ممانعت از بازگشت بهبود‌یافتگان به چرخه اعتیاد با اشتغال

 تقریباً یک سالی می‌شود که با تشکیل قرارگاه اجتماعی در استان تهران، عزم جزمی برای جمع‌آوری معتادان متجاهر از خیابان‌های شهر آغاز شده است. طرحی که اجرایش تقریباً 3 دهه ای در کشور سابقه دارد و در این مدت نتوانسته به نتایج مطلوبی برسد. آمارها نشان می‌دهد که تا به حال بالغ بر 70هزار معتاد درقالب طرح‌های ضربتی جمع‌آوری معتادان فقط در تهران جمع‌آوری شده‌اند؛ این در حالی است که تهران تنها 20هزار تا 25هزار معتاد متجاهر دارد و این آمار حکایت از دور باطل دستگیری‌ها و رهاسازی‌ها در قالب طرح‌های مذکور دارد.  پلیس می‌گوید: دستگاه‌های اجرایی دیگر به‌خصوص قوه قضاییه و بهزیستی او را در اجرای این طرح همراهی نمی‌کنند. معتاد متجاهری که دستگیر شده به راحتی با رأی دستگاه قضایی آزاد می‌شود و بهزیستی که خود را متولی این امر می‌داند برای جلوگیری از افزایش آمار بازگشتی‌های اعتیاد برنامه‌ریزی ندارد؛ در نتیجه همواره طرح جمع‌آوری معتادان بهبود یافته ابتر می‌ماند.
با تشکیل قرارگاه اجتماعی و تقسیم‌بندی وظایف و مسئولیت‌های دستگاه‌های اجرایی توسط استانداری تهران، روند جمع‌آوری معتادان متجاهر قاعده‌مند‌تر پیش رفت. معاون سیاسی و اجتماعی استاندار تهران در گفت‌وگو با   همشهری می‌گوید: «‌با تشکیل قرارگاه اجتماعی نخستین اولویت ما در طرح پاکسازی شهر از لوث معتادان متجاهر، جمع‌آوری این جمعیت و نگهداری آنها در فضایی امن برای رهایی از دام اعتیاد بود.»
به‌گفته او، ظرفیت نگهداری معتادان متجاهر تا قبل از تشکیل قرارگاه، حدود 12هزار نفر بود اما امروز با افزایش 70درصدی زیرساخت‌های موجود، ظرفیت نگهداری معتادان متجاهر در پایتخت به 21هزار نفر افزایش یافته است. جوهری ادامه می‌دهد: «‌در تلاشیم تا طی 2ماه آینده ظرفیت نگهداری معتادان متجاهر را از 21هزار نفر به 23هزار نفر افزایش دهیم.»
جوهری معتقد است  برای حل معضل اعتیاد به‌خصوص معتادان متجاهر در پایتخت، نیازمند کار اساسی در این بخش بودیم. امکان نداشت در این دوره هم، ما دور باطل قبل را تکرار کنیم. نتایج تحقیقات و پژوهش‌های علمی نشان می‌دهد که عامل اصلی بازگشت معتادان بهبودیافته به چرخه اعتیاد عدم‌مهارت و حرفه‌آموزی و نداشتن شغل است. در طرح جمع‌آوری معتادان متجاهر پایتخت قرار بر این است که افراد در حین گذراندن دوره‌های سم‌زدایی، مراحل شرکت در دوره‌های فنی و حرفه‌ای و حرفه‌آموزی را هم تجربه می‌کنند تا بعد از پایان دوره درمان راحت‌تر از گذشته بتوانند به جامعه بازگردند.
او ادامه می‌دهد: «افرادی که در طرح جدید جمع‌آوری، راهی مراکز بازپروری می‌شوند از درمان تخصصی و حرفه‌ای بهره‌مند می‌شوند که به آنها کمک می‌کند راحت‌تر روند بازگشت به اجتماع را طی کنند. یکی از مشکلاتی که امروز در حوزه درمان اعتیاد به‌عنوان یکی از چالش‌های اساسی مطرح است، پذیرفته‌نشدن این افراد از سوی جامعه است. همین مسئله باعث می‌شود تا افراد بهبود یافته کم‌کم گوشه‌گیر و دوباره به سمت اعتیاد بروند.»
معاون سیاسی و اجتماعی استاندار تهران در ادامه با اشاره به حرفه‌آموزی، ‌توانمندسازی و اشتغال بهبود‌یافتگان می‌افزاید: «یکی از ویژگی‌های خوب طرح جدید جمع‌آوری معتادان متجاهر همراهی و همدلی تمامی دستگاه‌های اجرایی عضو است. ‌خوشبختانه در این بخش ما در قرار‌گاه اجتماعی، اداره کار و سازمان فنی و حرفه‌ای را کنارمان داریم و از آموزش‌های مربیان این بخش بهره‌مند خواهیم شد.»
سال‌ها پیش ظرفیت‌های خوبی تحت عنوان مراکز حرفه آموزی و بازتوانی بهاران در مناطق 22گانه تهران شکل گرفت. این مراکز امکان بازگشت به زندگی را برای معتادان بهبودیافته فراهم می‌کرد اما حالا جز تعداد انگشت شماری چراغ، اغلب این مراکز خاموش شده است. معاون سیاسی و اجتماعی استاندار تهران حالا خبر از احیای مراکز بهاران در قالب طرح جمع‌آوری معتادان متجاهر می‌دهد و معتقد است که باید برای اخذ نتیجه مطلوب از همه ظرفیت‌های موجود استفاده کنیم.
جوهری از مراکز بهاران شهرداری‌ها به‌عنوان ظرفیت‌های خوب شهری در جهت درمان معتادان متجاهر یاد کرده و می‌گوید: «‌مراکز بهاران از ابتدا با هدف حرفه‌آموزی به بهبودیافتگان و آماده‌سازی آنها برای پذیرش اجتماعی شکل گرفته؛ هرچند چند سالی از چرخه استفاده خارج بودند اما در رایزنی‌های صورت گرفته با شهرداری‌ها قرار است بهبود‌یافتگان حتی از این مراکز هم برای حرفه‌آموزی و اسکان بهره‌مند شوند.
او در ادامه با بیان اینکه معتادان متجاهر ازجمله مواردی بوده که در سطح استان تهران اقدامات خوبی توسط دستگاه‌های مختلف در رابطه با آنها انجام شده، اظهار داشت: البته برخی از موانع قانونی نیز بر سر انجام این اقدامات وجود داشته که رفع شده است و ازجمله آنها می‌توان به جمع‌آوری معتادان متجاهر بالای ۶۵سال و معتادان متجاهر زیر ۱۸سال اشاره کرد.
معاون سیاسی و اجتماعی استاندار تهران با بیان اینکه حدود 55درصد معتادان متجاهر کل کشور از استان تهران خدمات دریافت می‌کنند، یادآور شد؛ ما امروز با 4500نفر از معتادان روبه‌رو هستیم که به سبب موانع قانونی نمی‌توانیم آنها را در مراکز پذیرش کنیم و امیدواریم هرچه زودتر این مسائل در مجلس حل شود.