سیاست همسایگی
استقبال ایرانیان، کمبود امکانات عراق
یک هفته مانده به اربعین حسینی، برنامه‌ریزی دولت برای تسهیل سفر میلیونی زائران کربلا به در بسته مرزهای عراق خورد. ستاد مرکزی اربعین، عصر دیروز از لغو سفرزمینی اربعین خبر داد. ادامه سفرها به صورت محدود در قالب پروازهای خارجی انجام می‌شود. پس از قریب یک‌سال برنامه‌ریزی طرف ایرانی، آن سوی مرز و در خاک همسایه غربی با وجود استقبال و پذیرایی مردم عراق از زائران حضرت اباعبداالله الحسین(ع)، دولت عراق شرایط را برای میزبانی از جمعیت مسافران فراهم نکرده است. دولتمردان همزمان به‌صورت میدانی برای حل مشکل و بازگشایی مرزها در عراق و استان‌های مرزی کرمانشاه، ایلام و خوزستان حضور داشتند. رئیس‌جمهور روز جمعه در تماس تلفنی با احمد وحیدی، وزیر کشور در مرز مهران، اقدامات و توافقات او با مقامات عراقی برای رفع مشکل و تسهیل سفر زائران را پیگیری کرد. سیدابراهیم رئیسی همچنین آخرین وضعیت و شرایط حمل‌ونقل زائران اربعین به‌ویژه شرایط عبور و مرور در مرزهای زمینی را جویا شد. رئیسی با صدور دستوراتی خطاب به مسئولان دولتی، بر خدمات‌رسانی بهتر و رفع مشکلات موجود در مسیر زائران عتبات تأکید کرد.
ستاد مرکزی اربعین طی روزهای پنجشنبه و جمعه به‌تدریج همه مرزهای 6گانه زمینی به مقصد عراق را بسته اعلام کرد و به‌دنبال این خبر، محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور، احمد وحیدی، وزیر کشور، سرلشکر حسین سلامی، فرمانده سپاه و برخی وزرای دیگر کابینه برای حل مشکلات زائران در مرزها به اقداماتی میدانی پرداختند. جمعیت کثیر زائران در شرایط گرم آب‌وهوایی مرزهای مهران، خسروی، شلمچه، چذابه، تمرچین و باشماق در انتظار حل مشکل و صدور مجوز تردد خود به خاک عراق هستند.
عراق؛ هدف نخست رایزنی‌ها
محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور حل مشکل را در قالب تماس تلفنی چهارشنبه گذشته خود با مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق شروع و روز پنجشنبه در مرزهای ایران و عراق حضور پیدا کرد. او که از طرف رئیس‌جمهور ماموریت ویژه حل مشکلات زائران اربعین را داشت، روز پنجشنبه از مرزهای مهران در ایلام و شلمچه در خوزستان بازدید کرد. او روز پنجشنبه گفت در 6توافق حاصل‌شده با مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق طی یک تماس تلفنی «هماهنگی جهت دریافت مجوز برای رفتن اتوبوس از ایران برای جابه‌جایی زائران»، «برنامه‌ریزی برای انتقال آب مورد نیاز زائران اربعین در مرزها»، «افزایش ظرفیت جابه‌جایی زائران از طریق فرودگاه‌ها»، «برداشتن سهمیه‌بندی مرزها»، «استفاده از هواپیمای آب‌پاش در مواقع اضطراری» و «برطرف شدن مشکل عبور زائران خارجی اربعین از طریق ایران» انجام شده است. اتفاقات روز جمعه و صحبت‌های مسئولان ستاد اربعین، مسیر این توافقات را عوض کرد و تردد زائران با مشکل مواجه شد.
احمد وحیدی، وزیر کشور نیز بلافاصله پس از مشکلات به‌وجود آمده حل اصلی مشکل را در سفر فوری به عراق و دیدار با همتای عراقی خود دانست.
تصمیم به بازگشت زائران
با این حال، اقدامات فوری مخبر و وحیدی برای حل مشکل در خارج از مرز و از سمت عراق به مانع خورد. پنجشنبه‌شب به‌تدریج اخبار بسته شدن مرزها و توصیه مقامات ایرانی به زوار برای بازگشت و توقف سفر خود آغاز شد. وحیدی قبل از ظهر جمعه در بازدید از مرزهای غربی در مهران گفت: «عراق ظرفیت تخلیه زائران از پایانه‌های مرزی خود را با همان سرعت که از مرزهای ما خارج می‌شوند، ندارد. زائران پشت مرزها و گیت‌های ورودی عراقی می‌مانند، اذیت می‌شوند. هوا هم بسیار گرم است و صلاح نیست چنین تجمعات گسترده‌ای داشته باشیم. ما نگران آثار سلامتی این امر روی مردم بودیم؛ بنابراین باید کار کاملا کنترل شده انجام شود؛ به همین دلیل هم از مردم خواستیم عزیزانی که از مبدا قصد حرکت دارند، راه نیفتند.»
به سمت مرزها نیایید
با گذشت ساعات پایانی پنجشنبه و صبح جمعه، توصیه به تعویق سفر زائران، جای خود را به متوقف کردن این سفر و تسریع در سفر بازگشت زائران حاضر در خاک عراق داد. مجید میراحمدی، رئیس ستاد مرکزی اربعین پیش از ظهر جمعه با تأکید بر اینکه زائران هر چه زودتر برنامه زیارتی خودشان را پایان دهند، گفت: سفر زیارتی ایام اربعین باید کوتاه و حداکثر 5روز باشد. او با تأکید بر اینکه زائران محترم به هیچ‌وجه به سمت مرزها حرکت نکنند، گفت: مخاطرات غیرقابل پیش‌بینی‌ای برای زائران محتمل است؛ ان‌شاءالله با همکاری زائران هم سلامتی خودشان و هم سایر زائران تأمین شود. او همچنین به صدا‌وسیما اعلام کرد: «پلیس راهور در تلاش است که خودروهای شخصی را در مسیر بازگرداند و توصیه ما نیز این است که زائران با خودروهای شخصی به سمت مرزها حرکت نکنند.» او در توضیحات کوتاهی درباره علت تغییر تصمیمات گفت: «در آن سوی مرز با توجه به تلاش‌های طرف عراقی هنوز مشکلاتی وجود دارد و در مرز چذابه، خودروی لازم جهت انتقال زائران به عتبات وجود ندارد که با اعزام خودروهای ما تلاش می‌شود این مشکل حل شود.»
در همینه زمینه :
