خداحافظی نورسلطان با آستانه

نام پایتخت قزاقستان بار دیگر تغییر کرد و شهر «نور سلطان» از این پس با همان نام سابق خود، یعنی «آستانه» خوانده خواهد شد. حدود 3 سال پس از اینکه قاسم جومرت توکایف، رئیس‌جمهوری قزاقستان، به پاس قدردانی از زحمات «نورسلطان نظربایف» رئیس‌جمهوری سابق، پیشنهاد تغییر نام آستانه به نورسلطان را داد، دولت او با تغییر دوباره نام نورسلطان به آستانه موافقت کرد؛ تصمیمی که در تحولات سیاسی یک سال اخیر این کشور ریشه دارد.
2روز پیش بود که سخنگوی قاسم جومرت توکایف اعلام کرد که نام شهر نورسلطان بار دیگر به آستانه تغییر خواهد یافت. به اعتقاد ناظران، این تازه‌ترین اقدام توکایف برای فاصله گرفتن از نظربایف، رئیس‌جمهور نامحبوب سابق، ‌است. این پنجمین بار در 5دهه گذشته است که نام شهر آستانه تغییر پیدا می‌کند. این شهر که در دوران امپراتوری روسیه «آکمولینسک» نامیده می‌شد در دوران اتحاد جماهیر شوروی با نام «تسلینوگراد» شناخته می‌شد. نام آستانه در دوران پس از استقلال قزاقستان از اتحاد جماهیر شوروی «آکمولا» بود و پس از 1997 بود که با تصمیم نظربایف برای انتقال پایتخت قزاقستان از شهر آلماتی به آکمولا، این شهر با نام امروزی‌اش - یعنی آستانه - خوانده شد؛ نامی که در ابتدا مورد استقبال قزاقستانی‌ها قرار نگرفت و اغلب آن را مضحک و بی‌معنی می‌دانستند اما به‌تدریج آن را پذیرفتند. اما در سال2019 و تنها یک روز پس از استعفای غیرمنتظره نورسلطان نظربایف از ریاست‌جمهوری، قاسم جومرت توکایف، رئیس‌جمهور موقت، نام آستانه را به نورسلطان تغییر داد. این اقدام با هدف تأکید بر ماندگاری موقعیت سیاسی نظربایف در راس نهاد قدرت در قزاقستان انجام شد. پس از آن بود که فرودگاه اصلی پایتخت به نام نظربایف تغییر نام داد، همچنین دانشگاه نظربایف، مدارس نظربایف و پارک نظربایف از راه رسیدند. در آن زمان حتی برخی از انواع گل‌ها و یک کوه نیز «نظربایف» نامیده شدند؛ کسی که برای 3 دهه در دوران اتحاد جماهیر شوروی و پس از آن قزاقستان را اداره کرده است.
اما آنچه شرایط را تغییر داد اعتراض‌های گسترده سال‌جاری میلادی بود. گرچه آنچه در ابتدا خشم مردم را برانگیخت افزایش قیمت سوخت بود اما اعتراض‌ها خیلی زود به نمایش خشم عمومی از چند دهه فساد و سوءاستفاده از قدرت در این کشور تبدیل شد؛ فسادی که اغلب به‌طور مستقیم به ‌نظربایف و خانواده او مرتبط می‌شد.
توکایف که از نزدیکان نظربایف به شمار می‌آمد و با تغییر نام آستانه به نورسلطان تلاش کرده بود تا وفاداری خود را به او نشان دهد، رویه‌اش را تغییر داد. توکایف با بالا گرفتن اعتراض‌ها چند تن از اقوام و متحدان نزدیک نظربایف را از پست‌های کلیدی دولتی کنار گذاشت و در برخی موارد حتی دستور پیگرد قانونی آنان ازجمله چند تن از نوادگان او به اتهام فساد را صادر کرد.
اوایل ماه جاری میلادی بود که گروهی از نمایندگان با تشکیل فراکسیون «قزاقستان جدید» از بسته اصلاحی پیشنهادی توکایف حمایت کردند؛ بسته‌ای اصلاحی که یکی از بندهای آن بازگشت نام شهر نورسلطان به‌نام سابقش، آستانه، بود. توکایف همچنین پس از شعله‌ور شدن آتش اعتراض‌های گسترده آشکارا از خلف خود انتقاد کرد و گفت که زمامداری نظربایف باعث ایجاد طبقه‌ای از ثروتمندان در قزاقستان شده است.
پایگاه خبری ایندیا نریتیو می‌نویسد: «گسترش اعتراض‌ها شکاف میان توکایف و نظربایف را آشکار کرد و حالا نشانه‌های زیادی مبنی بر پایان روابط نزدیک آنان دیده می‌شود؛ این پیامی است مبنی بر آغاز عصر پسا نظربایف در قزاقستان. به‌نظر می‌رسد توکایف که مورد حمایت روسیه نیز هست اکنون قرار است سرنوشت قزاقستان را رقم بزند. اگر همه‌‌چیز طبق برنامه پیش برود این دیپلمات سابق به عصری پایان خواهد داد که پس از فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی در سال1991 در این کشور آغاز شده بود.»