کم‌وکسری منبرهای ما در تبیین راهپیمایی اربعین

محسن مهدیان؛  مدیرعامل

راهپیمایی اربعین از کجا آمده است؟ ارجاع به کدام سنت اهل‌بیت(ع) است؟ زیارت امام‌حسین(ع) در روز اربعین موضوعیت دارد یا پیاده‌روی؟ چه میزان ثواب نوشته می‌شود؟ چرا باید در توسعه این آیین کوشید؟ 
برای منبری‌های ما پاسخ به این دست پرسش‌ها بسیار کلیدی است تا «لُب معرفتی راهپیمایی اربعین» لابه‌لای شور و هیجان این روزها فراموش نشود.
اهل منبر ما با رجوع به احادیث تلاش کردند منزلت و ‌شأن این «پیاده‌روی شیعی» را مستند به آثار و نتایج، بهشتی‌اش کنند؛ لذا اغلب پاسخ‌ها از 2حالت خارج نیست؛ یکی اشاره به ماجرای نخستین زیارت اربعین توسط جناب جابر و برخی بزرگان است که با پای پیاده تا کربلا طی مسیر کردند.
دسته دیگر مربوط به تأکیدات روایی بر ثواب و اجر معنوی پیاده‌روی است. روایتی از امام صادق علیه‌السلام وجود دارد که می‌فرمایند: کسی که با پای پیاده به زیارت امام‌حسین(ع) برود، خداوند به هر قدمی که برمی‌دارد یک حسنه برایش می‌نویسد... تا انتهای روایت.
اما به‌نظر می‌رسد این دو پاسخ کفایت نمی‌کند. سنت جناب جابر و علمای بزرگوار ما جای خود قابل اعتنا و تأسی، اما قوت لازم را برای شکل دادن به این راهپیمایی عظیم شیعی ندارد.
روایتی که در رابطه با ثواب پیاده‌روی ذکر شده است نیز هرچند انگیزه‌بخش است، اما کامل‌کننده سنت جهانی پیاده‌روی نیست؛ چه آنکه از این دست روایات، جاهای دیگری نیز ذکر شده است؛ ازجمله ثواب گام‌های نمازگزار برای رسیدن به مسجد، ثواب گام‌های حاجی، ثواب قدم‌های زائر حرم‌ امیرالمومنین(ع) در روز عید غدیر و... .
پس ماجرا فراتر از این دو است.
مسئله اینجاست که منابر ما نتوانسته چنین «جلوه‌گری ضدشیطانی» و «مانور تظلم‌خواهی» و «خدمت‌رسانی چشم‌نواز» و «مودت و محبت پرشور محبان به یکدیگر» را تبیین کند؛ لذا به‌دنبال استدلال‌هایی از جنس «دین فردگرایانه» است. اساسا اگر راهپیمایی اربعین را از جنس «عبادت فردی» ببینید، نمی‌توانید «توسعه جهانی» امروز را درست تحلیل کنید.
منابر ما برای اثبات و استدلال این حرکت قیام‌گونه، ثواب متکی به زیارت فردی را تبلیغ می‌کنند؛ حال آنکه امروز نیاز داریم نسبت این حرکت عظیم شیعی با اعتلا و قدرت یافتن جبهه حق تحلیل شود. آنگاه برای تبیین راهپیمایی به ثواب زیارت فردی اکتفا نمی‌کنیم و به صدها سرفصل روایی و حدیثی از اهل‌بیت(ع) ارجاع می‌دهیم که مستند به «حرکت جمعی»، «خدمت‌رسانی خالصانه»، «محبت‌ورزی عاشقانه» و «مبارزه با ظلم» و «مانور قدرت شیعی» و ده‌ها سرفصل دیگر است.
راهپیمایی اربعین، یک «عبادت فردی» را به «رستاخیز عظیم شیعی» مبدل ساخته است؛ «کلید» در فهم آثار اجتماعی و تمدنی این مناسک است و لاغیر.