تصورات غلط درباره کارکرد بورس

بورس محلی برای مبادلات شفاف و کشف واقعی قیمت‌ها بر مبنای عرضه و تقاضاست. با وجود این هنوز بسیاری از مقامات مسئول با کارکرد و مفاهیم اولیه فعالیت بورس آشنا نیستند درنتیجه راهکار‌هایی که برای اداره معاملات در بورس ارائه می‌کنند از پایه اشتباه است.
 روز گذشته رضا تقی پورانوری، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با اشاره به اینکه اکنون تمام روغن‌های پایه در بورس عرضه می‌شود گفت: برای ساماندهی بازار روغن موتور باید از طریق سختگیری و نظارت دقیق، قیمت‌ها به نرخ منصفانه و عادلانه باز گردد. البته این برای نخستین بار نیست که مقام‌های مسئول تصور می‌کنند با عرضه یک کالا در بورس لزوما می‌توان قیمت آن را کنترل یا ارزان کرد. این تصور که با کنترل و دستور می‌توان جلوی نوسان قیمت‌ها را در بورس گرفت با فرایند معاملات در بازار سرمایه تطابقی ندارد، زیرا بورس‌ها برای این تاسیس می‌شوند که قیمت‌های تعادلی را که واقعی‌ترین و عادلانه‌ترین قیمت‌ها هستند، کشف کنند. بدون چنین کارکردی، بورس از معنا تهی می‌شود و کارکرد اصلی خود را از دست می‌دهد.
فایده اصلی فرایند معاملات در بورس این است که قیمت‌ها در نقطه‌ای بهینه کشف می‌شوند و کاذب نیستند و در نتیجه قیمتی که کشف می‌شود به‌طور همزمان منافع مصرف‌کننده و تولید‌کننده را تامین می‌کند. صرف‌نظر از این موضوع، بستر شفاف معاملاتی بورس امکان توزیع رانت را از بین می‌برد. نباید فراموش کرد اقتصاد دستوری فایده‌ای جز توزیع رانت ندارد و بهترین مکانیزم برای شفافیت و جلوگیری از توزیع رانت، پایبند بودن به اصول علم اقتصاد و تعیین قیمت‌ها از طریق عرضه و تقاضا است. با این حال به‌نظر می‌رسد تا جایی که اغلب مقام‌های مسئول با کارکرد بورس آشنا شوند، راه زیادی باقی مانده است. گمان می‌رود مقام‌های مسئول بازار سرمایه نیز در حوزه فرهنگسازی‌ در این زمینه کم‌کاری کرده‌اند.