دالان‌های چندمیلیون ساله

مجتبی یارزمان

خسته و کلافه از شکار برگشته‌اند و دوست دارند فقط به خانه برسند و استراحت کنند اما چند مشکل بزرگ وجود دارد که قبل از استراحت باید آنها را هم درنظر بگیرند؛ اول از همه مسیر صعب‌العبور خانه و دوم روشن کردن آتش و در نهایت آماده کردن گوشت شکار برای غذا و خوراکی. این، داستان نیاکان ما و انسان‌های اولیه‌ای است که در غارها زندگی می‌کردند و از اساس تمدنی تحت عنوان زندگی اجتماعی و شهرنشینی وجود نداشت. آنها در نقطه‌ای که به دنیا می‌آمدند، اگر کوهی در اطراف‌شان وجود داشت، به‌دنبال غار می‌گشتند و در آنجا تشکیل خانواده می‌دادند و زندگی می‌کردند. امروزه حتی تصور این سبک از زندگی برای ما دشوار است و چیزی شبیه غیرممکن. اما همه این غارها هم مناسب سکونت نبودند؛ برخی به‌دلیل وجود حیوانات وحشی و برخی دیگر به‌دلیل نداشتن شرایط مساعد زندگی. در غارهایی که آب جریان داشت، کمتر انسانی شرایط زندگی برایش فراهم می‌شد و معمولاً سعی بر آن بوده تا غارهای سنگی و بدون رطوبت را به‌عنوان خانه انتخاب کنند. برخی غارها شاید خودشان این امکان را برای زندگی فراهم نمی‌کردند، اما اطراف‌شان به راحتی می‌توان تمدن‌های چندین هزارساله را جست‌وجو کرد و رازهای زندگی انسان‌های اولیه را از روی آثار به جا مانده کشف کرد. یکی از این غارها که از کشف آن خیلی زمان زیادی نگذشته، غار آبی دانیال در نزدیکی شهر تنکابن، در استان مازندران است. این غار در دسته غارهای رودخانه‌ای است و تفاوت آن با غارهای آبی در همین ممیزان ورودی و خروجی آب آن است. غارهای آبی تنها منابعی برای ذخیره آب محسوب می‌شوند که یکی از بزرگترین غارهای آبی جهان علیصدر است، اما غار رودخانه‌ای تفاوتش در جریان داشتن آب و روان بودن آن است.

درباره غار آبی دانیال
غارهای آب متعددی در کشور وجود دارد و هر کدام از آنها به نوعی جذاب و دیدنی هستند اما وجه تمایز همه این غارها که آب درون‌شان در جریان است، دمای ثابت هوا و یکنواخت بودن شرایط داخلی آنهاست. غار آب دانیال هم مانند بقیه غارها در تمام روزهای سال دمای ثابت و یکنواختی دارد و به‌دلیل رطوبت بالا و همچنین نبودن نور کافی، تقریباً امکان رشد و زندگی هیچ موجود زنده‌ای در آن وجود ندارد. این غار که از سابقه شناسایی و کشف آن خیلی نمی‌گذرد، در دسته غارهای رودخانه‌ای و آبی قرار دارد و پس از غار قوری قلعه در استان کرمانشاه، دومین غار رودخانه‌ای بزرگ کشور محسوب می‌شود. غار آبی دانیال یک شعبه اصلی دارد و نزدیک به 1500متر طول آن است و پس از طی کردن این مسیر و عبور از چندین حوضچه و آبشار مختلف، مسیر باریک‌تر شده و شعبه‌های متعددی شکل گرفته است. آب موجود در این غار به‌دلیل سرچشمه‌های متعددی که وارد آن می‌شود، بسیار زلال و شفاف است و درصد بسیار پایینی از املاح در ترکیب آن وجود دارد و همین باعث شده تا به راحتی قابل‌شرب باشد و بسیاری از گردشگران در گوشه و کنار غار، به راحتی از آن استفاده کنند. غار آبی دانیال در تمام مسیر شعبه اصلی تقریباً عمق ثابتی دارد و به جز برخی حوضچه‌های اطراف که مشخص است، عمق مابقی مسیر از یک‌متر تجاوز نمی‌کند. البته که در فصل‌های پربارش و زمان‌هایی که آب بارندگی وارد غار می‌شود، سطح آب بالاتر می‌رود و عبور از آن بسیار مشکل بوده و نیاز به احتیاط بیشتری دارد. شکل‌هایی که در غار وجود دارد، حاصل فرسایش و حل‌شدگی چند‌میلیون‌ساله است که زیبایی و نمایی خاص به این غار داده است.

آداب غارنوردی
غارنوردی شرایط و آدابی دارد که باید حتماً درنظر بگیرید؛ مثلاً در ورودی غارها معمولاً خفاش‌ها لانه دارند که اولاً نباید از تردد آنها بترسید و بعد از آن، باعث آزار و اذیت‌شان نشوید. دقت کنید که آنها در خانه و محل زندگی خودشان حضور دارند و این ما هستیم که وارد حریم زندگی آنها شده‌ایم. در غار آبی دانیال از همین ابتدای کار قید خیس‌نشدن را بزنید و منتظر باشد تا کاملاً داخل آب فرو بروید و حتی گاهی شنا کنید. برای طی کردن این 1500متر شاخه اصلی غار، فراز‌و‌نشیب‌های زیادی در انتظار است که علاوه بر قدرت بدنی، باید صبر و حوصله و زمان کافی هم برای آن درنظر بگیرید. هوای غار در تمام سال یکنواخت است و معمولاً بین 21تا 23درجه سانتی‌گراد نوسان دارد. همچنین دمای آب هم حدود 16تا 17درجه است که برای طولانی مدت نسبتاً سرد محسوب می‌شود. از دهانه غار که وارد شدید و پس از گذشت مسافت کوتاهی، نخستین حوضچه آب به استقبال‌تان می‌آید که برای عبور از آن باید تا کمر وارد آب شوید و دوباره مسیر مسطح خواهد شد با این تفاوت که همیشه در آب هستید اما با عمق‌های متفاوت. در قسمت‌هایی از این غار مجبورید که حتی نشسته مسیر را ادامه دهید و فاصله سقف و کف آن اجازه تردد راحت را نمی‌دهد. اگر مهمان غار آبی دانیال بودید این نکته مهم را هم درنظر بگیرید که قدمت آن را چندین‌میلیون سال تخمین زده‌اند و یک میراث باارزش برای نسل ما محسوب می‌شود، برای همین در حفظ و نگهداری آن کوشا باشیم و باید بسیار تلاش کنیم تا از آسیب رسیدن به آن جلوگیری شود.

اقامت در کنار دانیال
مکان‌های دیدنی و جاذبه‌هایی که به شهرهای بزرگ نزدیک هستند معمولاً مشکل اقامت ندارند و به راحتی می‌توان با طی مسافت کوتاهی به یک مکان اقامتی متناسب با امکانات رفاهی کامل رسید. غار آبی دانیال هم از این قاعده مستثنی نیست و به راحتی می‌توان به سمت سلمانشهر و تنکابن حرکت کرد و متناسب با هر سلیقه‌ای که دارید مکان مورد‌نظر را انتخاب کنید اما در بازدید از این غار یک نکته مهم را باید درنظر بگیرید و آن هم مدیریت زمان است. برای بازدید از تمام غار و مسیر رفت‌وبرگشتی که نیاز است درنظر بگیرید، چیزی در حدود 7تا 8ساعت زمان نیاز دارید که اگر استراحت و وعده‌های غذایی و همچنین جنگل‌نوردی را هم اضافه کنید، یک روز کامل و فشرده به این منظور نیاز خواهید داشت. برای بسیاری از گروه‌های طبیعت‌گردی این زمان فشرده جذابیت ندارد و ترجیح می‌دهند برای این برنامه حداقل 2روز زمان درنظر بگیرند و شب را در دل جنگل‌های منطقه اتراق کنند. اگر به سمت این غار رفتید و در مسیر چادرهایی را مشاهده کردید که کسی اطراف آنها نیست، تعجب نکنید؛ این گروه‌ها بعد از انتخاب مکان مناسب اتراق مشغول گشتن در محیط و غارنوردی هستند. حال تصمیم با شماست که فشرده برنامه‌ریزی کنید و برگردید به سمت شهرهای اطراف  یا شب را در سکوت و آرامش جنگل سپری کنید.

در مسیر غار
برای رسیدن به این غار راه درازی در پیش ندارید و تنها کافی ا‌ست خودتان را به سلمانشهر برسانید و از آنجا بعد از طی یک مسیر کوتاه راهی روستایی هم‌نام با غار شوید. یکی از جذابیت‌هایی که تماشای این غار برای شما به ارمغان می‌آورد، مسیر هیجان‌انگیز رسیدن به آن است. برای رفتن به سمت غار آبی دانیال باید پس از پارک خودرو به سمت رودخانه انتهای روستا حرکت کنید و از کنار آب، مسیر را تا زمانی که رودخانه دوشاخه می‌شود ادامه دهید. هرچند که این مسیر کنار رودخانه جذاب و البته کوتاه است اما قسمت زیبا و خاص مسیر در ادامه راه رسیدن به غار قرار دارد. تا دهانه ورودی غار چیزی در حدود 30تا 45دقیقه باید جنگل‌نوردی کنید و از میان درختان انبوه، خزه‌ها و بوته‌های رنگارنگ عبور کنید. این مسیر به قدری جذاب و دیدنی است که به تنهایی می‌تواند مقصد سفر باشد و حتی ممکن است چندین بار وسوسه شوید تا از ادامه راه صرف‌نظر کنید و در کنار یکی از همین درختان تنومند روز را به شب برسانید. البته این نکته مهم را هم درنظر بگیرید که مسیر رسیدن به این غار تابلو یا علامت خاصی ندارد و حتماً باید از قبل جزئیات مسیر را از افراد محلی بپرسید.