان در کشور تعطیل شود. معاون برنامه‌ریزی آموزشی و توانبخشی سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور اما مخالف این نقدهاست و می‌گوید با اجرای طرح تلفیق - فراگیر فرصت تحصیل برابر برای دانش‌آموزان دارای مشکل کم‌شنوایی و ناشنوایی در کنار همسالانشان فراهم شده است. اسماعیل برقی با بیان اینکه هم‌اکنون بیش از 10هزار دانش‌آموز کم‌شنوا و ناشنوا به‌صورت تلفیقی در مدارس عادی کشور مشغول به تحصیل هستند، ادامه داد: علاوه بر این تعداد 4162دانش‌آموز ناشنوا و کم‌شنوا هم در مدارس خاص ما در 4مقطع تحصیلی مشغول به تحصیل هستند که با 10هزار دانش‌آموز تلفیقی در مدارس عادی مجموع دانش‌آموزان کم‌شنوا و ناشنوای ما به بالغ بر 14هزار دانش‌آموز می‌رسد.
او این نکته را هم یادآور شد که 327نفر از مجموع 4162دانش‌آموز کم‌شنوا و ناشنوای مشغول به تحصیل در مدارس خاص کشور از اتباع بیگانه هستند.
معاون برنامه‌ریزی آموزشی و توانبخشی سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور با تأکید بر ضرورت همراهی مربیان آموزشی مسلط به زبان اشاره در مدارس تلفیقی و استثنایی با دانش‌آموزان ناشنوا و کم‌شنوا خاطرنشان کرد: هم‌اکنون هیچ کمبود نیرویی در این بخش وجود ندارد. تامین آموزگاران مسلط به زبان اشاره برای دانش‌آموزان ناشنوا و کم‌شنوا از اولویت‌های کاری آموزش و پرورش استثنایی کشور است؛ بنابراین در همین راستا تا‌کنون کار ساماندهی نیروهای انسانی برای سال تحصیلی جدید انجام شده و 95درصد کار کلاس‌بندی‌ها هم تمام‌شده است.برقی هم مانند همه ناشنوایان و فعالان اجتماعی این حوزه معتقد است: برقراری ارتباط با جامعه مهم‌ترین مشکل پیش روی این قشر است؛ به‌خاطر همین از 3سال گذشته آموزش و پرورش استثنایی کشور برای حل این مشکل نهضت آموزش زبان اشاره را در کشور راه انداخته و قرار است امسال هم در قالب این نهضت 3هزار نفر از افرادی که با ناشنوایان در ارتباط هستند، زبان اشاره را فرابگیرند. البته اینطور که معاون برنامه‌ریزی آموزشی و توانبخشی سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور می‌گوید این تنها کاری نیست که برای تقویت ارتباط کودکان و دانش‌آموزان ناشنوا و کم‌شنوای کشور با جامعه صورت گرفته، بلکه تلاش شده با استفاده از روش‌های ترکیبی و افزایش شانس دیدن بچه‌ها، لب‌خوانی آنها تقویت شود.  از آنجا که اشتغال به‌کار یکی از دغدغه‌های اصلی جامعه ناشنوایان و کم‌شنوایان است، آموزش و پرورش استثنایی به این مهم توجه داشته است و حالا با تغییر رویکردش تلاش می‌کند تا دانش‌آموزان این گروه عمدتا در رشته‌های مهارتی از مدرسه فارغ‌التحصیل شوند. معاون برنامه‌ریزی آموزشی و توانبخشی سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور در این‌باره گفت: «به همین منظور 36رشته مهارتی در مقطع متوسطه دوم برای دانش‌آموزان ناشنوا و کم‌شنوا معرفی کردیم که 30رشته در بخش کارودانش قرار دارند و 6رشته را رشته‌های فنی تشکیل می‌دهند. درواقع با تحصیل بچه‌ها در این رشته‌های مهارتی دیگر در آینده دغدغه اشتغال کمتری خواهند داشت و هر کدام می‌توانند با سرمایه‌گذاری کوچکی کسب‌وکار خود را راه اندازی کنند.»