داستانی کهن که بر صحنه‌ای مدرن جان گرفت

جنگ تروا جنگ 10ساله‌ای است که آگاممنون برای آزاد‌کردن هلن، همسر زیبای برادرش منلائوس از چنگ پاریس آغاز می‌کند. در این اتفاق خدایان به آگاممنون می‌گویند که برای پایان یافتن توفان‌ها و پیروزی در جنگ باید دختر کوچکش ایفی ژنی را قربانی کند. نمایش «پیش از کشتن» روایت کشتار بعد از این درخواست خدایان است. ایفی ژنی نخستین قربانی زن در جهان است تا دنیای
مادر-تبار تضعیف شود. بعد از قربانی شدن او توفان‌ها به پایان می‌رسد آنها به جنگ بازمی‌گردند و در نهایت با درایت و حقه اسب چوبی، پیروز میدان جنگ می‌شوند. وقتی آگاممنون به خانه بازمی‌گردد، همسر او به انتقام خونخواهی دخترش، آگاممنون را می‌کشد، به این صورت جهان مادر-تبار می‌تواند بر جهان پدر-تبار پیروز شود. سپس پسر آنها اورست با خواهش خواهرش الکترا برمی‌گردد و مادر را می‌کشد و اینگونه بار دیگر جهان مرد-تبار بر جهان زن-تبار پیروز می‌شود.
«پیش از کشتن» نمایشی که این روزها بر صحنه تئاتر جان گرفته، به‌صورت کارگاهی و طی تعامل نویسنده و کارگردان اثر شکل گرفته است. این نمایش براساس تریلوژی «اورستیا» اثر «آیسخولوس» است. با اینکه نمایش برگرفته از متون کلاسیک یونان است، مسائل جامعه مدرن هم در آن عنوان شده است. نگاه موجود در این نمایش برآمده از جامعه امروز و درباره انسان در حال تکاپو و مبارزه برای ادامه زندگی است. انسانی که با مشکلات و چالش‌های زندگی دست و پنجه نرم می‌کند. بسیاری از اشارات و نقطه نظرهای درون نمایشنامه نمونه‌های بیرونی دارند که در زندگی روزمره با آنها سر و کار داریم.
نویسنده نمایش «پیش از کشتن» در آغاز نگارش نمایشنامه همانند سایر همکاری‌هایش با آرش دادگر، در جلسات و نشست‌های بسیاری حضور یافته و آنها به گفت‌وگوی طولانی با هم پرداخته‌اند. در این تعامل آنها در مورد نگرش خود به کلیت داستان و کاراکترها با هم گفت‌وگو کرده‌اند. در این میان برخی کاراکترها را حذف یا اضافه کرده و در راستای متن و کاراکترها اتودهایی را طراحی و نوشته‌اند. لازم به ذکر است که از ویژگی‌های آقای دادگر این است که هیچ‌وقت اتود پیشنهادی از جانب نویسنده اثر را دور نمی‌اندازد و در طول تمرینات و نگارش درصورت نیاز آنها را به‌خاطر می‌آورد و پیشنهاد اضافه کردنشان در متن را می‌دهد. البته این شکل از تعامل همیشه همراه با آرامش نیست و چالش‌هایی به همراه دارد. اما مسلما این جدل‌ها بسیار لذتبخش است چون در نهایت به نتیجه مطلوبی در آفرینش متن ختم می‌شود.
آنها از روز نخست فعالیت‌شان شروع به ایده‌پردازی کرده‌اند و در آن میان، یک‌سری هدف‌گذاری‌ها را انجام داده و در این مدرن‌سازی‌ در راستای اهداف و ایده‌های تعیین شده‌ای حرکت کرده‌اند. آنها با اعتقاد به این موضوع که اگر احساس کنند چیزی را به‌دست نمی‌آورند به سراغش نمی‌روند، به‌کار خود ادامه داده‌اند. آنها برای رسیدن به برنامه و هدف تعیین‌شده خود بسیار تمرین و تلاش کرده و در این راه اتودهای زیادی را طراحی کرده‌اند. همچنین ساعت‌ها در مورد اتودها و دیالوگ‌ها گفت‌وگو کرده و نمایش را از زوایای مختلف ارزیابی کرده‌اند، بنابراین در این نوع مدرن‌سازی‌ به مشکلی برنخورده‌اند و تلفیق داستانی کهن با مسائل جامعه مدرن آنها را دچار سرگردانی و حتی نگرانی نکرده است.
در نگارش نمایشنامه به‌صورت انفرادی، گاه نتیجه خوبی حاصل می‌شود و گاه بالعکس، اما با توجه به اینکه نویسنده و کارگردان این نمایش سال‌ها به این شکل با هم همکاری داشته‌اند و حاصل آن تولید 3اثر نمایشی بوده است، در نتیجه این شکل نگارش نمایشنامه برای آنها مفید و پیش برنده بوده است. حتی می‌توان گفت این همکاری باعث ارتقای آثار مشترک آنها شده است و به آنها برای دستیابی به ایده‌های بیشتر و اثرگذارتر کمک کرده است. امروز بعد از 15سال آنها در جایگاهی ایستاده‌اند که یکدیگر را به‌طور کامل می‌فهمند. قطعا چالش‌های فراوانی هم با همدیگر دارند اما این موضوع هم در شکل‌گیری یک اثر نمایشی قابل توجه است. از طرفی در همکاری آنها به‌صورت کارگاهی نه‌تنها انسجام متن به هم نمی‌ریزد، بلکه حضور کارگردان و نویسنده اثر در کنار هم و تبادل نظر بین آنها بسیار کارآمد است. مسلما نقطه‌نظرهای متفاوتی که هر یک ارائه می‌دهند در نگارش متنی پویاتر مؤثر خواهد بود. امیدواریم این شکل از تعامل بیشتر بین هنرمندان مرسوم شود.
تمرینات این نمایش در دوران شیوع کرونا بوده است و این روزها که نمایش روی صحنه است، همچنان کرونا وضعیت بغرنج دوران مدرنیسم است. مسلما گروه نمایش با مشکلات مربوط به این پدیده مواجه بوده و هستند. اما این موضوع شاید به ظاهر همه را از هم دور کرده و حصاری دور آنها کشیده است ولی باعث شده است، خیلی‌ها از طریق فضای مجازی بتوانند با هم ارتباط برقرار کنند و گفت‌وگوی بیشتری داشته باشند. نمایش «پیش از کشتن» هم در همین فضا و در این ارتباط تنگاتنگ شکل گرفته است. اما چیزی که بیش از کرونا اعضای گروه نمایش «پیش از کشتن» را آزرده است عدم‌حمایت و همدلی مدیران فرهنگی بوده است. امروز که نمایش روی صحنه است، گروه اجرایی آن بسیار خوشحال هستند که با تلاش‌ها و پیگیری‌های کارگردان اثر، آرش دادگر دوران ناامیدی را پشت سر گذاشته‌اند و نتیجه روزها تمرین و ممارست را روی صحنه تئاتر به‌ثمر نشانده‌اند.