نه بنگلادش، نه میانمار؛ مسلمانان روهینگیا پناهی ندارند
شرایط برای اقلیت مسلمان در دو سوی مرز میانمار و بنگلادش در جنوب شرق آسیا وخیم است. مسلمانان روهینگیا سالهاست که از شدت حملات بودائیان تندرو مجبور به فرار از محل اقامت خود در استان راخین میانمار شده و به آن سوی مرز رفتهاند اما در بنگلادش نیز اوضاع آنها بهشدت بحرانی است.
بر اثر خشونتها تاکنون 750هزار مسلمان از میانمار به بنگلادش گریختهاند، با این حال دولت بنگلادش نیز مدتهاست که پناهندگان را بهعنوان یکبار اضافی روی دوش خود درنظر میگیرد که فقط هزینههای اقتصادی این کشور را بیشتر کردهاند. گزارشها حکایت از آن دارد که مسلمانان روهینگیا حتی در بنگلادش نیز تحت آزار و اذیت نیروهای امنیتی و پلیس قرار میگیرند. اکونومیست در گزارشی به نقل از یکی از مسلمانان روهینگیا نوشته است: «مهم نیست که در کدام سمت مرز باشی، تجربه گرسنگی، بدبختی و محاصره در میان سیمهای خاردار یکسان است.»
تا پیش از سال 2017جمعیت مسلمانان در جنوب میانمار 1.3میلیون نفر اعلام شده بود و گزارشها اکنون این آمار را حدود 600هزار نفر اعلام کردهاند. گفته شده بسیاری از مسلمانان به بنگلادش گریختهاند و بسیاری نیز در مسیر فرار و یا بر اثر شکنجه در میانمار جان خود را از دست دادهاند.
امروزه حدود یک پنجم از مسلمانانی که در میانمار باقی ماندهاند در منطقه محصوری شبیه اردوگاههای کار اجباری زندگی میکنند. این اردوگاهها در ابتدا برای 2 سال طراحی شده بودند اما عمر آنها اکنون به بیش از 2 دهه میرسد و بسیاری از آنها در سالهای گذشته در اثر سیل و بارانهای موسمی بهشدت آسیب دیدهاند. همچنین بیش از سهچهارم روهینگیاییهای آواره به هیچ وجه نمیتوانند اردوگاههای خود را ترک کنند. بقیه هم فقط میتوانند به یک محله یهودی نشین در شهر سیتوه در مجاور اردوگاه یا به بیمارستان عمومی سیتوه مراجعه کنند. ارجاع پزشکی هم فقط برای مواقع اضطراری داده میشود و حتی گرفتن مجوز آن چند روز طول میکشد.
سازمان ملل میگوید که این شرایط برای ایجاد «مرگ تدریجی» روهینگیاییها ایجاد شده است. بین تجارب روهینگیاییها در ایالت راخین میانمار و تجربیات آنها در اردوگاههای آوارگان بنگلادش شباهتهای بسیاری وجود دارد. در بنگلادش نیز مسلمانان اجازه کار ندارند و حتی اجازه خروج از اردوگاهها نیز به آنها داده نمیشود. مقامات بنگلادشی مغازهها و مدارس در اردوگاهها را تخریب کردهاند و به قول یکی از آوارگان، اردوگاهها در بنگلادش تبدیل به اردوگاههای بازداشت شدهاند که امکان ورود و خروج از آن نیست.
همچنین در اردوگاههای روهینگیاییها در بنگلادش باندهای جنایتکار آزادانه فعالیت میکنند و قتل، آدم ربایی و سرقت جریان دارد. براساس گزارش گروههای حقوق بشری، نیروهای امنیتی بنگلادش بسیاری از این گروهها را آزاد گذاشتهاند تا هر کاری میخواهند انجام دهند. بهنظر میرسد که زندگی برای روهینگیاییها در اردوگاهها بدتر از زندان شده است. حداقل زندانیان مدت محکومیت خود را میدانند، اما روهینگیاها نمیدانند که آیا روزی از این شرایط رها خواهند شد یا خیر؟ آنها حتی اگر هم آزاد شوند، دیگر خانهای برای بازگشت ندارند، چون مقامات نظامی میانمار مدتها پیش روستاهای محل زندگی آنان را تخریب کردهاند.