تغییر مسیر

مسعود پویا  _ روزنامه‌نگار

صدور ۵۳پروانه ساخت در طول ۱۰ماه از سوی سازمان سینمایی راکه اخیرا روزنامه دولت خبرش را منتشر کرده ‌ می‌توان نشانه‌ای از رونق تولید دانست؟ دست‌اندرکاران و علاقه‌مندان پیگیر سینمای ایران می‌دانند که پروانه ساخت الزاما به تولید منجر نمی‌شود و همیشه تعدادی از پروژه‌ها در همین مرحله پروانه ساخت متوقف می‌شوند؛ به‌خصوص در مرحله تغییر مدیریت سینما که هنوز سیاست‌ها و رویکردهای تازه دقیقا مشخص نشده‌اند و به‌ویژه الان که قهر مخاطب با سینما وضعیتی بحرانی را رقم زده است. سینمای ایران در یکی از حساس‌ترین مقاطع تاریخی‌اش، هم ناچار به تغییر ریل (و گذر از برخی مضامین و پرداختن به مایه‌هایی مقبول و مورد توجه) است و هم باید در عین انطباق با سیاست‌های وزارت ارشاد، ماجرای کسادی گیشه را درنظر بگیرد. به‌نظر می‌رسد بخشی از درام‌های اجتماعی که ساختشان در دهه۱۳۹۰ باب شد، دیگر به‌سختی امکان ساخت و اکران عمومی بیابند؛ درام‌هایی که جز چند استثنا، در گیشه امسال شکست خوردند. اگر ملاک،گیشه باشد، قاعدتا باید بیشتر تولیدات به سمت کمدی، سنگینی کند. کمدی‌ها در همین بازار کساد هم اغلب دخل و خرج می‌کنند. مشکل اینجاست که جنس کمدی‌های پرفروش این سال‌ها خیلی با سیاست‌های سازمان سینمایی همخوانی ندارد.  آنچه تا امروز اکران شده، با این توجیه روی پرده آمده که اینها فیلم‌های به‌جا مانده از دولت دوازدهم هستند؛ کمدی‌هایی که تماشاگر این سال‌ها به دیدنشان عادت کرده و به نوعی برای رفتن به سینما به تماشای چنین محصولاتی شرطی شده، با معیارهای رسمی خیلی آثار موجهی محسوب نمی‌شوند؛ چنان‌که بیشتر این فیلم‌ها امکان نمایش از تلویزیون ندارند. ‌دولت و نهادهای حاکمیتی از ژانرهایی چون سینمای کودک و سینمای جنگ حمایت می‌کنند. این جنس از تولیدات فارغ از نظام عرضه و تقاضا، ساخته می‌شوند و باید دید در تولیداتی که برای اکران سال آینده آماده می‌شوند، چند درصد از فیلم‌ها، به این دست از آثار اختصاص خواهد یافت. به تعبیر دقیق‌تر باید دید سینمای ایران چقدر به سمت آثار حمایت شده از سوی نهادهای دولتی خواهد رفت و بخش خصوصی چه سهمی در این بازار خواهد داشت. برای پاسخ دادن به این پرسش‌ها، نیازی نیست که تا سال آینده صبر کنیم. جشنواره‌ای که در راه است تا حدودی مسیر تازه سینمای ایران را نمایان خواهد کرد؛ البته که فیلم فجر سال‌هاست که دیگر آینه تمام‌نمای سینمای ایران نیست، ولی به هر حال نبض این سینما، همچنان با جشنواره می‌تپد‌؛ به‌خصوص اینکه فیلم فجر محل نمایش تولیدات استراتژیک سینمای ایران نیز هست؛ فیلم‌هایی که قرار است نشان دهند، کشتی‌بانان تازه سینمای ایران چقدر در به ثمر نشاندن برنامه‌هایشان موفق عمل کرده‌اند. هر چه هست قرار است از دل همین ۵۳پروانه ساخت صادر شده (و پروانه‌های در راه) اتفاق بیفتد؛ از دل همین سینما با همین مناسبات در دوره انطباق با سیاست‌های تازه. خوب و بدش هم به ‌نام رئیس سازمان سینمایی و همکارانش نوشته خواهد شد‌ و روز داوری خیلی هم دور نیست.