حذف دستهجمعی یارانهبگیران در لایحه بودجه سال آینده، در حالی یکی از پربحثترین تبصرههای پیشنهادی دولت بوده که عملاً بیش از 30میلیون نفر از یارانهبگیران را دربرمیگیرد که هنوز هیچکدام از مدیران ارشد دولتی آن را تأیید نکردهاند و حتی محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز در برابر گمانهزنی رسانهها درباره حذف بیش از 30میلیون یارانهبگیر، از تأیید این تعداد طفره رفت اما گزارشی که اخیراً پایگاه اطلاعرسانی دولت منتشر کرده، تعداد یارانهبگیران حذفشده در بودجه 97را حدود 34میلیون نفر برآورد کرده و تلویحاً گمانهزنی رسانهها در این زمینه را تأیید کرده است.
به گزارش همشهری، دولت در بودجه سال ۹۷ تصمیم به حذف تعدادی از یارانه بگیران غیرنیازمند و تخصیص منابع حاصل از آن به اقشار نیازمند گرفته و در سند دخلوخرج دولت در سال آینده مقرر شده منابع حاصل از این محل به فقرا و بهداشت عمومی اختصاص پیدا کند. گزارش پایگاه اطلاعرسانی دولت برآورد کرده که منابع حاصل از حذف غیرنیازمندان از یارانه در سال آینده ۱۸ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان باشد که در این حالت باید حدود ۳۴ میلیون نفر از دریافت یارانه حذف شوند.
کارشناسان معتقدند تغییر رویه پرداخت یارانههای نقدی به شیوه کنونی یکی از الزاماتی است که باید در اقتصاد ایران به آن تن داده شود چرا که براساس قانون هدفمندی قرار بود منابع حاصل از افزایش قیمت حاملهای انرژی در 3بخش پرداخت یارانههای نقدی، پرداخت یارانه تولید و توسعه رفاه اجتماعی هزینه شود؛ اما نگاهی به کارنامه ۶ ساله هدفمندی یارانهها نشان میدهد هرگز این اهداف محقق نشدهاند و حتی دولت را بهمنظور تأمین منابع مورد نیاز برای پرداخت یارانههای نقدی با مشکل مواجه کردهاند.
در این میان از یکسو نمایندگان مجلس نسبت به حذف گسترده یارانهبگیران انتقاد دارند و طبیعتاً فشارهایی بهمنظور تغییر مواضع به دولت وارد میکنند و از سوی دیگر سوابق برخورد مردم با موضوع حذف یارانهها نیز نشان میدهد که طیف وسیعی از مردم، حتی کسانی که از چنین مبالغی بینیاز هستند، تمایلی به خارج شدن نامشان از فهرست یارانهبگیران ندارند.
همچنان که در اسفندماه سال 1392، وقتی دولت فراخوان انصراف داوطلبانه از دریافت یارانه نقدی را در دستور کار قرار داد، عده بسیار قلیلی تن به این کار دادند. توجیهاتی که در آن برهه زمانی از سوی مردم بهعنوان دلیل انصراف ندادن از یارانه مطرح میشد، اغلب بیاعتمادی آنها به دولتها را منعکس میکرد چراکه بسیاری از آنها ترجیح میدادند بهجای اینکه به نفع فقرا از دریافت یارانه انصراف بدهند، خودشان پس از دریافت یارانه آن را به کمیته امداد یا بهدست فقرا برسانند.
در این شرایط بهنظر میرسد، گام اساسی که دولت باید پیش از قطعی کردن قطع یارانه 34میلیون یارانه بگیر بردارد این است که سرمایه اجتماعی خود را بازسازی کند و دوباره اعتماد ازدسترفته مردم به دولتها را برگرداند. در این شرایط بهنظر نمیرسد مردم کشوری که در دوران نخستوزیری مصدق و تحریم جهانی خرید نفت از ایران، حاضر شدند اوراق قرضه بدون بازگشت دولتی را برای تأمین بودجه سالانه دولت خریداری کنند و دور این مبالغ را خط بکشند، اکنون در برابر حذف یارانههای نقدی آنهم برای کمک به هموطنان فقیرشان مواضعی برخلاف خواسته دولت اتخاذ کنند.